5.3. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΣΤΟ Σ ΚΑΙ ΤΗ Γ Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ (Ι) ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Ανεξάρτητα από οδό χορήγησης (P.O., inj, τοπικά) Οποιαδήποτε, πιο συχνά τα αντιμικροβιακά (τριμεθοπρίμη-σουλφοναμίδες, πενικιλίνες, κεφαλοσπορίνες) Διάρκεια προηγούμενης χορήγησης: λίγες ημέρες-χρόνια ή ακόμα και μετά τη διακοπή πιο συχνά 1-2 εβδ. μετά την έναρξη χορήγησης

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ (ΙΙ) Πιθανά γενετική προδιάθεση Παθογένεια προβλεπόμενες (εξαρτώνται από τη δόση) φαρμακολογική δράση μη προβλεπόμενες (ανεξάρτητα δόσης) υπερευαισθησία άλλοι ανοσολογικοί μη ανοσολογικοί τύπου Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, IV μηχανισμοί μηχανισμοί π.χ. ΕΜ, ΤΕΝ κλπ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, ηλικία Ορισμένοι τύποι φαρμακευτικής δερματίτιδας συχνότερα σε ορισμένες φυλές: αντιδράσεις σε αντιλυσσικό εμβόλιο Poodle, Yorkshire terrier, Maltese, Pekignese τριμεθοπρίμη-σουλφοναμίδες Doberman επιπολής πυώδης νεκρολυτική δερματίτιδα ή άσηπτη φλυκταινώδης ερυθροδερμία miniature Schnauzer

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (Ι) Εξαιρετικά πολύμορφη-μιμείται πολλές δερματοπάθειες Εντόπιση: δέρμα-βλεννογονοδερματικά όρια Συχνά ήπιες αλλοιώσεις που δε γίνονται αντιληπτές (κάλυψη από τρίχωμα)

Αντιλυσσικό SC (Γ), άλλα εμβόλια (Σ, Γ) κλπ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (ΙΙ) 1. Κνίδωση - αγγειογενές οίδημα - αναφυλακτικό shock 2. Αλλεργική από επαφή δερματίτιδα 3. Κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα 4. Αντιδράσεις σημείων έγχυσης (ή spot εφαρμογής) Αγγειοπάθεια + υποδερματίτιδα Αλωπεκία ± υπερχρωμία Αντιλυσσικό SC (Σ) Υποδερματίτιδα Αντιλυσσικό SC (Γ), άλλα εμβόλια (Σ, Γ) κλπ Ατροφία δέρματος Άσηπτα αποστήματα Γλυκοκορτικοειδή Προγεσταγόνα Φλεγμονή

Φαρμακευτική δερματίτιδα με αλωπεκία και ατροφία του δέρματος στο σημείο έγχυσης κεφουροξίμης σε Γ. Η αλλοίωση εμφανίστηκε περίπου 10 ημέρες μετά τη χορήγηση του φαρμάκου

Φαρμακευτική δερματίτιδα με αλωπεκία και ατροφία του δέρματος στο σημείο έγχυσης προγεσταγόνων σε Γ

Φαρμακευτική δερματίτιδα στο σημείο έγχυσης ιβερμεκίνης σε Γ

(όσχεο>πτερύγια αυτιών) ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (ΙΙΙ) 5. Ερυθροδερμία (γενικευμένη ή πολυεστιακή, αγγειοδιαστολή) 6. Αποφολιδωτική δερματίτιδα (+ ερυθροδερμία) 7. Εντοπισμένη (fixed) φαρμακευτική δερματίτιδα: περιγεγραμμένο ερύθημα που σε κάθε χορήγηση του φαρμάκου επανεμφανίζεται στο ίδιο σημείο (όσχεο>πτερύγια αυτιών) 8. Αιμορραγική πορφύρα (αγγειίτιδα)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (ΙV) 9. Φυσαλιδώδης, φλυκταινώδης, πομφολυγώδης δερματίτιδα (Δ.Δ. αυτοάνοσες, ιδιαίτερα P.F.) 10. Λειχηνοειδής δερματίτιδα (βουβωνική χώρα, πτερύγια αυτιών) 11. Κνησμώδης αυτοτραυματική δερματίτιδα 12. Κνησμώδης έξω ωτίτιδα

Ερυθροδερμία και κνησμώδης αυτοτραυματική δερματίτιδα σε Γ με υπερθυρεοειδισμό ύστερα από χορήγηση καρβιμαζόλης

διάφορα σαμπουάν πριν 24-48h ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (V) 13. P.F. 14. E.M. (πολύμορφο ερύθημα) 15. T.E.N. (τοξική επιδερμική νεκρόλυση) 16. Επιπολής πυώδης νεκρολυτική δερματίτιδα ή άσηπτη φλυκταινώδης ερυθροδερμία (miniature Schnauzer): διάφορα σαμπουάν πριν 24-48h Έντονο ερύθημα, βλατίδες, πλάκες, φλύκταινες, νέκρωση, εφελκίδες, έλκη, αλωπεκία, άλγος, συστηματικά συμπτώματα

Γενικευμένα έλκη σε Γ που εμφανίστηκαν 4 ημέρες μετά τη διακοπή της χορήγησης αμπικιλλίνης, ρανιτιδίνης και μετοκλοπραμίδης για την αντιμετώπιση αιμορραγικής γαστροεντερίτιδας

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ανταπόκριση στη διακοπή του φαρμάκου 2 - 14 ημέρες Δοκιμή επαναπρόκλησης των συμπτωμάτων αντενδεικνύται !!! Ιστοπαθολογική εξέταση

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Διακοπή χορήγησης υπεύθυνου φαρμάκου Αποφυγή χορήγησης συγγενών φαρμάκων Συμπτωματική (π.χ. αντιμικροβιακά) Γλυκοκορτικοειδή ???

Έλκη σε Σ λόγω φαρμακευτικής δερματίτιδας από τη χορήγηση κεφαδροξίλης (αριστερά) που ιάθηκαν μετά από 4 εβδομάδες από τη διακοπή του υπεύθυνου φαρμάκου (δεξιά)