ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ημερίδα ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ομιλητές: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΙΒΑΔΙΑΣ [Μαθητές της Γ' τάξης, Χ.Τριανταφύλλου] Κε. ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Δ.Δ.Ε. Σερρών [Ι. Μποϊδίδης] Συ.Κα.Π.Σ. Σερρών [Α.Κλέτσας] Αρμόδιος Αξιωματικός Αστυν. Δ/νσης Σερρών Συνδιοργανωτές: Γυμνάσιο Λιβαδιάς, Κε. ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Δ.Δ.Ε. Σερρών, Συ.Κα.Π.Σ. & Σύλλ. Γονέων/Κηδεμόνων Γ. Λιβαδιάς 08 Απριλίου 2014

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Το Διαδίκτυο αποτελεί σήμερα μια απτή πραγματι-κότητα η οποία μας ανοίγει την πόρτα της γνώσης, της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας Εισαγόμαστε σε ένα είδος παγκόσμιου διαλόγου χωρίς εμφανή όρια ή περιορισμούς εκτός από αυτούς που εμείς οι ίδιοι οι χρήστες επιβάλλουμε στους εαυτούς μας! 2

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Όμως η υπερβολική του χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό Έτσι παρατηρούμε στους μαθητές μικρούς και μεγαλύτερους επιθετικότητα, απομόνωση και συχνή αλλαγή συμπεριφοράς 3

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Σημερινές Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες: Chat rooms On line παιχνίδια Επικοινωνία με άγνωστους Αποστολή φωτογραφιών και προσωπικών στοιχείων (Ν.3471 (ΦΕΚ 133/A/28-06-2006) «Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών») ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Πέφτουν θύματα εκβιαστών ή παιδοφιλικών οργανώσεων 4

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Όμως, Πρώτον δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε το διαδίκτυο, καθώς αποτελεί τμήμα της κουλτούρας των εφήβων Και Δεύτερον η απαγόρευση της χρήσης διαδικτύου δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα-δεν είναι η λύση, μιας και ο έφηβος έχει πλέον εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο 5

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Δάσκαλος και Γονέας θα πρέπει να βοηθήσουν το παιδί να αποκτήσει κριτική σκέψη & πρώτα να ελέγχει και μετά να επισκέπτεται δικτυακούς τόπους 6

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΔΕΙΓΜΑ ΕΦΗΒΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ 15 ΕΤΩΝ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ (INTERNET) Ακριβής Μ.Ο. : 14.85 έτη Αντιπροσωπευτικό δείγμα 897 εφήβων (430 αγόρια, 467 κορίτσια) Πηγή : Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΔΕΙΓΜΑ ΕΦΗΒΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ 15 ΕΤΩΝ Κατά το σχολικό έτος 2012-13 οι μαθητές αφιερώνουν κάθε μέρα μπροστά στον υπολογιστή Μ.Ο. 3 ώρες και 26 λεπτά !!! Μ.Ο. εβδομάδας 9 ώρες και 41 λεπτά !!! Στο παιχνίδι Lineage αφιερώνουν Μ.Ο. την μέρα 1 ώρα και 82 λεπτά Στο Facebook αφιερώνουν Μ.Ο. την μέρα 1 ώρα και 24 λεπτά Τα αγόρια χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από τα κορίτσια Υπήρξε θετική συσχέτιση της χρήσης διαδικτύου και της διάσπασης προσοχής- υπερκινητικότητας, σύμφωνα στατιστική μελέτη. Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) 8

Τι είναι το φαινόμενο «εξάρτησης» από το διαδίκτυο ; Τι είναι το φαινόμενο «εξάρτησης» από το διαδίκτυο ;  Υπερβολική χρήση είναι η ύπαρξη τουλάχιστον τριών από τα παρακάτω : Συμπτώματα Συνδρόμου Απόσυρσης , όπως ψυχοκινητική διέγερση, εκούσια ή ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού, άγχος Χρήση Διαδικτύου προκειμένου να αποφευχθούν συμπτώματα απόσυρσης Παραμονή on-line για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το προτιθέμενο Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου ή/και χρήματος σε δραστηριότητες σχετικές με το Διαδίκτυο (λογισμικό-παιχνίδια, ακριβές κάρτες γραφικών κ.ά.) Έκπτωση λειτουργικότητας του ατόμου, σε κοινωνικό, οικογενειακό, προσωπικό επίπεδο, παραμέληση προσωπικής φροντίδας και υγιεινής, απώλεια ύπνου, ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, σχολική αποτυχία Συνέχιση χρήσης, παρά την γνώση της παραπάνω έκπτωσης            

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες & Αγορές Γενικά να αποφύγετε να κάνετε ηλεκτρονικές συναλλαγές Αν όμως για κάποιους λόγους είναι απαραίτητες, Θα πρέπει να λάβετε κάποια μέτρα.

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες & Αγορές Τι μέτρα θα πρέπει να έχετε λάβει πριν κάνετε μια αγορά μέσω Διαδικτύου; Θα πρέπει να είστε βέβαιοι ότι ο υπολογιστής σας δεν έχει προσβληθεί από κακόβουλο λογισμικό για παράδειγμα από «Δούρειο Ίππο» που καταγράφει τα προσωπικά δεδομένα που καταχωρείτε σε φόρμες του Διαδικτύου (έλεγχος ενημέρωσης του Antivirus) Εγκαταστήστε φίλτρο ανεπιθύμητης αλληλογραφίας (Ακόμη και αν κάποιο e-mail από άγνωστο αποστολέα φτάσει στα εισερχόμενά σας, μην πατάτε ποτέ τους συνδέσμους που περιέχονται σε αυτό) 11

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες Καμία αξιόπιστη εταιρία ή τράπεζα δεν θα επικοινωνούσε μαζί σας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) για ζητήματα που αφορούν προσωπικούς κωδικούς, προσωπικά σας δεδομένα ή λογαριασμούς σας. Οι συναλλαγές τέτοιου τύπου εκτελούνται αυστηρώς σε προσωπικό επίπεδο και με την προσωπική σας παρουσία. Αν λάβετε ένα τέτοιο μήνυμα, καλό είναι να απευθυνθείτε στους γονείς σας ή σε καθηγητή σας 12

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες Μην επιλέγετε με το ποντίκι σας σε διευθύνσεις ιστοχώρων που σας δίνονται σε ύποπτα emails ή σε emails που δεν αναμένετε (ακόμα και εάν προέρχονται από άτομα που γνωρίζετε) Ενδέχεται να σας κατευθύνουν σε εικονικές ιστοσελίδες που μοιάζουν με την πρωτότυπη της εταιρίας ή κάποιας τράπεζας, από όπου απατεώνες θα προσπαθήσουν να σας αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα. Για αυτό, όπως αναφέραμε, γράφετε πάντα από μόνοι σας την ηλεκτρονική διεύθυνση στον browser 13

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες Αν, παρ όλα αυτά, χρειάζεται να καταχωρήσετε τα στοιχεία ενός λογαριασμού στο Διαδίκτυο βεβαιωθείτε πρώτα ότι βρίσκεστε στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρίας, ότι στο κάτω μέρος του browser υπάρχει ένα λουκετάκι και ότι η διεύθυνση αρχίζει με https:// Για αυτό καλό είναι να πληκτρολογείτε εσείς τη διεύθυνση της ιστοσελίδας που θέλετε να επισκεφθείτε στον Browser σας

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες Αποφύγετε να κάνετε ηλεκτρονικές συναλλαγές από υπολογισές τρίτων ή δημόσια προσβάσιμους (π.χ. από Ίντερνετ καφέ) Αν παραπάνω από ένας χρήστης έχει πρόσβαση στον υπολογιστή σας, καλό θα ήταν να μην απομνημονεύετε κωδικούς στον browser σας Φυλάξτε τους κωδικούς σας σε ασφαλές μέρος. Μη χρησιμοποιείτε για κωδικό ονόματα, ημερομηνίες γέννησης, επετείων κ.ά. που εύκολα μπορεί να μαντέψει κανείς 15

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες & αγορές Βασικοί κανόνες Πρέπει να: Υπάρχει ξεκάθαρος προσδιορισμός του Δικτυακού τόπου (το όνομά, η διεύθυνση, ο αριθμός τηλεφώνου, στοιχεία επικοινωνίας κ.λπ.) Οι όροι των συμβάσεων είναι εύκολα προσβάσιμοι και διαφανείς (Όροι χρήσης) Τα χαρακτηριστικά του προϊόντος / υπηρεσίας και οι όροι της εγγύησης να είναι σαφή Η τιμή του προϊόντος περιλαμβάνει όλες τις τυχόν επιπλέον χρεώσεις (εκτελωνισμούς, φόρους, παράδοση στο χώρο του πελάτη, κ.λπ.) Ο ιστοχώρος παρέχει ασφαλή τρόπο πληρωμής Οι παραγγελίες επιβεβαιώνονται με e-mail Οι καταναλωτές έχουν ένα σαφώς καθορισμένο δικαίωμα ανάκλησης της παραγγελίας

Αξιόπιστες Ιστοσελίδες Σε περίπτωση που δεν μπορούμε να εντοπίσουμε κάποιο από τα παραπάνω, ή έχουμε ακόμα αμφιβολίες μπορούμε: Να έρθουμε σε επαφή με την εταιρεία ή υπηρεσία τηλεφωνικά ή με email και να ζητήσουμε διευκρινήσεις ή ακόμη και να ερευνήσουμε τη φήμη της εν λόγω εταιρείας στο Διαδίκτυο 17

ΑΣΦΑΛΗΣ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Πρόσθετη βοήθεια από Ιστοχώρους www.saferinternet.gr [γνώση-πληροφόριση] www.safeline.gr [ανώνυμες καταγγελίες] http://www.savemitsos.gr/ http://www.hamogelo.gr/ [Το χαμόγελο του παιδιού] http://www.dart.gov.gr/ [Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος]

Κίνδυνοι του διαδικτύου για τους ανηλίκους Γενική περιγραφή Δικτυακοί τόποι και εφαρμογές του Διαδικτύου που περιέχουν Πορνογραφία και ειδικά παιδική Τυχερά παιχνίδια Προπαγάνδα ναρκωτικών και αλκοόλ, υπέρ ρατσισμού και κοινωνικών διακρίσεων βίας, μίσους και επιθετικής συμπεριφοράς, προμήθειας και χρήσης όπλων Διαφημιστικό υλικό Κωδικούς πρόσβασης σε προγράμματα χωρίς νόμιμη άδεια Ανεξέλεγκτη επαφή με ενήλικους συνήθως υποδύονται ότι είναι ανήλικοι 19

Διαδικτυακές Απειλές Sexting Grooming Cyber-Bulling Phishing Υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο Διαδικτυακή φήμη Κοινωνικά δίκτυα 20

Sexting sex + texting…. Αφορά μηνύματα σεξουαλικού περιεχομένου με φωτογραφικό ή οπτικοακουστικό υλικό Χρήση ηλεκτρονικής ιδιολέκτου (sexting slang) Παράνομη δραστηριότητα Νομικές διατάξεις παιδικής πορνογραφίας Έχει έντονο κοινωνικό και ψυχολογικό αντίκτυπο Τρόπος αντιμετώπισης Ρητή απαγόρευση στα πλαίσια του σχολείου Υιοθέτηση πολιτικής για τη συνετή χρήση ψηφιακών μέσων Επαρκής γνώση της νομοθεσίας για την παιδική πορνογραφία Νομικές επιπτώσεις Συμβουλές σε θέματα ασφάλειας και ψυχολογική υποστήριξη μαθητών Εξειδικευμένες γνώσεις & δεξιότητες πρόληψη και αξιολόγηση πιθανών κινδύνων Συνεργασία με σχολικούς συμβούλους – εξειδικευμένο προσωπικό Εποικοδομητικές παρεμβάσεις Term Definition PAW Parents Are Watching PIR Parent In Room POS Parent Over Shoulder YWS You Want Sex WYCM Will You Call Me? RU18 Are You 18? CD9/ Code 9 Parent / adult around NALOPKT Not A Lot Of People Know This 21

Grooming Ψυχολογικός Χειρισμός – Σεξουαλική Αποπλάνηση Συμπεριφορά διαδικτυακού χρήστη Κακόβουλη αξιοποίηση ανωνυμίας στο διαδίκτυο Εδραίωση εμπιστοσύνης Σεξουαλική εκμετάλλευση – αποπλάνηση Ψυχολογικός χειρισμός Κατηγορίες θυμάτων Παιδιά Χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη αυτοπεποίθησης Υπερβολική εμπιστοσύνη σε τρίτους Έφηβοι Ενδιαφέρον για σεξουαλικά ζητήματα Τακτικοί χρήστες του διαδικτύου Συμμετοχή σε διαδικτυακά δωμάτια συνομιλιών Επικίνδυνη διαδικτυακή συμπεριφορά Τρόπος αντιμετώπισης Γνώση των διαδικτυακών γνωριμιών και δραστηριοτήτων των παιδιών Αξιοποίηση της ανοιχτής γραμμής SafeLine http://www.safeline.gr report@safeline.gr 2811 391615 (09:00-16:00, εργάσιμες μέρες) 22

Cyber-Bullying Διαδικτυακός εκφοβισμός Αφορά Εκφοβισμό μέσω διαδικτύου Εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη εχθρική συμπεριφορά Μεμονωμένο άτομο ή ομάδα ατόμων Πρόκληση συναισθηματικής και ψυχολογικής βλάβης Μορφή Εκφοβιστικό, ρατσιστικό ή προσβλητικό ηλεκτρονικό μήνυμα Φωτογραφία Βίντεο Αποτέλεσμα Περιθωριοποίηση Κοινωνικός αποκλεισμός Τρόπος αντιμετώπισης Άμεσος τερματισμός επικοινωνίας με το θύτη Αποθήκευση επικοινωνίας & ενημέρωση αρμόδιων αρχών Αναφορά περιστατικού σε γονείς ή ενήλικα Μη-προώθηση εκφοβιστικών μηνυμάτων Φιλτράρισμα ηλεκτρονικών μηνυμάτων Περιορισμός πρόσβασης σε προσωπικούς διαδικτυακούς χώρους Χρήσιμοι σύνδεσμοι http://www.stopcyberbullying.org http://www.antibullying.eu 23

Phishing Ηλεκτρονικό ψάρεμα…. Διαδικασία Παραπλάνησης διαδικτυακών χρηστών Ηλεκτρονικά μηνύματα + πλαστές ιστοσελίδες Υποκλοπή εμπιστευτικών πληροφοριών Κωδικοί πρόσβασης Μορφή Ηλεκτρονικά μηνύματα Ψηφιακές εικόνες Μη-ανιχνεύσιμες από anti-phishing φίλτρα… Πλαστές ιστοσελίδες Τηλεφωνικός αριθμός Voice phishing (vishing) Αποτελέσματα Denial of Service Οικονομικές ζημιές Τρόπος αντιμετώπισης - αναγνώρισης Χρήση anti-phishing λογισμικού και ενημερωμένων φυλλομετρητών Κριτική στάση Email από τράπεζα Email από παρόχους ηλεκτρονικών υπηρεσιών & επικοινωνιών Άμεση ενημέρωση αντίστοιχου φορέα Χρήσιμοι σύνδεσμοι http://www.antiphishing.org

Υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο Eθισμός Εθισμός Χρήση Διαδικτύου για υπερβολικά μεγάλο χρονικά διάστημα Υπέρογκες χρηματικές δαπάνες Συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης Συστηματικός περιορισμός καθημερινών λειτουργιών Ύπνος Φαγητό Προσωπική φροντίδα και υγιεινή Χρήση Διαδικτύου παρά τη γνώση των παραπάνω… Συχνότητα εμφάνισης Αγόρια Παιδιά Καταθλιπτικά συναισθήματα Σύνδρομο υπερκινητικότητας Δυσλειτουργικές οικογένειες Τρόποι αντιμετώπισης Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση Υιοθέτηση καλών πρακτικών χρήσης διαδικτύου Αθλητικές & ψυχαγωγικές δραστηριότητες Αναζήτηση βοήθειας (800 11 800 15) Χρήσιμοι σύνδεσμοι http://www.youth-health.gr Tip… http://www.donothingfor2minutes.com 25

Διαδικτυακή ή On-line Φήμη Προσωπικά δεδομένα Επαγγελματικά δεδομένα Ψηφιακό αποτύπωμα ή ίχνος πληροφοριών Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης Σχόλια Φωτογραφίες Cookies Αποθήκευση στον Η/Υ Ανάλογο της διαδικτυακής δραστηριοποίησης Αρνητικές συνέπειες σε μελλοντικές δράσεις (π.χ., επιπόλαιος σχολιασμός) Αίτηση σε θέση εργασίας… Καλές πρακτικές Προσεχτικός σχολιασμός Προώθηση θετικού περιεχομένου Κοινωφελής δράση Αποφυγή κακόβουλης επικοινωνίας 26

Οδηγίες για την Ασφαλή Χρήση του Διαδικτύου Μαθητές – (1) Μη δίνετε ποτέ προσωπικά σας στοιχεία Μην αποκαλύπτετε τους κωδικούς πρόσβασης Τα προϊόντα πνευματικής δημιουργίας προστατεύονται από τη σχετική νομοθεσία η διανομή τους μέσω του Διαδικτύου είναι παράνομη πράξη Προσοχή στα επισυναπτόμενα αρχεία Μην ανοίγετε e-mail από άγνωστους αποστολείς με περίεργα θέματα Μη συναντάτε μόνοι σας άτομα που γνωρίσατε από το Διαδίκτυο Τα άτομα που γνωρίζετε στο Διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που ισχυρίζονται ότι είναι 27

Οδηγίες για την Ασφαλή Χρήση του Διαδικτύου Μαθητές – (2) Οδηγίες για την Ασφαλή Χρήση του Διαδικτύου Μαθητές – (2) Το περιεχόμενο των πληροφοριών που αποστέλλετε δεν πρέπει να σχετίζεται με παράνομες πράξεις να προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα να έχει υβριστικό χαρακτήρα ή διαφημιστική χροιά Μη διακινείτε δικτυακούς τόπους και γενικότερα πληροφορίες που προπαγανδίζουν την επιθετική συμπεριφορά, το μίσος και το ρατσισμό προωθούν τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τα τυχερά παιχνίδια περιέχουν πορνογραφικό περιεχόμενο αφορούν στην παράνομη διανομή λογισμικού περιέχουν οπτικοακουστικό υλικό προϊόν πνευματικής δημιουργίας που προστατεύεται αφορούν σε υλικό με διαφημιστικά banners

Ερωτήσεις; Αϊνατζής Αθανάσιος – Μαθητής του Γ1 Αϊνατζής Αθανάσιος – Μαθητής του Γ1 Καλτσίδου Γεωργία – Μαθήτρια του Γ1 Μπόρα Κυριακή – Μαθήτρια του Γ2 Ερωτήσεις; 29