ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΥΠΝΟΛΟΓΙΑ Κώστας Ρ.Σολδάτος Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής Διευθυντής Μονάδας Φροντίδας Ψυχικής Υγείας Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ηλεκτρο-εγκεφαλικά (ΗΕΓ) χαρακτηριστικά των σταδίων του ύπνου

ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Αναγνωρίζονται πέντε διαφορετικά στάδια ύπνου, τα 1-4 και ο ύπνος REM Από το στάδιο 1 που είναι «κοντά» στην εγρήγορση, μέχρι το στάδιο 4 ο ύπνος όλο και βαθαίνει: Το ΗΕΓ δείχνει όλο και μεγαλύτερη αναστολή του εγκεφαλικού φλοιού Το μυογράφημα δείχνει μυϊκή χαλάρωση Η αφύπνιση είναι όλο και πιο δύσκολη Το στάδιο REM είναι «παράδοξος ύπνος»: Ο φλοιός του εγκεφάλου δραστηριοποιείται έντονα Ο μυϊκός τόνος καταργείται τελείως Τα μάτια κινούνται με ριπές κινήσεων Η αφύπνιση είναι δύσκολη Υπάρχει ανάμνηση ονείρων

Τυπικός ύπνος νεαρού ενήλικα ΥΠΝΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Ο νυκτερινός ύπνος έχει 4-5 «κύκλους» διαρκείας περίπου 90min ο καθένας. Οι κύκλοι στην αρχή της νύχτας φτάνουν σε βαθύτερο ύπνο, προς το τέλος της περιορίζεται σε εναλλαγή σταδίου 2 και ύπνου REM Συνήθως η αφύπνιση στο πρώτο μισό της νύχτας είναι δύσκολη και συσχετίζεται με σύγχυση και αποπροσανατολισμό για μερικά δευτερόλεπτα Στην αφύπνιση προς το τέλος της νύχτας συχνά υπάρχει ανάμνηση ονείρων

Θεωρίες για την ύπαρξη του ΜΗ-REM ύπνου Ανάπαυση – αποκατάσταση ενεργειακού ισοζυγίου Υποχρεωτική προστασία σε ώρες που η δραστηριότητα είναι επικίνδυνη Χρησιμότητα στην ανάπτυξη – ρύθμιση ενδοκρινικών λειτουργιών Επαναφορά των νευρομεταβιβαστικών συστημάτων στην κατάσταση της «μέσης γραμμής» Απαραίτητος για την δημιουργία περιβάλλοντος για να εκδηλωθεί ο ύπνος REM (ο ύπνος ως «φύλακας του ονείρου»)

Θεωρίες για τον ύπνο REM Απαραίτητος στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και την δημιουργία των νευρικών συνάψεων στη νεογνική (ίσως και νηπιακή) ηλικία Δραστηριοποίηση συνάψεων που είναι «γενετικά προγραμματισμένες» να λειτουργούν, εάν δεν λειτούργησαν κατά την ημέρα (διότι: use it or loose it) Επαναβίωση γεγονότων της ημέρας και λειτουργία αποθήκευσης στη μνήμη (ονειρεύομαι για να θυμάμαι) Επεξεργασία των γεγονότων της ημέρας, επιλογή της ουσίας, απόρριψη των άχρηστων πληροφοριών (ονειρεύομαι για να ξεχνάω) Συναισθηματική επεξεργασία γεγονότων της ημέρας και προσαρμογή στις νέες καταστάσεις Επεξεργασία συναισθηματικά φορτισμένων συμβάντων και διευθέτηση νεοαποκτηθεισών πληροφοριών με βάση μεθόδους που αποκτήθηκαν πρώιμα κατά την παιδική ηλικία, οι οποίες είναι διαφορετικές από τη «λογική» στην οποία υποχρεώνει η πραγματικότητα

Έρευνα του ύπνου:Κλινικές Εφαρμογές Διαταραχές Ύπνου-Εγρήγορσης Φυσιολογία Βιολογικών Ρυθμών 24ωρη Παθοφυσιολογία Σωματικών Παθήσεων 24ωρη Παθοφυσιολογία Ψυχικών Διαταραχών Μελέτη Επίδρασης στον Ύπνο: - Stress - Ποικίλων γεγονότων/συνθηκών ζωής - Ψυχοθεραπευτικών και άλλων παρεμβάσεων - Φαρμάκων και άλλων ουσιών - Μη φαρμακευτικών βιολογικών θεραπειών - Αποτελεσματικότητα/Α.Ε. Υπνωτικών

ΚΛΙΝΙΚΗ ΥΠΝΟΛΟΓΙΑ: ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ASERINSKY & KLEITMAN (1953) DEMENT & KLEITMAN (1957) JOUVET, MICHEL, MOUNIER (1960) ROFFWARG, MUZIO, DEMENT (1966) FEINBERG, KORESKO, HELLER (1967) RECHTSCHAFFEN & KALES (1968) GASTAUT & LUGARESI (1968)

ΚΛΙΝΙΚΗ ΥΠΝΟΛΟΓΙΑ: ΑΛΛΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ BROUGHTON GILLIN HARTMAN KRAMER KUPFER OSWALD ROTH VOGEL WEBB WEITZMANN WYATT

Κλινική Υπνολογία:Πρώτοι Επίγονοι AKERSTEDT CARSKADON GUILLEMINAULT BILLIARD BIXLER BORBERLY BUYSSE GAILLIARD HINDMARCH HORNE MITLER MONTI REINOLDS ROEHRS ROTH(T) SHAPIRO SCHULZ THORPY TOBLER

ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ

docu0053.jpg