ΤΟ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ Κατασκευάστηκαν πολλά έργα χρήσιμα για: Την άμυνα (φρούρια και τείχη) Την υποδομή και κοινή ωφέλεια (δρόμοι, γέφυρες, αποθήκες, υδραγωγεία κ.α.) Τη θρησκεία (πλήθος ναών)

Το καύχημα του Βυζαντινού Ελληνισμού αποτελεί η Αγία Σοφία

Οι βασιλικές ήταν μακρόστενα ρωμαϊκά κτίρια για τις δημόσιες συγκεντρώσεις. Τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού έγιναν ο κυρίαρχος τύπος ναού. Στην απλή μορφή της η βασιλική έχει ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη και τρία ή πέντε κλίτη (διαδρόμους). Η κόγχη βρισκόταν στην ανατολική πλευρά εκεί που σήμερα είναι το ιερό.

Χαρακτηριστικό δείγμα τρίκλιτης βασιλικής στη διπλανή φωτογραφία Χαρακτηριστικό δείγμα τρίκλιτης βασιλικής στη διπλανή φωτογραφία. Βλέπουμε τα τρία κλίτη της και την κόγχη του Ιερού Βήματος (αψίδα). Παρατηρήστε την επίπεδη ξύλινη στέγη. Τα κλίτη χωρίζονται μεταξύ τους με κίονες. Ο Άγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης είναι τυπικό δείγμα βασιλικής.

Εκτός από τις βασιλικές, τους πρώτους αιώνες, υπήρχαν και πολυγωνικά ή κυκλικά κτίρια (περίκεντρα)

Χαρακτηριστικός τύπος περίκεντρου κτιρίου είναι ο Άγιος Γεώργιος της Θεσσαλονίκης

Ο συνδυασμός της βασιλικής (κατά μήκος άξονας) και του περίκεντρου κτιρίου (καθ’ ύψος άξονας) δημιούργησε τη βασιλική με τρούλο.

Ο συνδυασμός αυτός εφαρμόστηκε πρώτη φορά στο ναό της Αγίας Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη. Ο νέος ρυθμός ονομάστηκε βασιλική με τρούλο.

Η τελειότερη εφαρμογή του νέου ρυθμού έγινε, βέβαια, στην Αγία Σοφία Η τελειότερη εφαρμογή του νέου ρυθμού έγινε, βέβαια, στην Αγία Σοφία. Αρχιτέκτονες ήταν ο Ανθέμιος από τις Τράλλεις και ο Ισίδωρος από τη Μίλητο της Μικράς Ασίας. Η κατασκευή της κράτησε πέντε χρόνια κι έγινε στη θέση παλιότερου ναού που είχε καεί στη Στάση του Νίκα (532)

Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας, σύμφωνα με τον ιστορικό Προκόπιο, μοιάζει να κρέμεται απ’ τον ουρανό…

Το φως εισδύει άπλετο απ’ τα παράθυρα και πλημμυρίζει το εσωτερικό του ναού

Ένα «δάσος» από κίονες (=στρογγυλές κολόνες) και πεσσούς (τετράγωνες κολόνες) υποδέχεται τον επισκέπτη του ναού

Οι πεσσοί και οι κίονες συνδέονται μεταξύ τους με τόξα που σχηματίζουν ημισφαιρικά τρίγωνα και δημιουργούν ένα στεφάνι πάνω στο οποίο στηρίζεται ο τρούλος

Διακρίνονται ξεκάθαρα τα τόξα και τα τρίγωνα που κρατάνε τον τρούλο

Κάτοψη της Αγίας Σοφίας, φαίνονται καθαρά ο τρούλος, τα κλίτη, η αψίδα του ιερού, οι πεσσοί κλπ.

Στην είσοδο του ναού υπάρχει ψηφιδωτό που απεικονίζει το Μ Στην είσοδο του ναού υπάρχει ψηφιδωτό που απεικονίζει το Μ. Κωνσταντίνο να προσφέρει στην Παναγία την Κωνσταντινούπολη και τον Ιουστινιανό να της προσφέρει το ναό

Ο Μέγας Κωνσταντίνος στο ψηφιδωτό της εισόδου προσφέρει την Πόλη στη Θεοτόκο

Επιμέλεια παρουσίασης: Βασίλης Π. Τζουράς, φιλόλογος Η Αγία Σοφία, διαχρονικό σύμβολο του Ελληνισμού, περιβάλλεται σήμερα από τέσσερις μιναρέδες κι έχει στην κορυφή την ημισέληνο. Δε λειτουργεί πια ως τζαμί αλλά ως μουσείο Επιμέλεια παρουσίασης: Βασίλης Π. Τζουράς, φιλόλογος