Εισαγωγή στην Οικονομική ΤΟΜΟΣ Α΄ David Begg S. Fischer, R. Dornbusch

16 Δαπάνες και Έσοδα του Δημοσίου Τομέα

Δαπάνες του δημοσίου τομέα 10 20 30 40 50 60 % του εθνικού εισοδήματος 1880 1929 1960 2001 Η κλίμακα της κρατικής δραστηριότητας αυξάνεται σταθερά στις βιομηχανικές χώρες από το 1880. Ιαπωνία ΗΠΑ Γερμανία ΗΒ Γαλλία Σουηδία

Δαπάνες του δημοσίου τομέα στο ΗΒ Η κλίμακα των δημοσίων δαπανών έχει μεταβληθεί στη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων δεκαετιών. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται μόλις κάτω του 40% ως ποσοστό του ΑΕΠ. 10 20 30 40 50 % του ΑΕΠ 1976 Δημόσιες δαπάνες Μεταβιβαστικές πληρωμές Αγαθά και υπηρεσίες

Δαπάνες του δημοσίου τομέα Οι δημόσιες δαπάνες μπορούν να δικαιολογηθούν με δύο τρόπους. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ - ένα προοδευτικό σύστημα φορολογίας και μεταβιβαστικών πληρωμών αναδιανέμει το εισόδημα από τους πλούσιους στους φτωχούς. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - η διόρθωση των αποτυχιών της αγοράς μπορεί να βελτιώσει την κατανομή των πόρων.

Ιδιωτικά και δημόσια αγαθά Ένα ιδιωτικό αγαθό - αν καταναλωθεί από ένα άτομο δεν μπορεί να καταναλωθεί από κανέναν άλλον. - π.χ. η επίσκεψη στον οδοντίατρο. Ένα δημόσιο αγαθό - ακόμα και αν καταναλωθεί από κάποιο άτομο, μπορεί να καταναλωθεί και από άλλους. - π.χ. ο φωτισμός των δρόμων. Οι ισχυρές εξωτερικές επιδράσεις που σχετίζονται με τα δημόσια αγαθά υποδηλώνουν ότι η κυβερνητική παρέμβαση για τη διασφάλιση ενός κατάλληλου επιπέδου παροχής μπορεί να είναι δικαιολογημένη.

Αξιόλογα και επιβλαβή αγαθά Αξιόλογα (επιβλαβή) - είναι τα αγαθά τα οποία η κοινωνία πιστεύει ότι πρέπει να έχουν (να μην έχουν) όλοι ανεξαρτήτως του αν τα αγαθά αυτά ζητούνται από τον καθένα. - π.χ. εκπαίδευση, υγεία, τσιγάρα. - η κυβέρνηση μπορεί να δαπανάει χρήματα για την υποχρεωτική εκπαίδευση ή για τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς επειδή αναγνωρίζει ότι αν δεν το κάνει τα άτομα θα προβούν σε ενέργειες για τις οποίες στη συνέχεια θα μετανιώσουν.

Είδη φόρων Άμεσοι φόροι - φόροι στα εισοδήματα από εργασία, προσόδους, μερίσματα και τόκους. - π.χ. ο φόρος εισοδήματος, οι φόροι επί των κερδών... Έμμεσοι φόροι - φόροι που επιβάλλονται στις δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες. - π.χ. ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης στο αλκοόλ... Φόροι περιουσίας - φόρος μεταβίβασης κεφαλαίου, φόροι ιδιοκτησίας...

Φορολόγηση μισθών L' SS' L' SS' SS DD L Χωρίς φόρο, η αγορά εργασίας ισορροπεί σε επίπεδο μισθού W, με ώρες εργασίας L. Με την επιβολή του φόρου, η νέα προσφορά εργασίας είναι η SS’, οι εργαζόμενοι λαμβάνουν W’’ και οι επιχειρήσεις πληρώνουν W’, ενώ η διαφορά ισούται με τον φόρο. Το κόστος των εργοδοτών δίνεται από την πράσινη περιοχή, ενώ το κόστος των εργαζομένων από τη γαλάζια. Η πορτοκαλί περιοχή είναι η απώλεια ευημερίας για την κοινωνία. L' SS' W' W'' L' SS' W' W'' Μισθός SS W DD L Ώρες εργασίας

Η φορολογική επιβάρυνση Το ποιος επιβαρύνεται τον φόρο εξαρτάται από τις ελαστικότητες ζήτησης και προσφοράς του εκάστοτε προϊόντος. Από τον ίδιο παράγοντα εξαρτάται και το μέγεθος της στρέβλωσης που προκαλεί η επιβολή του φόρου.

Φόρος για την αντιστάθμιση μιας εξωτερικής επίδρασης Με δεδομένη τη ζήτηση DD και την προσφορά SS, η ελεύθερη αγορά ισορροπεί στο Q. Αλλά αν υπάρχει μια αρνητική εξωτερική επίδραση στην κατανάλωση (π.χ. από το κάπνισμα), η κοινωνικά άριστη ποσότητα θα είναι Q*. Η επιβολή ενός φόρου ίσου με E*F διασφαλίζει την επίτευξη αυτής της ποσότητας. F SS' SS Τιμή DD' E* Q* DD Q Ποσότητα

Η καμπύλη Laffer ...δείχνει πόσο αυξάνονται τα φορολογικά έσοδα σε κάθε πιθανό φορολογικό συντελεστή. Πέραν του t*, υψηλότεροι φορολογικοί συντελεστές μειώνουν τα έσοδα λόγω της δημιουργίας αντικινήτρων. Φορολογικά έσοδα t* 100% Φορολογικός συντελεστής

Οικονομική κυριαρχία Η εντεινόμενη αφομοίωση των χωρών στην παγκόσμια οικονομία μειώνει την οικονομική κυριαρχία των εθνικών κρατών. Η συνεργασία είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των διεθνικών εξωτερικών επιδράσεων.