Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr Χημεία Α΄Λυκείου 2ο κεφάλαιο Ηλεκτρονιακή δομή Περιοδικός πίνακας Χημικοί δεσμοί Αριθμοί οξείδωσης - Ονοματολογία Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 1

Ηλεκτρονιακή δομή τα ηλεκτρόνια περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα στιβάδα K L M N O P Q n 1 2 3 4 5 6 7 κινούνται σε περιοχές του χώρου γύρω από τον πυρήνα που λέγονται στιβάδες κάθε στιβάδα χαρακτηρίζεται από τον κύριο κβαντικό αριθμό (σύμβολο n) υπάρχουν επτά στιβάδες που ονομάζονται K,L,M,N,O,P,Q η Κ είναι η πιο κοντινή στον πυρήνα και η Q είναι η πιο μακρινή Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 2

Ηλεκτρονιακή δομή τα ηλεκτρόνια της ίδιας στιβάδας έχουν περίπου την ίδια ενέργεια κάθε στιβάδα δέχεται ένα μέγιστο αριθμό ηλεκτρονίων που υπολογίζεται από τον τύπο 2n2 η ενέργεια των στιβάδων αυξάνεται με τη σειρά EK<EL<EM<EN<EO<EP<EQ Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 3

Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr Περιοδικός πίνακας Στα μέσα του 19ου αιώνα οι χημικοί διαπίστωσαν ότι οι ιδιότητες των τότε γνωστών στοιχείων επαναλαμβάνονταν περιοδικά. Το 1869 καταρτίσθηκε από τους Mayer και Mendeleev ο πρώτος περιοδικός πίνακας, που περιελάμβανε τα 63 μέχρι τότε γνωστά στοιχεία. Τα στοιχεία τοποθετήθηκαν με αυξανόμενο ατομικό βάρος έτσι ώστε όσα είναι στην ίδια στήλη να έχουν κοινές ιδιότητες. Ο σύγχρονος περιοδικός πίνακας καταρτίστηκε από τον Moseley. Τα στοιχεία τοποθετήθηκαν με αυξανόμενο ατομικό αριθμό έτσι ώστε όσα είναι στην ίδια στήλη να έχουν κοινές ιδιότητες. Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 4

Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr Περιοδικός πίνακας Ο πίνακας έχει 18 κατακόρυφες στήλες που λέγονται ομάδες και 7 οριζόντιες γραμμές που λέγονται περίοδοι Οι κύριες συμβολίζονται με λατινικό αριθμό και το γράμμα Α π.χ. ΙΑ, ΙΙΑ, ΙΙΑ, ... και οι δευτερεύουσες με λατινικό αριθμό και το γράμμα Β VIIIA IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA Οι 2 πρώτες ομάδες και οι 6 τελευταίες λέγονται κύριες, ενώ οι άλλες λέγονται δευτερεύουσες Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 5

Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr Περιοδικός πίνακας Στα στοιχεία των κύριων ομάδων ο αριθμός των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας καθορίζει τον αριθμό της ομάδας στην οποία ανήκει το στοιχείο Ο αριθμός των στιβάδων που έχουν χρησιμοποιηθεί για την ηλεκτρονιακή δόμηση ενός ατόμου καθορίζει τον αριθμό της περιόδου στην οποία βρίσκεται το στοιχείο VIIIA Για παράδειγμα το στοιχείο Ca βρίσκεται στην 4η περίοδο άρα έχει τέσσερις στιβάδες, και στην ΙΙΑ ομάδα άρα έχει 2 ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα και δομή Κ2L8M8N2 IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA Ca Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 6

Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr Περιοδικός πίνακας Ονομάζουμε ατομική ακτίνα το μισό της απόστασης των πυρήνων δύο γειτονικών ατόμων που βρίσκονται σε κρυσταλλικό πλέγμα Κων/νος Θέος, kostasctheos@yahoo.gr 7

Ατομική ακτίνα Τι παρατηρούμε; 1η ομάδα: ατομική ακτίνα σε pm Σε μια ομάδα η ατομική ακτίνα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω γιατί προστίθενται στιβάδες και αυξάνεται η απόσταση των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας από τον πυρήνα 8

2η περίοδος: ατομική ακτίνα σε pm Ατομική ακτίνα 2η περίοδος: ατομική ακτίνα σε pm Τι παρατηρούμε; Σε μια περίοδο, που περιέχει μόνο κύριες ομάδες, η ατομική ακτίνα αυξάνεται από δεξιά προς τα αριστερά γιατί προς τα αριστερά μειώνεται το φορτίο του πυρήνα και ασκεί μικρότερες έλξεις στα ηλεκτρόνια τςη εξωτερικής στιβάδας. 9

Αύξηση ατομικής ακτίνας και ηλεκτροθετικότητας 18 ομάδες. Στοιχεία της ίδιας κύριας ομάδας (Α) έχουν ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων σθένους και παραπλήσια χημική συμπεριφορά Αύξηση ατομικής ακτίνας και ηλεκτροθετικότητας 7 περίοδοι. Ο αριθμός της περιόδου φανερώνει σε πόσες στιβάδες έχει το στοιχείο τα ηλεκτρόνιά του. ΕΥΓΕΝΗ ΑΕΡΙΑ ΑΜΕΤΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΛΑ