ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Σκάλκος Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 4 ΚΕΦ. 10. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣΑπειλή προσωπικής ελευθερίας & αυτονομίας του ατόμου (ΛΑΘΟΣ!!!) ΕΛΕΓΧΟΣΔημιουργία αισθήματος δυσαρέσκειας & καχυποψίας (ΛΑΘΟΣ!!!!) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΒΕΛΤΙΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΛΕΓΧΟΥΕΡΓΑΣΙΑΣ Παράδειγμα: Ανεπαρκής έλεγχοςΧάος, αναποτελεσματικότητα, ανικανότητα, αναξιοκρατία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 5 Η ΕΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΙΣΜΟΣ: Τα σύστημα που πιστοποιεί ότι τα πραγματοποιηθέντα αποτελέσματα συμφωνούν (ή αποκλίνουν) με τα προγραμματισθέντα (προβλεπόμενα) αποτελέσματα Προγραμματισμός άμεση σύνδεση έλεγχο Καλός προγραμματισμός ποσοτικοποίηση στόχων εύκολος έλεγχος Χωρίς σύστημα ελέγχου ΔΕΝ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΟΝΤΑΙ οι στόχοι της επιχείρησης: Γιατί δεν ελέγχεται η πορεία προς την επίτευξη των στόχων, και η ορθότητα (ή μη) των στρατηγικών ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΛΗ ΕΛΕΓΧΟΥ (επαρκές σύστημα)ΔΙΟΙΚΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6 ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Καθορισμός προτύπων & μεθόδων μέτρησης – απόδοσης (1) Παρακολούθηση – μέτρηση αποτελεσμάτων & συμπεριφορών (2) Σύγκριση προτύπων – μετρήσιμων μεγεθών (3) Εντοπισμός αποκλίσεων & αξιολόγηση αυτών (4) Διορθωτικές ενέργειες για την «εξάλειψη», μηδενισμό των αποκλίσεων (5) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 7 ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ (1) Καθορισμός προτύπων: ποσοτικά, ποιοτικά μετρήσιμα μεγέθη, αποδεκτά από τους εργαζόμενους (2) Παρακολούθηση:Συνεχής μέτρηση και αξιολόγηση για να γνωρίζουμε τι συμβαίνει (πως αποδίδει) στην επιχείρηση κάθε στιγμή (3) Σύγκριση:. Όταν αποτελέσματα συμπίπτουν με στόχους «όλα υπό έλεγχο». Πιθανές αποκλίσεις στο μέλλον συνεχής επαγρύπνηση. Επίτευξη στόχων = ενθάρρυνση & υποκίνηση εργαζομένων (για ακόμη μεγαλύτερους στόχους!!) (4) Αποκλίσεις:ορθή αξιολόγηση των «αιτιών» των αποκλίσεων = = βέλτιστες διορθωτικές ενέργειες (5) Διορθώσεις:. Αλλαγές είτε σε μία η περισσότερες λειτουργίες. Αλλαγές σε πρότυπα που ορίσθηκαν αρχικά «Πρέπει ΠΑΝΤΟΤΕ να βρίσκουμε δημιουργικούς τρόπους επίτευξης των στόχων &Όχι απλά να εντοπίζουμε τα λάθη!!».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 8 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Ο έλεγχος αναγκαίο συστατικό του management, λόγω: 1. ΣΥΝΕΧΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (της επιχείρησης): Νέα προϊόντα, υπηρεσίες (παγκοσμιοποιημένη αγορά) Ο έλεγχος βοηθάει:. Στην αντιμετώπιση των απειλών (των αγορών). Στην εκμετάλλευση των ευκαιριών (των αγορών) 2. ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (της επιχείρησης):. Πολλές αγορές, πολλά προϊόντα, πολλοί εργαζόμενοι. Ανάγκη αποκέντρωσης λειτουργιών (με αποτελεσματικό έλεγχο των αποτελεσμάτων) 3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΛΑΘΩΝ (από τα στελέχη & εργαζομένους): Ο έλεγχος εντοπίζει τα λάθη και τα διορθώνει (χωρίς λάθη εργαζομένωνΘα ορίζονταν οι στόχοι και θα υλοποιούνταν ΟΡΘΑ (με απρόβλεπτη παράμετρο ΜΟΝΟ το περιβάλλον) 4. ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ: Με τον έλεγχο παρακολουθείται το έργο των υφισταμένων στους οποίους έχουν δοθεί αρμοδιότητες & εξουσία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 9 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 1. ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Ανακριβή στοιχεία (πληροφορίες) οδηγούν στην λήψη λανθασμένων αποφάσεων Αξιολόγηση πληροφοριών = μέγιστο έργο ελέγχου 2. ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ:έγκυρη συλλογή & αξιολόγηση πληροφοριών οδηγεί σε αποτελεσματικές ενέργειες (στην κατάλληλη στιγμή) 3. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ: κατανοητές πληροφορίες συστήματος ελέγχου = = αποδεκτές από εργαζομένους (θεωρούμενες ως αντικειμενικές) 4. ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ:Σημεία καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων 5. ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ: κόστος ελέγχου < οφέλη που προκύπτουν από τον έλεγχο 6. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ: «έλεγχος» σύμφωνα με την κουλτούρα της επιχείρησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 10 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 7. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΜΕ. Άμεση επίδραση των πληροφοριών στην λειτουργία της ΛΟΙΠΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣ. επιχείρησης ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ:. Άμεση μεταφορά των πληροφοριών σε όλα τα στελέχη της επιχείρησης 8. ΕΥΕΛΙΞΙΑ:. Για την εκμετάλλευση των ευκαιριών 9. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ: κατανοητές πληροφορίες συστήματος ελέγχου = = αποδεκτές από εργαζομένους (θεωρούμενες ως αντικειμενικές) 10. ΑΠΟΔΟΧΗ:Σύστημα ελέγχου αποδεκτό από τους εργαζόμενους Αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 11 ΕΙΔΗ ΕΛΕΓΧΟΥ Κατάταξη βάσει: 1.ΣΚΟΠΟΥ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ελέγχου:Προληπτικός / κατασταλτικός 2.ΕΚΤΑΣΗΣ ελέγχου:γενικός / ειδικός 3.ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ελέγχου:μόνιμος ή διαρκής / τακτικός ή περιοδικός (κατά διαστήματα) έκτακτος ή περιστασιακός (για ειδικό λόγο) 4. ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ:Εσωτερικός (από στέλεχος της επιχείρησης) Εξωτερικός (από εξωτερικούς ελεγκτές)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 12 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ Έλεγχος των λειτουργιών της επιχείρησης βάσει 5 παραμέτρων: 1. ΒΑΣΕΙ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ & ΕΚΘΕΣΕΩΝ: Προϋπολογισμός = ποσοτική (οικονομική πρόβλεψη μελλοντικών δραστηριοτήτων Ο έλεγχος γίνεται βάσει παρακολούθησης τήρησης προϋπολογισμών 2. ΒΑΣΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ: Παρακολούθηση σειράς δεικτών & μοντέλων όπως: Αποδοτικότητα κεφαλαίων, ρευστότητα, πρόβλεψη νεκρού σημείου 3. ΒΑΣΕΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Συστήματα μέτρησης & παρακολούθησης μεγεθών & ενεργειών (ποσοτικά & ποιοτικά): π.χ. ενέργειεςχρόνοςκόστοςπροσδοκώμενο υλοποίησηςυλοποίησηςαποτέλεσμα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο: ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 13 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ 4. ΒΑΣΕΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΚ: Έλεγχος αποτελεσματικότητας εμπορικής λειτουργίας (πωλήσεις, μερίδιο αγοράς, ποσοστό κέρδους κ.α.) 5. ΒΑΣΕΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ: Ανάπτυξη συστημάτων: 1) Ελέγχου χρόνων (κάρτα εργασίας) 2) Αποδοτικότητας 3) Συμπεριφοράς κ.α.