ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΑΜΕΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΤΣΙΟΣ Ξ.

μείωση Στον άνθρωπο οι γαμέτες (γεννητικά κύτταρα), τα σπερματοζωάρια στον άνδρα και τα ωάρια στη γυναίκα, προκύπτουν με ένα είδος κυτταρικής διαίρεσης που ονομάζεται μείωση. Με τον ίδιο τρόπο προκύπτουν οι γαμέτες όλων των διπλοειδών οργανισμών που αναπαράγονται αμφιγονικά. http://www.youtube.com/watch?v=D1_-mQS_FZ0

Κατά την μείωση, οι γαμέτες που προκύπτουν έχουν το μισό γενετικό υλικό σε σχέση με τα σωματικά κύτταρα. Στον άνθρωπο, φυσιολογικά, έχουν 23 χρωμοσώματα. Είναι επομένως απλοειδή (η) κύτταρα, δεν έχουν δηλαδή τα χρωμοσώματα τους σε ζεύγη όπως τα σωματικά κύτταρα που χαρακτηρίζονται ως διπλοειδή (2η).

Όταν συνενωθούν δύο γαμέτες που προέρχονται από άτομα διαφορετικού φύλου, προκύπτει το ζυγωτό (διπλοειδές κύτταρο) που είναι και το πρώτο κύτταρο ενός απογόνου.

Άωρα γεννητικά κύτταρα Η μείωση, από την οποία θα προκύψουν οι γαμέτες, πραγματοποιείται σε συγκεκριμένα διπλοειδή κύτταρα, που ονομάζονται άωρα γεννητικά κύτταρα. 1ο ζεύγος 3ο ζεύγος 2ο ζεύγος Στο άωρο γεννητικό κύτταρο έχουν τοποθετηθεί 3 ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων. Σε κάθε ζεύγος, το ένα χρωμόσωμα έχει κληρονομηθεί από τον πατέρα και το άλλο από την μητέρα.

Αντιγραφή πριν την μείωση Πριν από την έναρξη της μείωσης, το DNA αντιγράφεται, με αποτέλεσμα κάθε χρωμόσωμα να αποτελείται από δύο αδελφές χρωματίδες, ενωμένες στο κεντρομερίδιο.

Η μείωση έχει δύο στάδια.

1ο στάδιο μείωσης Στην 1η μειωτική διαίρεση αποχωρίζονται τα ομόλογα χρωμοσώματα (αλλά όχι οι αδελφές χρωματίδες). Έτσι σχηματίζονται δύο νέα κύτταρα, που το καθένα έχει τον μισό αριθμό χρωμοσωμάτων σε σχέση με το αρχικό. 1ο κύτταρο 2ο κύτταρο Κάθε ένα από τα κύτταρα που προκύπτουν θα πάρει ένα χρωμόσωμα από κάθε ζεύγος. Ποιο χρωμόσωμα θα πάρει, από κάθε ζεύγος είναι καθαρά θέμα τύχης.

2o στάδιο μείωσης Στην 2η μειωτική διαίρεση, σε καθένα από τα δύο νέα κύτταρα, συμβαίνει αποχωρισμός των αδελφών χρωματίδων. Έτσι προκύπτουν δύο κύτταρα από το καθένα (4 συνολικά) που περιέχουν από μια αδελφή χρωματίδα από κάθε ομόλογο χρωμόσωμα.

2η μειωτική διαίρεση 1ο κύτταρο 2ο κύτταρο

Ο συνδυασμός των χρωμοσωμάτων σε κάθε γαμέτη είναι καθαρά θέμα τύχης έτσι…

Με 3 ζεύγη χρωμοσωμάτων μπορούν να δημιουργηθούν οι παρακάτω διαφορετικοί γαμέτες.

Και…

Συνολικά 23 = 8 διαφορετικοί γαμέτες. Άρα με 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων μπορούν να δημιουργηθούν 223 διαφορετικοί γαμέτες.