ΧΙΑΣΜΑΤΑ

Μενδελική κληρονομικότητα ο Μέντελ χρησιμοποίησε για τα πειράματά του το μοσχομπίζελο διότι: Χρησιμοποίησε μία ή δύο ξεχωριστές ιδιότητες και όχι όλες μαζί. Χρησιμοποίησε αμιγή (καθαρά) στελέχη για την συγκεκριμένη ιδιότητα. Ανέλυσε τα αποτελέσματά στους απογόνους στατιστικά.

Άλλα πλεονεκτήματα του Pisum sativum Αναπτύσσεται πολύ εύκολα Εμφανίζει ποικιλότητα σε πολλούς χαρακτήρες. Γονιμοποιείται τεχνητά.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ Αμιγή στελέχη: μετά την αυτογονιμοποίηση παρουσιάζουν για πολλές γενιές την ίδια ιδιότητα π.χ συνεχώς ιώδη άνθη. Πατρική γενιά Ρ: διασταύρωση (τεχνητή γονιμοποίηση) δύο αμιγών φυτών που διαφέρουν ως προς μία ιδιότητα (διαφορετική έκφραση του ίδιου χαρακτήρα π.χ ψηλά φυτά με κοντά άνθη) Πρώτη θυγατρική γενιά F1: απόγονοι των προηγούμενων αμιγών γονέων Δεύτερη θυγατρική γενιά F2: αυτογονιμοποίηση των απογόνων της F1 γενιάς. Αλληλόμορφα γονίδια: διαφορετικές μορφές του ίδιου χαρακτήρα,δηλ. γονίδια που ελέγχουν με διαφορετικό τρόπο την ίδια ιδιότητα και βρίσκονται στην ίδια γονιδιακή θέση στα ομόλογα χρωμοσώματα, δηλ. οι εναλλακτικές μορφές ενός γονιδίου.

Ομόζυγο άτομο: ίδια αλληλόμορφα γονίδια για μια ιδιότητα. Ετερόζυγο άτομο: διαφορετικά αλληλόμορφα γονίδια για μια ιδιότητα. Επικρατές γονίδιο: γονίδιο σ’ ένα ετερόζυγο άτομο που καλύπτει την έκφραση του αλληλόμορφού του. Υπολειπόμενο γονίδιο: γονίδιο σ’ ένα ετερόζυγο άτομο που καλύπτεται απ’ την έκφραση του ομόλογού του. Γονότυπος: σύνολο αλληλομόρφων γονιδίων ενός οργανισμού. Φαινότυπος: τα παρατηρούμενα βιοχημικά (π.χ πρωτεΐνες), φυσιολογικά(π.χ ανοσοβιολογικό σύστημα), μορφολογικά χαρακτηριστικά.

1ος Νόμος: διαχωρισμός των αλληλομόρφων γονιδίων και τυχαίος συνδυασμός τους. Ή Όταν διασταυρωθούν δύο αμιγή στελέχη που διαφέρουν σε μία ή περισσότερες ιδιότητες, όλοι οι απόγονοι (άτομα της F1) είναι ομοιόμορφοι μεταξύ τους. (νόμος της ομοιομορφίας). Όταν διασταυρωθούν μεταξύ τους τα υβρίδια άτομα της F1 στους απογόνους τους (στα άτομα της F2 εμφανίζονται άτομα με ιδιότητες όπως οι γονείς τους και μάλιστα διαχωρίζονται με καθορισμένη αναλογία. (νόμος διαχωρισμού). Ομοιόμορφοι απόγονοι

Ομοιόμορφοι απόγονοι

1ος νόμος: διαχωρισμός των αλληλομόρφων γονιδίων.

ΑΤΕΛΩΣ ΕΠΙΚΡΑΤΗ: ο φαινότυπος ετεροζύγων ατόμων είναι ενδιάμεσος. ΣΥΝΕΠΙΚΡΑΤΗ: όταν στα ετερόζυγα άτομα εκφράζονται και τα δύο αλληλόμορφα (π.χ ομάδες αίματος).

ΘΝΗΣΙΓΟΝΑ ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΑ: τρία ή περισσότερα αλληλόμορφα για μια γενετική θέση (π.χ β-θαλασσαιμία, ομάδες αίματος)

P1 G:κίτρινο R:λείο σπέρμα g: πράσινο r: ρυτιδωμένο σπέρμα

P1 F1: Ομοιόμορφα σπέρματα

P2 X

2ος Νόμος: ανεξάρτητη μεταβίβαση των γονιδίων 2ος Νόμος: ανεξάρτητη μεταβίβαση των γονιδίων. Το γονίδιο που ελέγχει ένα χαρακτήρα (π.χ χρώμα) δεν επηρεάζει την μεταβίβαση του γονιδίου που ελέγχει έναν άλλο χαρακτήρα (π.χ σχήμα καρπού), υπό την προϋπόθεση ότι τα γονίδια βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομολόγων χρωμοσωμάτων).

ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ Mendel 1ος νόμος του Mendel ή νόμος του διαχωρισμού των αλληλόμορφων γονιδίων: Τα ετερόζυγα άτομα της F1 γενιάς ως προς μία ιδιότητα διαχωρίζουν με την διαδικασία της μείωσης τα αλληλόμορφα γονίδιά τους, έτσι σε κάθε γαμέτη να υπάρχει μόνο το ένα αλληλόμορφο. Οι ιδιότητες των νέων ατόμων προκύπτουν από τον τυχαίο συνδυασμό των γαμετών των δύο γονέων. 2ος νόμος του Mendel ή νόμος της ανεξάρτητης μεταβίβασης των γονιδίων: Τα ετερόζυγα άτομα της F1 γενιάς ως προς δύο ιδιότητες διαχωρίζουν κατά τη διάρκεια της μείωσης τα αλληλόμορφα της μιας ιδιότητας ανεξάρτητα από τα αλληλόμορφα της άλλης ιδιότητας έτσι κάθε άτομο παράγει γαμέτες με όλους τους δυνατούς συνδυασμούς των γονιδίων του. Ο νόμος ισχύει για γονίδια που βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομολόγων χρωμοσωμάτων

Υποτελής κληρονομικότητα Επικρατής κληρονομικότητα

Αιμοροφιλία (φυλοσύνδετη)

Αιμοροφιλία

Δαλτωνισμός