Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 1. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟ Σ ΚΑΙ ΤΗ Γ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΓ Διαταραχές της συμπεριφοράς: αποκλίσεις από τη φυσιολογική (ή την αποδεκτή για τον άνθρωπο) συμπεριφορά του Σ και της Γ Μη φυσιολογική συμπεριφορά για το συγκεκριμένο ζωικό είδος Σ (π.χ. τραυματισμός της ουράς στο Σ) Εκδήλωση φυσιολογικής συμπεριφοράς με αυξημένη ή μειωμένη ένταση Γ (π.χ. ψυχογενής αλωπεκία στη Γ) Μειωμένη ΦυσιολογικήΑυξημένη -+0

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΓ Μέθοδοι ταξινόμησης των διαταραχών της συμπεριφοράς στο Σ και τη Γ: Με βάση την κλινική εκδήλωση Αιτιολογική Μία συγκεκριμένη κλινική εκδήλωση διαταραχής της συμπεριφοράς μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια (στο ίδιο ή σε διαφορετικά ζώα) και ένα συγκεκριμένο αίτιο μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικές κλινικές εκδηλώσεις διαταραχής της συμπεριφοράς (στο ίδιο ή σε διαφορετικά ζώα)

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΓΟι κλινικές εκδηλώσεις των διαταραχών της συμπεριφοράς είναι διαφορετικές στο Σ και τη Γ ΣΓΣτο 50% περίπου των Σ και στο 20% των Γ συνυπάρχουν περισσότερες από μία κλινικές εκδηλώσεις διαταραχών της συμπεριφοράς Λόγω του μεγάλου αριθμού των κλινικών εκδηλώσεων των διαταραχών της συμπεριφοράς αναφέρονται μόνο οι συχνότερες από αυτές

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Επιθετικότητα: κατά ανθρώπων (ιδιοκτητών ή ξένων), κατά άλλων ζώων (ίδιου ή διαφορετικού είδους), κατά αντικειμένων (αυτοκίνητα) Αγχώδης συμπεριφορά: γενικευμένη, άγχος αποχωρισμού κλπ Κινητικές διαταραχές συμπεριφοράς: κυκλικές κινήσεις κλπ Διαταραχές λήψης τροφής και νερού: κοπροφαγία, ψυχογενής πολυδιψία-πολυουρία κλπ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Σ Αυτοτραυματισμός: κυνήγημα και τραυματισμός της ουράς στο Σ κλπ Σ Γ Αυξημένη αυτοπεριποίηση: δερματίτιδα από λείξη των άκρων στο Σ, ψυχογενής αλωπεκία- δερματίτιδα στη Γ κλπ Φοβίες: για τους ανθρώπους ή για άλλα ζώα ή για ορισμένες καταστάσεις (θόρυβοι, κεραυνοί) κλπ Σ Γ Μη αποδεκτή ούρηση και αφόδευση: ούρηση και αφόδευση στο σπίτι στο Σ, ούρηση και αφόδευση εκτός άμμου στη Γ κλπ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Διάφορες: γεροντική άνοια, ψυχογενής σιελόρροια κλπ Σεξουαλικές: αυνανισμός κλπ Παραβατικές: καταστροφική συμπεριφορά, ανυπακοή, υπερκινητικότητα κλπ Υπερφωνία Οι παραπάνω κατηγορίες δεν αποκλείουν η μία την άλλη. Για παράδειγμα η επιθετικότητα μπορεί να οφείλεται σε άγχος ή φοβίες

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ 1) Γενετικά αίτια Σ Σ (π.χ. ιδιοπαθής επιθετικότητα σε Σ ορισμένων φυλών: επιθέσεις χωρίς προφανή πρόκληση, με σύντομη διάρκεια, μετά τις οποίες ο Σ δείχνει ότι δεν έχει συνείδηση της προηγούμενης επίθεσής του)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΓ 2) Αίτια που συνδέονται με περιβαλλοντικές επιδράσεις στις διάφορες φάσεις της ζωής του Σ ή της Γ (π.χ. επιθετικότητα ή φοβία απέναντι σε άλλα ζώα του ίδιου ή διαφορετικού είδους ή απέναντι στον άνθρωπο λόγω ανεπαρκούς κοινωνικοποίησης)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ 3) Αυξημένη ή μειωμένη εκδήλωση συμπεριφοράς που είναι φυσιολογική για το συγκεκριμένο ζωικό είδος Γ (π.χ. επιθετικότητα που συνδέεται με το κυνήγι στη Γ)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ 4) Διαταραχές της κοινωνικής συμπεριφοράς Σ (π.χ. δερματίτιδα από λείξη των άκρων στο Σ με στόχο την αναζήτηση της προσοχής του ιδιοκτήτη του)

Σ Εξελκωμένη πλάκα στην πρόσθια επιφάνεια του δεξιού καρπού σε Σ με δερματίτιδα από λείξη των άκρων

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ 5) Διαταραχές της προσαρμογής των ζώων στο περιβάλλον τους (π.χ. αγχώδης συμπεριφορά που εκδηλώνεται με επιθετικότητα, καταναγκαστική ή καταστροφική συμπεριφορά, υπερφωνία, φοβία κλπ)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ 6) Παθολογικές καταστάσεις διαφόρων οργάνων και συστημάτων Σ Γ (π.χ. επιθετικότητα σε Σ με υποθυρεοειδισμό και σε Γ με υπερθυρεοειδισμό)

ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Σακχαρώδης διαβήτηςβουλιμία επιθετικότητα λόγω προστασίας της τροφής Περιβαλλοντικό stress (π.χ. σπίτια με πολλές γάτες) σύνδρομο κατώτερης ουροφόρου οδού ΨυχογενήΟργανικά

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Ιστορικό (σύνηθες + ερωτήσεις ειδικές για τη διαταραχή της συμπεριφοράς) Κλινική εξέταση Εργαστηριακές εξετάσεις

ΙΣΤΟΡΙΚΟ Προβληματική συμπεριφορά: καινούρια ή προϋπήρχε αλλά μεταβλήθηκε σε ένταση Άλλες μεταβολές συμπεριφοράς Προβληματική συμπεριφορά: πως εμφανίσθηκε και πως εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου Προβληματική συμπεριφορά: συμβάντα (κινήσεις του ζώου, στάση σώματος), συνθήκες στις οποίες εμφανίζεται Χρονοβόρο, ερωτηματολόγιο ± video

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Γενική κλινική εξέταση Έλεγχος για πόνο (π.χ. ορθοπεδική εξέταση) Νευρολογική εξέταση

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Αιματολογική Βιοχημική στον ορό του αίματος Ανάλυση ούρων ΣΈλεγχος για υποθυρεοειδισμό (επιθετικότητα στο Σ) Ενδεχομένως έλεγχος για τροφική αλλεργία-δυσανεξία Άλλες εξετάσεις: ανάλογα με τη διαταραχή της συμπεριφοράς, τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και των αρχικών εργαστηριακών εξετάσεων