ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΗΤΣΕΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς ΚΕΦ. 1Ο: Η ΠΕΙΘΩ Ι. Τρόποι και μέσα πειθούς ΙΙ. Μορφές πειθούς

Β. Επίκληση στο συναίσθημα Ι. ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ Α. Επίκληση στη λογική Β. Επίκληση στο συναίσθημα Γ. Επίκληση στο ήθος

Γ. Επίκληση στο ήθος 1. Επίκληση στο ήθος του πομπού 2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου 3. Επίκληση στην αυθεντία

β. Επιχειρήματα / συλλογισμοί Α. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ 1. ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ α. Τεκμήρια β. Επιχειρήματα / συλλογισμοί

α. Τεκμήρια Γεγονότα Παραδείγματα Στατιστικά στοιχεία Αποτελέσματα -πορίσματα ερευνών Γενικές αλήθειες Γνωμικά Αυθεντίες

Παραδείγματα «Πολλοί φοβούνται ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει διαστάσεις και μορφές που απειλούν τον πολιτισμό. Το προφανές παράδειγμα είναι αυτό των πυρηνικών όπλων, που μπορούν να καταστρέψουν και την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό της». (Θ. Λιανός)

Γεγονότα «Ο σεισμός του Μπαμ στο Ιράν, που έγινε ακριβώς ένα χρόνο πριν, απέδειξε την αδυναμία αυτής της χώρας να αντιμετωπίσει μια φυσική καταστροφή».

Στατιστικά στοιχεία «Εδώ και σαράντα χρόνια, παρά την σημαντική αύξηση του πλούτου που παράγεται στον πλανήτη, παρατηρήθηκε έκρηξη των ανισοτήτων: το 1960, το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στο 20% των φτωχότερων και στο 20% των πλουσιότερων ήταν 1 προς 30. Σήμερα είναι 1 προς 80». (από τη Le Monde diplomatique)

Πορίσματα ερευνών «Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Βήμα», υπάρχουν 80.000 πτυχιούχοι αυτών των ειδικοτήτων που εμπίπτουν σε μια από τις τρεις κατηγορίες που ανέφερα πιο πάνω».

Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίων Η υπεροχή του οπτικού σήματος απέναντι στο γλωσσικό γίνεται ολοένα εμφανέστερη και τείνει να επιβληθεί σε όλους τους τομείς. Το “Απαγορεύεται το κάπνισμα” ή “η διέλευση” δηλώνεται σχεδόν παντού με το γνωστό κόκκινο κύκλο και την εικόνα του τσιγάρου στην πρώτη περίπτωση ή με το ανάλογο οδικό σήμα στη δεύτερη. Στις βρύσες του νερού παλαιότερα υπήρχε η γλωσσική δήλωση “ζεστό” -”κρύο” (στη γλώσσα της χώρας κατασκευής), στη συνέχεια περιορίστηκε στην αναγραφή του αρχικού γράμματος. Τώρα πια αντικαταστάθηκε από το χρώμα: κόκκινο για το ζεστό, γαλάζιο για το κρύο. Και το πιο ισχυρό χτύπημα της εικόνας αποτελούν η τηλεόραση και τα βίντεο. (Μαν. Ανδρόνικος, « Η γλώσσα μας και τα παιδιά μας)

Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίων Έτσι, φτάσαμε σήμερα στο εξής πανεπιστημιακό καθεστώς: Αν μέτρησα καλά η χώρα διαθέτει πάνω από 25 συγκροτήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, AEI και TEI με εκατοντάδες τμήματα. Αν σ’ αυτά προσθέσουμε τις στρατιωτικές σχολές φτάνουμε αισίως τα τριάντα, δηλαδή κατά μέσο όρο ένα σχολείο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με πολλά τμήματα για λιγότερο από δύο νομούς. (Αντώνης Καρκαγιάννης, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίων Σύμφωνα με το δεύτερο επιχείρημα του Βρετανικού Μουσείου «οι αδαείς και δεισιδαίμονες Έλληνες ήταν αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους». Αυτό βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί, ασυνείδητοι και άκαρδοι. Ποιοι; Οι ίδιοι Έλληνες που κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. Ναι, εναντίον τους. Οι Τούρκοι στρατιώτες κλεισμένοι στην Ακρόπολη έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι Έλληνες τους έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, «Να τα βόλια, μην αγγίξετε τις κολώνες». (Μελίνα Μερκούρη, Ομιλία στην OXFORD UNION)

Να εξετάσετε το είδος των τεκμηρίων Αποκαλυπτικά, δυσάρεστα για τον εξεταστικό μηχανισμό του λυκείου, είναι τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, με θέμα την αξιολόγηση της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις. Η πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, που έγινε για πρώτη φορά, επί των κειμένων της Έκθεσης στις Γενικές Εξετάσεις, ανέδειξε ότι οι υποψήφιοι προβάλλουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, ιδέες και αξίες, όχι επειδή πιστεύουν σε αυτές, αλλά επειδή γίνονται αποδεκτές και επιβραβεύονται από το σύνολο των βαθμολογητών. (από δημοσίευμα στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)

Αξιολόγηση τεκμηρίων Πρέπει να είναι : α. Έγκυρα β. Επαρκή Τα τεκμήρια λειτουργούν ενισχυτικά στα επιχειρήματα

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί Δύο ή περισσότερες προτάσεις που συνδυασμένες λογικά μεταξύ τους οδηγούν σε μια άλλη πρόταση, το συμπέρασμα.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ / ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ Η ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ 1. Προκείμενες (μία ή περισσότερες προτάσεις) 2. Συμπέρασμα

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί Τα μέρη του λόγου είναι λέξεις. Το ουσιαστικό είναι μέρος του λόγου. Άρα, το ουσιαστικό είναι λέξη.

β. Επιχειρήματα / Συλλογισμοί Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι άνθρωπος. Επομένως ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι θνητός.

Παράδειγμα: Επιχείρημα / Συλλογισμός ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ 1. Οι χώρες της Ε.Ε. δεσμεύονται να εφαρμόζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. 2. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ε.Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα, η Ελλάδα δεσμεύεται να εφαρμόζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Αναζήτηση τυπικής δομής επιχειρήματος σε παράγραφο ή κείμενο Προσπαθούμε να βρούμε: Ποια πρόταση αποτελεί το συμπέρασμα 2. Ποια πρόταση αποτελεί την πρώτη και ποια τη δεύτερη προκείμενη

Η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού του παραβάτη, που επιδιώκεται πρωταρχικά με την άσκηση συγκρατητικής επίδρασης πάνω σε εκείνον που έχει ήδη εγκληματήσει για να μην υποτροπιάσει. Γιατί ο σωφρονισμός προϋποθέτει βέβαια τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου, που η θανατική ποινή την καταστρέφει.

Το επιχείρημα θα μπορούσε να δοθεί με την εξής τυπική δομή : Ο σωφρονισμός προϋποθέτει τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου. Η θανατική ποινή καταστρέφει τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου. Επομένως η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού του παραβάτη.

Απαγορεύτηκε σήμερα ο απόπλους των πλοίων. Έχει κακοκαιρία. Εντοπίστε την τυπική δομή και τη συλλογιστική πορεία στον παρακάτω συλλογισμό. Απαγορεύτηκε σήμερα ο απόπλους των πλοίων. Έχει κακοκαιρία.

1. Είδη συλλογισμών ως προς την πορεία σκέψης Παραγωγικός: Γενικό  ειδικό Επαγωγικός: Ειδικό  γενικό Αναλογικός: Ειδικό  ειδικό

Παραγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ◊ Όλα τα μέλη του συλλόγου γυμνάζονται καθημερινά. ◊ Οι αδελφές Πετροπούλου είναι μέλη του συλλόγου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα: Οι αδελφές Πετροπούλου γυμνάζονται καθημερινά. (Στον παραγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι βέβαιο)

Επαγωγικός συλλογισμός (παράδειγμα) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ◊ Ο μαθητής Κ. του Γ4 είναι άριστος. ◊ Ο μαθητής Λ. του Γ4 είναι άριστος. ◊ Ο μαθητής Ξ. του Γ4 είναι άριστος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα: Όλοι οι μαθητές του Γ4 είναι (;) άριστοι (Στον επαγωγικό συλλογισμό το συμπέρασμα είναι πιθανό)

Αναλογικός συλλογισμός (παράδειγμα) Αναλογικός συλλογισμός (παράδειγμα) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΕΣ ◊ Ο Κώστας διάβαζε 10 ώρες την ημέρα και μπήκε στο πανεπιστήμιο ◊ Η Μαρία διαβάζει και αυτή 10 ώρες την ημέρα ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Άρα: Η Μαρία είναι πιθανό να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο (Στον αναλογικό συλλογισμό το συμπέρασμα αποτελεί απλή πιθανότητα )

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία Αν είσαι υπουργός, είσαι διάσημος. Είμαι υπουργός. Άρα, είμαι διάσημος.

Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία Οι τρομοκράτες ήταν Άραβες. Ο Άραβας γείτονάς μου πιθανόν να είναι τρομοκράτης.

2. Είδη συλλογισμών ως προς το είδος των προτάσεων 1. Υποθετικός (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι υποθετική πρόταση) 2. Διαζευκτικός (μία τουλάχιστον προκείμενη είναι διαζευκτική πρόταση) 3. Κατηγορικός (περιέχει κατηγορικές προτάσεις / κατηγόρημα)

Διάκριση συλλογισμών με κριτήριο το είδος των προκειμένων προτάσεων Διάκριση συλλογισμών με κριτήριο το είδος των προκειμένων προτάσεων Κατηγορικός Υποθετικός Διαζευκτικός Κανένας επιστήμονας δεν πιστεύει στα μάγια. Η κα Κούλα είναι επιστήμονας. Άρα: Η κα Κούλα δεν πιστεύει στα μάγια. Αν κάποιος είναι πρόεδρος, θα είναι διάσημος. Είμαι πρόεδρος. Είμαι διάσημος. Το μωρό που θα γεννηθεί θα είναι ή αγόρι ή κορίτσι. Δεν είναι αγόρι. Είναι κορίτσι.

Β. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ Επιχειρείται να ευαισθητοποιηθεί ο δέκτης για το θέμα που θίγεται, να βιώσει συναισθήματα (αγανάκτησης, οίκτου, ενοχής, ντροπής, φόβου, ικανοποίησης, εμπιστοσύνης, ενθουσιασμού κ.ά.) ώστε να ανησυχήσει, να προβληματιστεί και να παρακινηθεί να ενεργήσει ανάλογα.

Ο πομπός λαμβάνει υπόψη του: ☺ σε ποιους απευθύνεται ☺ τη διάθεσή τους ☺ τα αίτια που προκαλούν ένα συγκεκριμένο συναίσθημα.

B. Επίκληση στο συναίσθημα Μέσα πειθούς Ποιητική γλώσσα (εικόνες, σχήματα λόγου, μεταφορές, συγκινησιακή χρήση της γλώσσας) Περιγραφή ( προσώπων, φύσης κ.λπ.) Αφήγηση (γεγονότων) Χιούμορ Ειρωνεία Ρητορικά ερωτήματα

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ ΗΘΟΣ ΠΟΜΠΟΥ ΑΥΘΕΝΤΙΑ Αρνητικές αναφορές Αναφορά σε ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥ ΑΥΘΕΝΤΙΑ Θετικές αναφορές στο ήθος του πομπού Αρνητικές αναφορές για το ήθος του αντιπάλου με στόχο τη μείωση της αξιοπιστίας του Αναφορά σε πρόσωπα με αδιαμφισβήτητο κύρος

Επίκληση στο ήθος του πομπού Γ. ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΗΘΟΣ Επίκληση στο ήθος του πομπού Μέσα πειθούς: αυτοπροβολή, θετικοί χαρακτηρισμοί σε α΄ πρόσωπο, ενικό ή πληθυντικό

Γ. Επίκληση στο ήθος Μέσα πειθούς: 2. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου Μέσα πειθούς: αρνητικοί χαρακτηρισμοί που αναφέρονται στην προσωπικότητα, το ήθος, τη δημόσια ή ιδιωτική ζωή του αντιπάλου

3. Επίκληση στην αυθεντία Γ. Επίκληση στο ήθος 3. Επίκληση στην αυθεντία Μέσα πειθούς: αναφορά σε ειδικούς, μεγάλες μορφές της ιστορίας, της επιστήμης

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ Ορθό επιχείρημα (απόδειξη)= Προκείμενες αληθείς (ισχύουν, ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) και Συμπέρασμα έγκυρο (απορρέει με λογική αναγκαιότητα από τις προκείμενες)

ΟΡΘΗ ΧΡΗΣΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Επιχείρημα: ορθό ή μη ορθό Προκείμενες: αληθείς ή ψευδείς Συμπέρασμα: έγκυρο ή άκυρο

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ Για να είναι αληθής μια προκείμενη πρέπει να αποτελεί γενικά αποδεκτή αλήθεια, αντικειμενικό δεδομένο και όχι υποκειμενική κρίση ή μια απλά διαδεδομένη άποψη (στερεότυπο)

Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου φοιτούν ή στο Γενικό Λύκειο ή στα ΕΠΑΛ. Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Οι απόφοιτοι του Γυμνασίου φοιτούν ή στο Γενικό Λύκειο ή στα ΕΠΑΛ. Η Κατερίνα Μ. είναι απόφοιτη Γυμνασίου και δεν είναι μαθήτρια του Γενικού Λυκείου. Επομένως, πηγαίνει στο ΕΠΑΛ.

Το χ φάρμακο αποδείχθηκε ότι έχει επικίνδυνες παρενέργειες. Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Τα φάρμακα που έχουν επικίνδυνες παρενέργειες πρέπει να αποσύρονται από την κυκλοφορία. Το χ φάρμακο αποδείχθηκε ότι έχει επικίνδυνες παρενέργειες. Άρα: το χ φάρμακο πρέπει να αποσυρθεί από τη κυκλοφορία

Η πνευματική εργασία είναι ανώτερη από τη χειρωνακτική. Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Η πνευματική εργασία είναι ανώτερη από τη χειρωνακτική. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ανήκει στην πνευματική εργασία και του ξυλουργού στη χειρωνακτική. Επομένως το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ανώτερο από αυτό του ξυλουργού.

Όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός, ο άνθρωπος δεν πλουτίζει τα εφόδιά του. Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός, ο άνθρωπος δεν πλουτίζει τα εφόδιά του. Σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχε ανταγωνισμός. Άρα: σε παλαιότερες εποχές ο άνθρωπος δεν πλούτιζε τα εφόδιά του.

Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες. Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται. Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες. Ο γείτονάς μας δεν εργάζεται. Άρα: ο γείτονάς μας είναι τεμπέλης.

Ο τύπος “ταξίδεψα” ανήκει στους παρελθοντικούς χρόνους Εντοπίστε τη συλλογιστική πορεία και αξιολογήστε το παρακάτω επιχείρημα Οι παρελθοντικοί χρόνοι είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικος Ο τύπος “ταξίδεψα” ανήκει στους παρελθοντικούς χρόνους Άρα: ο τύπος “ταξίδεψα” είναι χρόνου αορίστου.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ (παράδειγμα) Όλοι οι άνθρωποι έχουν έξι δάχτυλα στο δεξί χέρι. Ο Γιάννης είναι άνθρωπος. Άρα, ο Γιάννης έχει έξι δάχτυλα στο δεξί χέρι. Αλήθεια; Συνδέονται έγκυρα; (με λογική αναγκαιότητα;)

Αξιολογήστε τον παρακάτω συλλογισμό ☺ Οι βόρειοι λαοί της Ευρώπης είναι ψυχροί. ☺ Οι Γερμανοί είναι βορειοευρωπαίοι. Άρα, οι Γερμανοί είναι ψυχροί.

Παραλογικοί συλλογισμοί: Συλλογισμοί που αντιβαίνουν στον ορθό λόγο, αλλά μπορούν να παραπλανήσουν το δέκτη, επειδή παρουσιάζουν ομοιότητες με τους έγκυρους. Ο παραλογικός συλλογισμός που εμπεριέχει πρόθεση του πομπού να παραπλανήσει το δέκτη, ονομάζεται σόφισμα.

Αξιολογήστε τον παρακάτω συλλογισμό ☺ Ο χρυσός είναι μέταλλο. ☺ Η σιωπή είναι χρυσός. Άρα, η σιωπή είναι μέταλλο.

Είδη επαγωγικού συλλογισμού Με γενίκευση Με αίτιο αποτέλεσμα Με αναλογία (κυριολεκτική ή μεταφορική)

Αξιολόγηση επαγωγικού συλλογισμού Τέλεια επαγωγή: βέβαιο συμπέρασμα Ατελής επαγωγή: επισφαλές, πιθανό συμπέρασμα

1. Αξιολόγηση επαγωγικού συλλογισμού με γενίκευση Επιτρεπτή γενίκευση τέλεια επαγωγή, βέβαιο συμπέρασμα Βεβιασμένη και επισφαλής γενίκευση , ατελής επαγωγή, πιθανό ή επισφαλές συμπέρασμα

(υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου αποτελέσματος) 2. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με αίτιο – αποτέλεσμα προσέχουμε: Η σχέση αιτίου – αποτελέσματος πρέπει να είναι λογική και όχι απλά χρονολογική. 2. Μια μερικότερη αιτία δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως η κύρια και αποκλειστική αιτία για την πρόκληση του αποτελέσματος (υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου αποτελέσματος)

Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με αίτιο – αποτέλεσμα προσέχουμε: 3. Η αιτία πρέπει να είναι επαρκής (φτάνει μόνο αυτή για να προκληθεί το αποτέλεσμα) και αναγκαία (χωρίς αυτήν δεν προκαλείται το αποτέλεσμα) για την πρόκληση του αποτελέσματος.

3. Στην αξιολόγηση του επαγωγικού συλλογισμού με αναλογία προσέχουμε: Αν η αναλογία είναι κυριολεκτική ή μεταφορική. 2. Αν οι ομοιότητες ανάμεσα στα αντικείμενα που παραλληλίζονται είναι επαρκείς.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ Το σώμα α θερμαινόμενο διαστέλλεται. Το σώμα β θερμαινόμενο διαστέλλεται. Το σώμα γ θερμαινόμενο διαστέλλεται. Τα α, β, γ… είναι μέταλλα. Άρα: τα μέταλλα θερμαινόμενα διαστέλλονται Προσοχή: Είναι επισφαλής γενίκευση; Αλήθεια; Συνδέονται Έγκυρα; (με λογική αναγκαιότητα;) ΟΡΘΟΤΗΤΑ απόδειξη

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (με γενίκευση) Ένας Γάλλος μου φέρθηκε με αγένεια Άρα: όλοι οι Γάλλοι είναι αγενείς. Προσοχή: Είναι επισφαλής γενίκευση; Αλήθεια; Εγκυρότητα; ΟΡΘΟΤΗΤΑ απόδειξη

(με αίτιο- αποτέλεσμα) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (με αίτιο- αποτέλεσμα) Το πρωί πέρασε από μπροστά μου μια μαύρη γάτα. Άρα: η μέρα μου δε θα είναι καλή. Προσοχή: μήπως μια χρονική σχέση παρουσιάζεται ως αιτιώδης, δηλαδή σχέση αιτίου αποτελέσματος; Αλήθεια; Συνδέονται Έγκυρα; (με λογική αναγκαιότητα;) ΟΡΘΟΤΗΤΑ; Απόδειξη;

(με αίτιο-αποτέλεσμα) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (με αίτιο-αποτέλεσμα) Όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας οφείλονται αποκλειστικά στη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας. Προσοχή: μήπως μια μερικότερη αιτία παρουσιάζεται ως η μοναδική; Μήπως υπάρχει υπεραπλούστευση της σχέσης αιτίου–αποτελέσματος;

(με αίτιο-αποτέλεσμα) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (με αίτιο-αποτέλεσμα) Διάβασα περισσότερο από όλους. Άρα, θα πάρω το μεγαλύτερο βαθμό. Προσοχή: η αιτία είναι επαρκής και αναγκαία για να προκληθεί το αποτέλεσμα; Αλήθεια; Συνδέονται Έγκυρα; (με λογική αναγκαιότητα;) ΟΡΘΟΤΗΤΑ απόδειξη

(με αίτιο-αποτέλεσμα) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ (με αίτιο-αποτέλεσμα) Η χρήση ναρκωτικών οδηγεί στο θάνατο. (Η αιτία είναι επαρκής και αναγκαία για να προκληθεί το αποτέλεσμα;)

στον επιστημονικό λόγο ΙΙ. ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ Η πειθώ: στη διαφήμιση στο δικανικό λόγο στον πολιτικό λόγο στον επιστημονικό λόγο

Η πειθώ στη διαφήμιση Χαρακτηριστικά διαφημιστικού λόγου Λεκτικός πληθωρισμός (επιθέτων, επιρρημάτων κ.λπ.) Υπερβολή Επιτήδευση Λογοπαίγνια Σλόγκαν και συνθήματα Ασάφεια - ακυρολεξία

Τρόποι και μέσα πειθούς Η πειθώ στη διαφήμιση Τρόποι και μέσα πειθούς Αναλυτική περιγραφή των ιδιοτήτων ενός προϊόντος Συνειρμός ιδεών Επίκληση στη λογική Επίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στην αυθεντία (ειδικός – δημοφιλές πρόσωπο) Λανθάνων αξιολογικός χαρακτηρισμός

Η πειθώ στον πολιτικό λόγο 1. Η θεμιτή στρατηγική της πειθούς 2. Η αθέμιτη στρατηγική της προπαγάνδας

Χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου Λεκτικός πληθωρισμός, κατάχρηση συνωνύμων Βεβαιωτική / θαυμαστική έκφραση Δεοντολογική διατύπωση Ρητορεία, έντονη συναισθηματική φόρτιση Εκφοβιστικός / παραπειστικός λόγος (προπαγάνδα)

Η στρατηγική της προπαγάνδας Χαρακτηριστικά του προπαγανδιστικού λόγου Χρήση εννοιών με τεράστιο ηθικό βάρος (Θεός, πατρίδα, λαός) Αλλοίωση της σημασίας των λέξεων Εκφοβιστικός λόγος Παραπειστικά επιχειρήματα

Η πειθώ στον επιστημονικό λόγο Τρόποι πειθούς στον επιστημονικό λόγο Επίκληση στη λογική με επιχειρήματα και τεκμήρια Επίκληση στην αυθεντία με παραπομπές σε βιβλιογραφία και σε απόψεις ειδικών

Χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου Αντικειμενικότητα Παραπομπές σε βιβλιογραφία, γνώμες ειδικών Απρόσωπο ύφος Αναφορική λειτουργία της γλώσσας Ειδικό λεξιλόγιο / ορολογία κάθε επιστήμης Ακρίβεια στη διατύπωση και λογική αλληλουχία Αποδεικτική μέθοδος Περιγραφή Ερμηνευτικός χαρακτήρας