ΕΙΣ ΑΓΑΡΗΝΟΥΣ(Α. ΚΑΛΒΟΣ) Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ(Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ) Κείμενα α’ λυκείου ΕΙΣ ΑΓΑΡΗΝΟΥΣ(Α. ΚΑΛΒΟΣ) Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ(Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ)

ΕΙΣ ΑΓΑΡΗΝΟΥΣ ΘΕΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΙΣ ΑΓΑΡΗΝΟΥΣ ΘΕΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ  Θέμα : Η άδικη , σκληρή και απάνθρωπη στάση των τυράννων απέναντι στους λαούς καθώς και η πεποίθηση του ποιητή ότι η δικαιοσύνη του θεού τους τιμωρεί μετά το θάνατο τους .Όμως ο τίτλος δηλώνει ότι οι λέξεις πρέπει να πάρουν εξειδικευμένο νόημα: τύραννοι είναι οι ηγέτες των Τούρκων κατακτητών , με την άδικη και εγκληματική συμπεριφορά κατά του Ελληνικού Έθνους .Το θέμα έχει διαχρονικό και καθολικό ενδιαφέρον ,γιατί στην ιστορία όλων των λαών και σε όλες τις εποχές ,πάντα βρίσκονται κάποιοι ,που ασκούν ως πρόσωπα ή ως ομάδες τυραννική εξουσία ,καταπατώντας με την βία τα δικαιώματα των λαών .Στην εξειδικευμένη του εκδοχή (τουρκική τυραννία – ελληνικό Έθνος ) το θέμα έχει ενδιαφέρον από άποψη ιστορικής μνήμης του λαού μας. Το περιεχόμενο της ωδής είναι πατριωτικό , στοχαστικό κυρίως διδακτικό. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ  ΓΙΑ ΤΥΡΑΝΝΟΥΣ απέχθεια αποστροφή περιφρόνηση

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ - ΤΕΧΝΙΚΗ λέξεις – φράσεις αρχαίας ελληνικής ,τροποποιημένες λέξεις της νέας ελληνικής αλλά και αυτούσιες λέξεις της νέας ελληνικής. πληθώρα επίθετων που ενισχύουν το λυρισμό. Καλβικό μέτρο συγκεκριμένη δομή – αυστηρή διάταξη , κάθε στροφή αποτελείται από 5 στίχους (4 πρώτοι 7συλλαβες) ,η ομοιοκαταληξία απουσιάζει σε οποιοδήποτε σημείο. Ο τίτλος αν και αναφέρεται κατά κάποιο τρόπο στους τυράννους της εποχής δεν μας προϊδεάζει για το περιεχόμενο του κειμένου. στοιχειά της παραδοσιακής και της μοντέρνας αλλά εντάσσεται στην παραδοσιακή ποίηση .

Καλβική στροφή ( καλβικο μέτρο) Όλες οι ωδές του Κάλβου αποτελούνται από στροφές που η καθεμιά έχει πέντε στίχους. Από το σταθερό αριθμό των στίχων, οι στροφές ονομάστηκαν πεντάστιχες ή καλβικές. Σε κάθε καλβική στροφή εφαρμόζεται ένα μετρικό σύστημα που είναι προσωπική επινόηση του Κάλβου. Ο ίδιος ο ποιητής εξηγεί το μετρικό του σύστημα στη λεγόμενη «Επισημείωση». Η «επισημείωση» είναι ένα ολιγοσέλιδο κείμενο γραμμένο από τον ίδιο τον Κάλβο, που συνόδευε την πρώτη του ποιητική συλλογή («Λύρα», Γενεύη 1824: περιέχει τις δέκα πρώτες ωδές του Κάλβου και στο τέλος την «Επισημείωση»). 

Καλβική στροφή ( καλβικο μέτρο) Σύμφωνα, λοιπόν, με τις διευκρινίσεις που μας δίνει ο ίδιος ο ποιητής, σε κάθε καλβική στροφή παρατηρούμε τα εξής: κάθε στροφή αποτελείται σταθερά από πέντε στίχους και το γνώρισμα αυτό δεν παραβιάζεται ποτέ πουθενά δεν υπάρχει το στοιχείο της ομοιοκαταληξίας, την οποία ο Κάλβος θεωρούσε βάρβαρη το μέτρο είναι κατά βάση ιαμβικό, δηλαδή κάθε μετρικό πόδι είναι συνδυασμός μιας άτονης και μιας τονισμένης συλλαβής (∪) οι τέσσερις πρώτοι στίχοι κάθε στροφής έχουν σταθερό τόνο στην έκτη συλλαβή και μπορεί να είναι: - εξασύλλαβοι οξύτονοι , επτασύλλαβοι παροξύτονοι , οκτασύλλαβοι προπαροξύτονοι όταν ο στίχος είναι οκτασύλλαβος προπαροξύτονος (όπως ο προηγούμενος), οι δύο τελευταίες συλλαβές (παρά-θυρο) λογίζονται ως μία όταν όμως ο στίχος είναι εξασύλλαβος οξύτονος, τελειώνει πάντα στην έκτη συλλαβή ο πέμπτος στίχος κάθε στροφής (λέγεται και αδώνειος) είναι πάντοτε πεντασύλλαβος και η τελευταία λέξη τονίζεται στην παραλήγουσα (παροξύτονος στίχος)

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΡΕΥΜΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΒΟ Συνδυάζεται ο κλασικιστικός στοχασμός και η ρομαντική διάθεση. Μεγαλοπρεπείς εικόνες που εναλλάσσονται συχνά κρατώντας αδιάκοπη την ένταση. Οι κάποιες “πτώσεις” οφείλονται στα πεζολογικά στοιχεία του στίχου (επακόλουθο του κλασικισμού). Ευρεία χρήση μυθολογικών στοιχείων και περιφράσεων (κλασικισμός). Κυριαρχεί ο λυρισμός. Ιασασδσδ

ΕΙΣ ΑΓΑΡΗΝΟΥΣ Επιρροές από τον κλασικισμό ύφος (επιγραμματικό, μεγαλόπνοες ιδέες, σοβαρό) αναφορές στη μυθολογία μέτρο (θυμίζει αλκαϊκή και σαπφική στροφή) κατάργηση Ομοιοκαταληξίας γλώσσα (κράμα δημοτικής- αρχαΐζουσας). Τα κλασικιστικά στοιχεία υποτάσσονται σ’ ένα κλίμα θρησκευτικής χριστιανικής πνοής (π.χ. Ήλιος).

