Χαρακτηριστικά παιδιών αυτιστικού φάσματος Η. Ε. Κουρκούτας

Ζητήματα ορισμών και κατηγοριοποίησης Αυτισμός Αυτιστικό φάσμα Σύνδρομο Asperger Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμός Χαμηλής Λειτουργικότητας Παιδιά με αυτιστικά χαρακτηριστικά Σύνδρομο Rett Άτυπος Αυτισμός Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές

Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές Εκπτώσεις και διαταραχές στους ακόλουθους τομείς: Νοητικό τομέα Γνωστικό τομέα Επικοινωνιακό /Κοινωνικό τομέα Συναισθηματικό τομέα Τομέα Παιγνιδιού Αισθητηριακών αντιδράσεων

Τομείς /Επίπεδα Διαταραχών σε παιδιά του αυτιστικού φάσματος Διαταραχές /δυσλειτουργίες Επικοινωνιακό: προβληματική /ελλιπής συνδιαλλαγή με τον άλλο, φαινομενική απουσία διάθεσης επικοινωνίας, ιδιόμορφες μορφές επικοινωνίας Κοινωνικό /Διαπροσωπικό : αδυναμία επαφής /διατήρησης σχέσης με τον άλλο, πλήρης κοινωνική απόσυρση (στις βαριές περιπτώσεις) Συναισθηματικό : φαινομενική απουσία συναισθηματικής επένδυσης των άλλων, οργάνωση και εκδήλωση συναισθημάτων, απουσία παιγνιωδών μορφών έκφρασης

Τομείς /Επίπεδα Διαταραχών (συν.) Γλωσσικό: άκαμπτη χρήση γλώσσας, χρήση κυριολεκτικής γλώσσας, αδυναμία κατανόησης λανθάνουσας γλώσσας (π.χ. υπαινιγμών, υπονοουμένων, αστείων κλπ.), απουσία αντωνυμιών, σύγχυση λέξεων με παρόμοιο ήχο Γνωσιακό/Διανοητικό: ανομοιογενή ανάπτυξη γνωσιακών λειτουργιών, απουσία συμβολικού παιγνιδιού, χαμηλή νοημοσύνη (πλειονότητα περιπτώσεων) Συμπεριφορικό: εμμονές , στερεοτυπίες, απουσία πλουραλιστικού παιγνιδιού, απόσυρση, υπερδιέγερση, προβλήματα συμπεριφοράς-κρίσεις (σοβαρότητα ανάλογα με τις περιπτώσεις)

Αυτιστικό σύνδρομο Διάχυτες διαταραχές σε όλους σχεδόν τους τομείς Αισθητηριακές δυσλειτουργίες (ιδιόμορφη επεξεργασία /αντίληψη ποιοτικών /ακουστικών ερεθισμάτων) Βασικές ποιοτικές διαταραχές επικοινωνίας & κοινωνικών αλληλεπιδράσεων/διαταραχές στη λεκτική & μη λεκτική επικοινωνία/συμπεριφορά Βασικά προβλήματα στην έκφραση στοιχειωδών αναγκών /προβλήματα συμπεριφοράς Απουσία ή καθυστέρηση ανάπτυξης ομιλίας Ο βαθμός και η έκταση των διαταραχών εξαρτάται ανάλογα με την περίπτωση

Καταναγκαστική επανάληψη λέξεων (ηχολαλία) Χρήση ιδιοσυγκρασιακής γλώσσας Απουσία συναισθηματικού συγχρονισμού, απουσία βλεμματικής επαφής Έλλειψη διάθεσης για επαφή με τον άλλο & τάση απομόνωσης Αδυναμία κατανόησης του λόγου και της επικοινωνιακής διάθεσης του άλλου Αδυναμία ανάπτυξης ενσυναισθητικών δεξιοτήτων/ κατανόησης της σκέψης του άλλου

Αισθητηριακές δυσλειτουργίες /διαταραχές αποτύπωση /αποκωδικοποίηση ακουστικών /οπτικών /απτικών ερεθισμάτων Απουσία ανάπτυξης συμβολικής σκέψης Αδυναμία χρήσης γλώσσας του σώματος /μη λεκτικής επικοινωνίας Παράδοξες συμπεριφορές, παράδοξες κινήσεις, παράδοξη χρήση ομιλίας Παράδοξο πλησίασμα του άλλου Εμμονές στην χρήση αντικειμένων /παιγνιδιών

Στερεότυπες κινήσεις ή καταναγκαστική στερεότυπη χρήση αντικειμένων Μεγάλη διαφοροποίηση στην συμπεριφορά (μη σταθερή συμπεριφορά) Εκδήλωση περίεργων κινήσεων /μανιερισμών Αδυναμία να αντέξουν τις αλλαγές στο περιβάλλον (συχνά τις πιο ελάχιστες) Φαινομενική απουσία συναισθημάτων Επιθετικά /αυτοκαταστροφικά ξεσπάσματα Αδυναμία κατανόησης του άλλου (έλλειψη θεωρίας νου)

Επιδημιολογικά ποσοστά 0,1% τυπικός αυτισμός 2 /500 περιπτώσεις αυτιστικό φάσμα Αγόρια /κορίτσια 4:1 /3:1 Οικογένειες με 1 αυτιστικό παιδί: κίνδυνο 5/7 φορές περισσότερο το 2 παιδί να είναι αυτιστικό

Υποδοχή /αποδοχή από την οικογένεια Έντονες συναισθηματικές φορτίσεις /διεργασίες Άρνηση αποδοχής Αναζήτηση πληθώρα ειδικών (medical shopping) Άγχος, κατάθλιψη Αισθήματα ντροπής, μειονεξίας, αισθήματα πόνου, ανασφάλειας Υπερβολικό άγχος/Ανασφάλεια για το μέλλον

Ψυχοπαιδαγωγικές παρεμβάσεις Διαχείριση των προβληματικών συμπεριφορών, επιθετικών ξεσπασμάτων & αυτοτραυματισμών Καλλιέργεια κοινωνικών συμπεριφορών Προαγωγή της επικοινωνίας Έμμεση διδαχή κοινωνικών δεξιοτήτων Αναζήτηση ερεθισμάτων /παιγνιδιών → ευχαρίστηση- εκμετάλλευση των ήρεμων καταστάσεων για να αναζητηθεί & να δημιουργηθεί η επαφή

Άμεση διδαχή Κ. Δ. v     Χρήση Κοινωνικών ενισχυτών Διακριτική χρήση ερεθισμάτων- χρήση μη αυτιστικών παιδιών - v     Μάθηση μέσω της παρατήρησης & της μίμησης Μίμηση κινήσεων μοντέλου- επέκταση των συμπεριφορών, εμπλουτισμός με νέα μοντέλα μίμησης, Παρατήρηση μη αυτιστικών

Ενίσχυση εκδήλωσης συναισθηματικότητας / συναισθημάτων vΚοινωνικό παιγνίδι- δημιουργικές /ψυχαγωγικές ικανότητες vΠολύπλοκες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις Διαμεσολάβηση συνομηλίκων v     Διαμεσολάβηση συγγενών v     Εκπαίδευση στο λειτουργικό λόγο Μίμηση λεκτικών μηνυμάτων

Ενίσχυση της συμπεριφοράς με θετικά ερεθίσματα (π.χ. γλυκά) Περιορισμός των στερεοτυπιών /εμμονών Αντικατάσταση με νέες συμπεριφορές

Το αυτιστικό παιδί στο σχολείο Προϋποθέσεις-προβλήματα Υψηλή νοημοσύνη Δυνατότητα αντιμετώπισης των σοβαρά παρεκκλινόντων συμπεριφορών Επαρκής ενημέρωση εκπαιδευτικών Επαρκώς εκπαιδευμένοι δάσκαλοι Συνεργασία γονέων-σχολείου Συνεργασία με ειδικούς εκτός σχολείου

Προϋποθέσεις ενσωμάτωσης Ύπαρξη τμήματος ένταξης /παράλληλης τάξης /ατομικού ειδικού παιδαγωγού Πολιτική ένταξης από το σχολείο Ενημέρωση /ευαισθησία γονέων άλλων παιδιών Ενημέρωση /ευαισθησία των μαθητών Σταθερές πεποιθήσεις για τη δυνατότητα ενσωμάτωσης των παιδιών με Α.Δ. από την πλευρά των εκπαιδευτικών Συνεργασία μεταξύ δάσκαλου Τ.Ε. & υπόλοιπων

Βασικές αρχές στάσεις απέναντι στα παιδιά με αυτισμό Σταθερή /φυσιολογική συμπεριφορά από την πλευρά του εκπαιδευτικού της τάξης Ευαισθησία κατανόηση από το δάσκαλο της. Γνώση των ιδιαιτεροτήτων (αδυναμιών, ταλέντων, δεξιοτήτων ) και ενδιαφερόντων Δυνατότητα να έχει εξατομικευμένο πρόγραμμα Ύπαρξη κατάλληλου υλικού /κατάλληλου χώρου Εκπαιδευμένος ειδικός δάσκαλος Προσπάθεια ενσωμάτωσης στην ομάδα με εκμετάλλευση των ιδιαίτερων δυνατοτήτων