Εισαγωγή στη Βυζαντινή Αρχιτεκτονική: Ι.Δ. Βαραλής AΡ 1201 Εισαγωγή στη Βυζαντινή Αρχιτεκτονική: Η πόλη και ο χριστιανικός ναός κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο (4ος – 6ος αι.)

1ο μάθημα Εισαγωγή. Βιβλιογραφία, ύλη, εξετάσεις Ύλη Η σειρά των μαθημάτων περιλαμβάνει την εξέταση της παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής, της κοσμικής και της εκκλησιαστικής στην περίοδο της Ύστερης Αρχαιότητας (περ. 280-610). Συγκεκριμένα εξετάζονται: (1) Η οργάνωση του ιστού των πόλεων: τα τείχη, τα δημόσια οικοδομήματα και οι οδοί, τα παλάτια, οι επαύλεις και οι αγροικίες, τα υδραυλικά έργα. (2) Η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική: η εμφάνιση της βασιλικής ως λατρευτικού κτιρίου, τα μέρη του χριστιανικού ναού, οι τρόποι δομής και η τυπολογία της ναοδομίας. (3) Η ένταξη των συγκροτημάτων των εκκλησιών μέσα στην πόλη. Η επικέντρωση στα μνημεία της Κωνσταντινούπολης, της Ρώμης, της Αντιόχειας και της Ιερουσαλήμ προσφέρει αξιόλογα παραδείγματα για μια συνολική θεώρηση των παραπάνω. Εξετάσεις: Γραπτές εξετάσεις, στο τέλος του εξαμήνου, με βάση: (1) Ένα από τα δύο παρακάτω βοηθήματα: Γ. Γούναρης, Εισαγωγή στην παλαιοχριστιανική Αρχαιολογία, Α. Αρχιτεκτονική, Θεσσαλονίκη 1999 R. Krautheimer, Παλαιοχριστιανική και βυζαντινή αρχιτεκτονική (Eλληνική μετάφρ.), Αθήνα 1991, 49-346 (2) Συμπληρωματικό φάκελο με δύο κείμενα και 40 πίνακες που περιέχουν εικόνες και φωτογραφίες Ενδεικτική επιπλέον βιβλιογραφία: Α. Ορλάνδος, Η ξυλόστεγος παλαιοχριστιανική βασιλική της Μεσογειακής λεκάνης, Ι-ΙΙ, Αθήναι 1952 Ν. Γκιολές, Παλαιοχριστιανική τέχνη: Ναοδομία (π. 200-600), Αθήνα 1998 (2η έκδ.) Χ. Μπούρας, Βυζαντινή και μεταβυζαντινή αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Αθήνα 2001, 17-44 Εκπαιδευτικές εκδρομές: στη Νέα Αγχίαλο και στη Θεσσαλονίκη

2ο μάθημα Τα υλικά και οι τρόποι δομής κατά την Ύστερη Αρχαιότητα

3ο μάθημα Οι πόλεις κατά την Ύστερη Αρχαιότητα: θέματα πολεοδομίας

4ο μάθημα Η οικία στην Ύστερη Αρχαιότητα: θέματα οικιστικής, νομοθεσίας και κοινωνικής διαστρωμάτωσης

5ο μάθημα Ο χριστιανικός ναός: καταβολές, ορολογία και τυπολογία

6ο μάθημα Κωνσταντινούπολη: η γέννηση μιας πρωτεύουσας

7ο μάθημα: Σάββατο 1η Νοεμβρίου Εκπαιδευτική εκδρομή στη Νέα Αγχίαλο

8ο μάθημα Roma Aeterna: από την αιώνια στην καθαγιασμένη πόλη

9ο μάθημα Αντιόχεια. Η χαμένη αρχαία πόλη

10ο μάθημα Ιεροσόλυμα και Άγιοι Τόποι: το λίκνο του Χριστιανισμού

11ο μάθημα Η χρυσή εποχή του Ιουστινιανού

12ο και 13ο μάθημα Γενικές επαναλήψεις

Σαββατοκύριακο 29 και 30 Νοεμβρίου Εκπαιδευτική εκδρομή στη Θεσσαλονίκη