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΡΝΟ Ο μοναδικός θεός ελέγχει τα πάντα λάμποντας από τον ουράνιο θρόνο του . Αυτός ρυθμίζει την ισορροπία των εθνών όπως τα σύννεφα την βροχή Ο θεός κρίνει δικαία και για αυτό όσοι άδικοι εγκλωβίζονται στην κόλαση Τα πνεύματα των αγίων ρέουν σε ποτάμια δόξας   ………………. Αχόρταγα κυλά το αίμα και ο ιδρώτας των δίκαιων αλλά μήπως οι τύραννοι ικανοποιήθηκαν ; Όταν ο θεός αποκαταστήσει το δίκαιο τότε οι καλοί θα κερδίσουν την αιώνια ζωή τους! Αλίμονο να γονατίσω μπροστά τους και η ας η γη με καταπιεί να μην το κάνω Δίκαιοι εσείς σαν τον ήλιο λάμπετε. Η λάμψη ένδοξη που αποκαλύπτει τις δυσκολίες ως εκεί.

ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΕΡΓΟΥ(ΛΥΡΑ) ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ

Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ(Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ) Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ(Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ) ΘΕΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ  Είναι ένας προφητικός λόγος , τοποθετείται στο Βυζάντιο. Ο ποιητής βαθιά πληγωμένος εκφράζει την συνείδηση του έθνους του . Βλέπουμε στην πόλη τον βασιλιά να διασκεδάζει , να παίρνει μέρος σε αγώνες σαν άλλος Νέρωνας και να αποθεώνεται από τους κόλακες και τους αυλόδουλους .Ο Τούρκος πλησιάζει ,αλλά όλοι μένουν αδιάφοροι, παραδομένοι στη διαφθορά.

ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ Μέσα από το ποίημα εκφράζεται η αγανάκτηση του ποιητή ενώ επίσης προλέγει το χαμό της πολιτείας . Ακόμα εκφράζεται ο πόνος του για τον ξεπεσμό και η κατάντια που βλέπει. Τέλος όμως μέσα από αυτά εμφανίζεται ένα όραμα ελπίδας και αισιοδοξίας δηλαδή ένα μήνυμα εθνικής αναγέννησης.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ Στο ποίημα υπάρχει ένα βασικό σύμβολο ο Γύφτος ο οποίος παρουσιάζεται ως σύμβολο της Ελευθερίας , της αδούλωτης ψυχής και της δημιουργικής δράσης που δεν σταματάει πουθενά , δεν υποτάσσεται σε τίποτα , αλλά προχωρεί συνεχώς γκρεμίζοντας τα παλιά και τα σάπια και χτίζοντας τα καινούργια και τα γερά

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ Στο ποίημα του Παλαμά η γλώσσα είναι δημοτική ,ιδιαίτερα εμπλουτισμένη και επεξεργασμένη από τον ποιητή. Ο Παλαμάς καταφέρνει μέσα από τη χρήση ποικίλων σχημάτων λογού να «ζωντανέψει» το ποίημα του . Ο στίχος του ποιήματος είναι ελεύθερος ,χωρίς μετρό , αλλά σε όλους τους στίχους του υπάρχει ομοιοκαταληξία η όποια άλλοτε είναι πλεχτή και άλλου ζευγαρωτή. Ο τίτλος του έργου δεν μας προϊδεάζει για το θέμα με το όποιο ο ποιητής καταπιάνεται. Και σ΄ αυτό το ποίημα ο συγγραφέας συνδυάζει στοιχειά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης με αυτά της παραδοσιακής να υπερισχύουν.

Παρνασσικό κίνημα. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΡΕΥΜΑ Αποτελεί ένα λυρικό ποίημα με αλληγορικά στοιχειά και σε συνδυασμό με τη χρήση του σύμβολου του γύφτου εντάσσεται από πολλούς στο ρεύμα του συμβολισμού.

Ο συμβολισμός αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Γαλλία ως μία αντίδραση απέναντι στο ρεαλισμό, το νατουραλισμό και τον παρνασσισμό. Οι λογοτέχνες προσπαθούν να προβάλουν τα συναισθήματα και τις ψυχικές τους διαθέσεις μέσα από αντικείμενα, τα οποία δανείζονται από τον υλικό και πνευματικό κόσμο και ενσωματώνουν στο έργο τους μέσω λεκτικών συμβόλων. Βασικά χαρακτηριστικά των έργων είναι ο περιορισμός του εννοιολογικού περιεχομένου καθώς και η υποβλητικότητα και η μουσικότητα του στίχου, η οποία εξαρτάται από τη σωστή επιλογή και διάταξη των λέξεων Παρνασσισμός: ποιητικό ρεύμα που εμφανίστηκε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1860 και κυριάρχησε ως το τέλος του 19ου αι. Αναζήτησε την ποιητική έμπνευση στον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό και επιδίωξε την αυστηρή τήρηση των στιχουργικών κανόνων και την άψογη μορφική επεξεργασία του στίχου.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΓΥΦΤΟΥ