ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ/ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ/ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΕΜΦΥΤΗ ΕΙΔΙΚΗ πρώτη γραμμή άμυνας πιο εξελιγμένη άμυνα πιο αποτελεσματική άμεση καθυστέρηση (μερικές μέρες) μη ειδική ειδική - αναγνώριση αντιγόνου μνήμη μόνιμη ρυθμιζόμενη ΦΑΓΟΚΥΤΤΑΡΑ Β ΚΑΙ Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ ΦΥΣΙΚΑ ΦΟΝΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ (ΝΚ) φλεγμονή - συμπλήρωμα αντισώματα

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΛΕΜΦΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΛΕΜΦΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ Πρωτογενή θΥΜΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ λεμφικά όργανα Διαπαιδαγώγηση Τ λεμφοκύτταρα Β (ωρίμανση) Δευτερογενή με κάψα χωρίς κάψα λεμφικά όργανα λεμφαδένας σπλήνας MALT Ανοσολογική απόκριση αντιγόνα ιστών αντιγόνα αίματος αντιγόνα βλεννογόνων

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΙ ΑΝΟΣΙΑΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Εξουδετέρωση (αντισώματα) Φαγοκυττάρωση (φαγοκύτταρα) Κυτταροτοξικότητα και απόπτωση (κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα και φυσικά φονικά κύτταρα (ΝΚ)) απόπτωση  αυτοκαταστροφή 4. Λύση (συμπλήρωμα)

Φαγοκύτταρα τα οποία φέρουν ειδικούς επιφανειακούς δείκτες ανευρίσκονται στην κυκλοφορία του αίματος (μονοκύτταρα και κοκκιοκύτταρα) ή είναι εγκατεστημένα στους ιστούς (π.χ. κύτταρα Kupffer στο ήπαρ) Φαγοκύτταρα μονοπύρηνα φαγοκύτταρα (μακροφάγα) ουδετερόφιλα ηωσινόφιλα

Αντίδραση σε εξωκυτταρικά και σε ενδοκυτταρικά παθογόνα Διαφορετικά ανοσιακά συστήματα αντιδρούν εναντίον διαφορετικών τύπων μόλυνσης (παράδειγμα ιικής μόλυνσης) Εξωκυτταρική φάση συμπλήρωμα και αντισώματα Ιντερφερόνες Ενδοκυτταρική φάση κυτταροτοξικά Τ κύτταρα (Tc) συμπλήρωμα αντίσωμα ιός Θανάτωση μολυ- σμένου κυττάρου πολλαπλασιασμός ιού μόλυνση αντι-ιική αντίσταση

Θυμοανεξάρτητα αντιγόνα ή Τ-ανεξάρτητα αντιγόνα μεγάλα, πολυμερή μόρια με επαναλαμβανόμενους αντιγονικούς καθοριστές τα περισσότερα είναι μικροβιακής προέλευσης, π.χ. βακτηριακοί υδατάνθρακες όπως δεξτράνη, βακτηριακοί λιποπολυσακχαρίες (LPS), βακτηριακές πρωτείνες, όπως φλαγγελίνη και ενδοτοξίνη ανθεκτικά στην αποικοδόμηση ο μηχανισμός ενεργοποίησης Β κυττάρων δεν είναι κατανοητός, πιθανόν λόγω σταυροσύνδεσης των Β κυτταρικών υποδοχέων ταχύτερη ενεργοποίηση (δεν εξαρτάται από κυτταρικές αλληλεπιδράσεις)

Απελευθέρωση κυτταρικών αναγνώριση μεσολαβητών Διαπερατότητα αγγείων Εξουδετέρωση Οψνισμός Ανοσολογική Χημειοτακτισμός Κυτταρική λύση Κλασσική ακολουθία Μεμβρανοεπιθετικό σύμπλεγμα Εναλλακτική ακολουθία

Προϊόντα του συμπληρώματος μετά από διάσπαση C3b οψωνίνες C4b C3a C4a αναφυλατοξίνες (αποκοκκίωση σιτευτικών κυττάρων) C5a C5a χημειοτακτικός παράγοντας

ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΑΠΟ: Κλασσική ακολουθία ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ ΑΠΟ: Κλασσική ακολουθία σύμπλεγμα αντιγόνου-αντισώματος Ακολουθία λεκτίνης δέσμευση της λεκτίνης MBL στους υδατάνθρακες που περιέχουν μαννόζη, στην επιφάνεια των βακτηρίων ή ιών (σύνθεση της λεκτίνης από το ήπαρ σε απόκριση στις κυτταροκίνες από φλεγμονώδη μακροφάγα) Εναλλακτική ακολουθία τυχαία υδρόλυση της C3 κονβερτάσης (απουσία αντισώματος, ανεξάρτητο της πρόσδεσης πρωτείνης παθογόνου)

ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΝΑΝΤΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ Κλασσική ακολουθία Ενναλακτική   Κλασσική ακολουθία Ενναλακτική Επάγεται από: Σύμπλεγμα αντιγόνου –αντισώματος ενεργοποιεί το C1 Μόρια της επιφάνειας των μικροοργανισμών δεσμεύουν C3b C3 Κονβερτάση: C4b2b C3bBb C5 Κονβερτάση: C4b2b3b C3bBb3b

Μόρια προσκολλήσεως Σελεκτίνες (selectins) π.χ. L-selectin, P-, Ε-selectin Ιντεγκρίνες (integrins) π.χ. LFA-1, LFA-3 π.χ. VLA-4 Μόρια ανάλογα της βλενίνης, αγγειακές αντρεσσίνες (vascular addressins) π.χ. CD34, GlyCAM Μέλη της οικογένειας των ανοσοσφαιρινών π.χ. ICAM-1,-2,-3, CD2

ανώριμα δενδριτικά κύτταρα στους περιφερικούς ιστούς Δενδριτικά κύτταρα ανώριμα δενδριτικά κύτταρα στους περιφερικούς ιστούς π.χ. Langerhans cells - φαγοκυττάρωση μέσω υποδοχέων DEC205 και (μη ειδική) μακροπινοκυττάρωση - δεν εκφράζουν συνδιεγερτικά μόρια ώριμα δενδριτικά κύτταρα στους λεμφικούς ιστούς δεν φαγοκυτταρώνουν! -έκφραση συνδιεγερτικών + προσκολλητικών μορίων (Β7.1/B7.2, MHC class I,II, ICAM-1,-2, LFA-1,-3, DC-SIGN)  ενεργοποίηση αθώων Τ λεμφοκυττάρων

Ανώριμο ΔΚ  πρόσληψη αντιγόνου Αρχέγονο ΔΚ Ανώριμο ΔΚ  πρόσληψη αντιγόνου Ώριμο ΔΚ  παρουσίαση αντιγόνου κυτταροκίνες (GM-CSF, IL-3, IL-4) παθογόνα (LPS, DNA) κυτταροκίνες (TNF, GM-CSF) T κύτταρα (CD40L) Ιικό dsRNA

αθώα Τ λεμφοκύτταρα ενεργοποίηση ενεργοποιημένα Τ λεμφοκύτταρα πολλαπλασιασμός διαφοροποίηση δραστικά Τ λεμφοκύτταρα (εκτελεστικά) εκτελεστική λειτουργία (CD8 Tc, CD4 TH1, CD4 TH2) + Τ κύτταρα μνήμης κύτταρα στόχοι

αναγνώριση του αντιγόνου + συνδιεγερτικό σήμα (ΑΠΚ) ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ αθώα Τ λεμφοκύτταρα αναγνώριση του αντιγόνου + συνδιεγερτικό σήμα (ΑΠΚ) ενεργοποιημένα Τ λεμφοκύτταρα προδιέγερση (priming): η ενεργοποίηση των αθώων Τ κυττάρων κατά την αρχική συνάντηση με το αντιγόνο στην επιφάνεια ενός επαγγελματικού ΑΠΚ συνδιέγερση (costimulation)

Τάξεις κυτταροκινών Ιντερλευκίνες IL IL-1, IL-2, κλπ. (λεμφοκίνες) Ιντερφερόνες IFN IFN-a, IFN-β, IFN-γ Παράγοντες νέκρωσης TNF TNF-a, TNF-β των όγκων Αυξητικοί παράγοντες GF NGF, EGF Παράγοντες διέγερσης CSF M-CSF, G-CSF, GM-CSF των αποικιών Χημειοκίνες --- RANTES, MCP-1, MIP-1a

Οι κυτταροκίνες σχηματίζουν ένα πολύπλοκο δίκτυο επικοινωνίας μπορούν να δράσουν τοπικά ή σε απόσταση, μπορούν να δράσουν με αυτοκρινή ή παρακρινή τρόπο, μπορούν να δράσουν ανταγωνιστικά ή συνεργιστικά, μπορούν να επάγουν ή να αναστείλουν την παραγωγή άλλων κυτταροκινών, μπορούν να ρυθμίσουν την έκφραση του δικού τους ή άλλου υποδοχέα κυτταροκίνης, η παραγωγή τους είναι σύντομη και πολύ καλά ρυθμισμένη μπορούν να προκαλέσουν συνάθροιση των υποδοχέων στην κυτταρική επιφάνεια

Περφορίνες (perforins) σχηματισμός πόρου καταστροφή της ακεραιότητας της μεμβράνης Θρυμματίνες (granzymes) πρωτεάσες σερίνης Granzyme B  πρωτεόλυση της κασπάσης CPP32 (κασπάσες = ICE-πρωτεάσες  ενεργοποίηση της νουκλεάσης CAD (CAD=caspase-activated deoxyribonuclease)  τεμαχισμός DNA/απόπτωση Υποδοχείς θανάτου (CD4/CD8 T) Fas/CD95, TNFR1/TNF-a  ενεργοποίηση των κασπασών

ανταγωνιστικοί αναστολείς όχι μετάδοση σήματος (πχ.IL-1αν) διαλυτός υποδοχέας (πχ. εξωκυττ TNFR, IL-1R) άλλοι μεσολαβητές, δρούν σε ξεχωριστούς υποδοχείς αντίθετες δράσεις για τα κύτταρα έκφραση μορίων που προςδένουν κυτταροκίνες, αλλά δεν ενεργοποιούν το κύτταρο