1.1. Γενικά Το εξορυγμένο μετάλλευμα ή ορυκτό παρουσιάζει τρεις καταστάσεις δομής : α. Καθαρό μετάλλευμα β. Μετάλλευμα και στείρο γ. Καθαρό στείρο Ο όρος αποδέσμευση σημαίνει την εργασία αποχωρισμού των ορυκτών που συνιστούν το μετάλλευμα σε ανεξάρτητα μεταξύ τους τεμάχια. Η εργασία αυτή πετυχαίνεται συνήθως με τη βαθμιαία κατάτμηση (ελάττωση μεγέθους) του μεταλλεύματος. Τα τεμάχια του μεταλλεύματος που αποτελούνται από ένα και μόνο ορυκτό λέγονται αποδεσμευμένα. Αντίθετα, αυτά που αποτελούνται από δύο ή περισσότερα λέγονται δεσμευμένα. Βαθμός αποδέσμευσης ενός ορισμένου ορυκτού λέγεται το «επί τοις εκατό ποσοστό του βάρους του ορυκτού σε αποδεσμευμένα τεμάχια προς το συνολικό βάρος του ορυκτού αυτού (στο μετάλλευμα)». Αποδέσμευση με ελάττωση του μεγέθους των τεμαχίων (Σχήμα 1): Η αποδέσμευση ενός μεταλλεύματος με κατάτμηση σε τεμάχια που οι διεπιφάνειες θραύσης είναι ανεξάρτητες των κρυσταλλικών ορίων (μεταλλογενετικών ορίων) των ανομοιογενών ορυκτών. Αποδέσμευση με αποκόλληση (Σχήμα 2): Η αποδέσμευση που με την κατάτμηση εμφανίζεται κατά μήκος της διεπιφάνειας των κρυσταλλικών ορίων. Σχήμα 1. Σχήμα 2. Μ : Μετάλλευμα, Σ : Στείρο (μητρικό πέτρωμα) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ

Σχήμα 3. Επικάλυψη δικτύου κατάτμησης (σκούρο χρώμα) σε κρυσταλλικό πλέγμα ανομοιογενών νησίδων (Gaudin) 1.2. Αποδέσμευση με αποκόλληση Όταν το προς κατάτμηση μετάλλευμα αποτελείται από χαλαρά συνδεδεμένες νησίδες δομής τότε κατά προτίμηση η θραύση του πετυχαίνεται κατά μήκος των διεπιφανειών των νησίδων (στο μέγεθος των νησίδων) με αποτέλεσμα να επέρχεται πλήρης ή σχεδόν πλήρης αποδέσμευση. Η αποκόλληση αυτή οφείλεται κυρίως στις παρακάτω αιτίες : 1.3. Προσδιορισμός Βαθμού Αποδέσμευσης Για τον άμεσο προσδιορισμό του Βαθμού Αποδέσμευσης έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι από τις οποίες οι κυριότερες είναι :α. Μακροσκοπικές αδυναμίες δομής όπως τα επίπεδα στρωμάτωσης των λιθανθράκων, οι κατακλάσεις κ.α., β. Μικροσκοπικές αδυναμίες δομής όπως η σχιστότητα ορισμένων ορυκτών, γ. Διαφορές στις φυσικές ιδιότητες (σκληρότητα, ευθραυστότητα,σχισμός κ.α.) των ορυκτών που γειτονεύουν.

Από τη μελέτη αυτή συνήθως καθορίζεται το κατάλληλο μηχάνημα εμπλουτισμού σε συνάρτηση με το μέγεθος των τεμαχίων και τον αντίστοιχο βαθμό αποδέσμευσης. Η γνώση του πλήρους βαθμού αποδέσμευσης καθορίζει τις αναμενόμενες περιεκτικότητες σε μέταλλο ή μέταλλα των συμπυκνωμάτων - απορριμμάτων και ελέγχει - καθοδηγεί την ακρίβεια των εκτελούμενων διαχωρισμών. Κατά τον προσδιορισμό του Βαθμού Αποδέσμευσης με το μικροσκόπιο απαιτείται η συστηματική καταγραφή των παρατηρήσεων. Η παρατήρηση γίνεται με τη βοήθεια ειδικού καννάβου μέτρησης Μελέτη βαθμού αποδέσμευσης Η μελέτη του βαθμού αποδέσμευσης, δηλαδή ο προσδιορισμός του μεγέθους λειοτρίβησης για την παραγωγή συγκεκριμένης ποιότητας συμπυκνώματος συμβάλλει στην ολοκληρωμένη επίλυση προβλημάτων του εμπλουτισμού.α. Τα διαφανή ορυκτά εξετάζονται με το πολωτικό μικροσκόπιο ως ελεύθερα τεμαχίδια πάνω σε γυάλινο πλακίδιο μέσα σε έλαιο ή άλλο μέσο με κατάλληλο δείκτη διάθλασης για τη διάκριση β. Τα μη διαφανή ορυκτά εξετάζονται σε παρασκεύασμα λειασμένης τομής τεμαχιδίων (μεταλλογραφικό δοκίμιο τεμαχιδίων) με το μεταλλογραφικό μικροσκόπιο. Το μικροσκόπιο έχει εφοδιαστεί με διάταξη πολωμένου φωτός ενώ τα τεμαχίδια είναι ενσωματωμένα σε βακελίτη ή άλλη κατάλληλη ρητίνη.