ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ – ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ – Υδραίου Φ. 1, Μ. Γάσπαρη 1, Ι. Σκλάβος 1, H. Felber 2, Κ. Μαχαίρα 3, Α. Τσακιράκης 3, Δ. Φαμελιάρης 3 και Π. Αναστασιάδου 3 1 Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας (Ε.ΣΥ.Φ.), 2 Συντονιστής του Προγράμματος “Πρωτοβουλία για την ασφαλή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων” στη Νότια Ευρώπη 3 Εργαστήριο Τοξικολογικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων, Τμήμα Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων και Φυτοφαρμακευτικής, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αποτελεσματική προστασία των ψεκαστών και από τους δύο τύπους φόρμας που εξετάστηκαν (περατότητα 0,4-2,6 %). Μείωση της έκθεσης 6,3 φορές με τη χρήση της φόρμας Nano-Pel σε σχέση με τη βαμβακερή φόρμα.ΣΤΟΧΟΣ Ανάπτυξη ειδικού προτύπου σε συνεργασία με τον ΕΛΟΤ και το CEN σχετικά με τα μέσα προσωπικής προστασίας λαμβάνοντας υπόψη τις εξειδικευμένες ανάγκες της φυτοπροστασίας. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Προσδιορισμός και σύγκριση του βαθμού προστασίας που παρέχουν στους ψεκαστές φυτοπροστατευτικών προϊόντων (φ.π.) δύο διαφορετικοί τύποι βαμβακερής φόρμας Προσδιορισμός % περατότητας σε φ.π. Φόρμα Α: βαμβάκι/πολυεστέρας 50%-50%, επεξεργασία με νανοκάψουλες (Nano-Pel 215 g/m2) Φόρμα B: βαμβακερή 100% (287 g/m2) ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΑΓΡΟΥ Ιεράπετρα Κρήτης Φεβρουάριος-Μάρτιος ψεκαστές (11 ανά τύπο φόρμας) Ψεκασμός με δ.ο. μαλαθείο σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες πιπεριάς (πιστόλι ψεκασμού) Προσδιορισμός υπολειμμάτων δ.ο. σε εξωτερική (φόρμες τύπου Α και Β) και εσωτερική (βαμβακερά εσώρουχα) ενδυμασία Προσδιορισμός % περατότητας φόρμας Για την ασφαλή χρήση απαιτούνται: αξιόπιστη διαδικασία εκτίμησης της επικινδυνότητας τήρηση κανόνων ορθής γεωργικής πρακτικής επάρκεια στην ενημέρωση λήψη μέτρων προσωπικής προστασίας β α γ δ Αντιπροσωπευτικά χρωματογραφήματα προτύπων δ/των μαλαθείου και δειγμάτων αγρού με εσωτ. πρότυπο triphenyl phosphate: α) πρότυπο μαλαθείο 0,04 μg/mL σε εκχύλισμα μήτρας (εσωτερική φόρμα) β) ανάκτηση από εμβολιασμό (100 μg) τμήματος εσωτ. φόρμας γ) δείγμα αγρού σε φόρμα Α δ) δείγμα αγρού σε φόρμα Β 10 ΨΕΚΑΣΤΕΣ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΦΟΡΜΑΣ* ΨΕΚΑΣΤΕΣ ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΑΝ ΠΙΣΩ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΨΕΚΑΣΜΟ ΨΕΚΑΣΤΕΣ ΠΟΥ ΒΑΔΙΖΑΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΨΕΚΑΣΜΟ Αριθμητικός μέσος Γεωμετρικός μέσος Αριθμητικός μέσος Γεωμετρικός μέσος Αριθμητικός μέσος Γεωμετρικός μέσος Μέση πραγματική (εσωτερική) έκθεση Nano-Pel, mg/h Μέση εξωτερική έκθεση Nano-Pel, mg/h Μέση ολική έκθεση Nano-Pel, mg/h % περατότητα (εσωτ. nano/ολική nano)** 0.70 Μέση πραγματική (εσωτερική) έκθεση βαμβακερή, mg/h Μέση εξωτερική έκθεση βαμβακερή, mg/h Μέση ολική έκθεση βαμβακερή, mg/h % περατότητα (εσωτ. βαμβ/ολική βαμβ)** 2.59 % περατότητα [εσωτ. nano/(εσωτ. nanο + εξωτ. βαμβ)] ** 0.41 * Ψεκαστές με χρόνο εφαρμογής μεγαλύτερο των 2 ωρών δεν συμπεριλήφθησαν ** Βάσει του αριθμητικού μέσου Στο πλαίσιο του προγράμματος “Πρωτοβουλία για την ασφαλή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων” πραγματοποιήθηκαν και πειράματα έκθεσης του χρήστη χρησιμοποιώντας το κλασικό πιστόλι ψεκασμού και ένα νέο σύγχρονο ψεκαστικό μηχάνημα που ονομάζεται Fumicar. Τα πειράματα έκθεσης πραγματοποιήθηκαν σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες πιπεριάς στην περιοχή της Ιεράπετρας από το Γεωργικό Ερευνητικό Ινστιτούτο της Γάνδης (Institute of Agricultural and Fisheries Research, Gent-Belgium). Το ποσοστό έκθεσης των χρηστών υπολογίστηκε κατά τη διάρκεια ψεκασμού τόσο με το Fumicar όσο και με το πιστόλι ψεκασμού χρησιμοποιώντας ειδικούς συλλέκτες σε διάφορα σημεία του σώματος (patches). Ο όγκος του ψεκαστικού διαλύματος ήταν 100L/στρέμμα. Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων απέδειξαν ότι οι χρήστες του Fumicar εκτίθενται 7 έως και 11 φορές λιγότερο στο ψεκαστικό διάλυμα συγκριτικά με όσους χρησιμοποιούν το κλασικό πιστόλι ψεκασμού. Συγκεκριμένα το μέρος του σώματος που εκτίθεται λιγότερο, σε αντίθεση με το πιστόλι ψεκασμού, είναι τα πόδια. Αυτό οφείλεται στην κατασκευή και στον τρόπο χειρισμού του νέου ψεκαστικού μηχανήματος καθώς ο χρήστης προχωράει ανάμεσα στις γραμμές φύτευσης έλκοντας το μηχάνημα στο πίσω μέρος του σώματός του με αποτέλεσμα να μην εισέρχεται στο ψεκαστικό νέφος. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ Ανάπτυξη και επικύρωση αναλυτικής μεθόδου (Εργαστήριο Τοξικολογικού Ελέγχου Γεωργικών Φαρμάκων, Μ.Φ.Ι.) 1.Εκχύλιση δειγμάτων με εξάνιο (100 rpm, 30min) 2.Αραίωση (εξάνιο) ή συμπύκνωση (περιστρ. εξατμ. κενού) εκχυλίσματος κατά περίπτωση 3.Διήθηση μέρους εκχυλίσματος με μικροφίλτρο 4.Προσθήκη εσωτερικού προτύπου (Ε.Π.) 5.Ένεση σε GC-NPD 6.Ποσοτικοποίηση με Ε.Π. και καμπύλη αναφοράς πρότυπων δ/των δ.ο σε εκχύλισμα εσωτερικής φόρμας Ο προσδιορισμός του βέλτιστου τύπου φόρμας: εξέταση και σύγκριση της συμπεριφοράς διαφορετικών υλικών κατασκευής μελέτη αποτελεσματικότητας ολόκληρης της φόρμας σε κανονικές συνθήκες εφαρμογής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Φυτοπροστατευτικά προϊόντα (φ.π) δυνητικά βλαπτικές ουσίες Ψεκασμός με πιστόλι ψεκασμού στο θερμοκήπιο Χρωματογραφικές συνθήκες Αέριος Χρωματογράφος: Thermo Finnigan Trace GC Αυτόματος Δειγματολήπτης: AS 2000 Εισαγωγέας: split/splitless injector (210 0 C) Ανιχνευτής: NPD (300 0 C) Στήλη: DB-5 J&W Scientific, 30m ID 0.53mm, film thick. 1.5 μm Θερμοκρασιακό πρόγραμμα: 60 0 C, 1 min ισόθ C →280 0 C, 35 0 C /min C, 5 min ισόθ. Φέρον αέριο: He 5.0 mL/min Αέρια Καύσης: Αέρας 80 mL/min Η mL/min Make up αέριο: Ν 2 20 mL/min ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