Zωϊκοί εχθροί της ελιάς Δρ. Νίκος Ροδιτάκης Εντομολόγος Ιανουάριος 2012

Τα έντομα γίνονται βλαβερά από τη στιγμή που διαταράσσεται σοβαρά η βιολογική ισορροπία μεταξύ αυτών και των βιολογικών εχθρών τους

Oι σπουδαιότεροι εχθροί της ελιάς 1. Δάκος της ελιάς 2. Πυρηνοτρήτης 3. Μαργαρόνια 4. Ρυγχίτης 5. Βαμβακάδα 6. Θρίπες 7.Κηκιδόμυιγες φύλλων και κλαδιών 8. Ακάρεα 9. Καλοκόρης

Αυτή η ισορροπία επηρεάζεται Βιοποικιλότητα Η βιοποικιλότητα αποτελεί παράγοντα σταθερότητας της βιολογικής ισορροπίας γιατί εξασφαλίζει τροφή και πολλαπλασιασμό των βιολογικών εχθρών. Π.χ. η χαρουπιά, η κάπαρη, κλπ

2. Κλιματικούς παράγοντες Ακραίες μεταβολές σε θερμοκρασία, υγρασία επηρεάζουν την επιβίωσή τους π.χ. θερμοκρασίες > 35 ºC ή > 40 3. Καλλιεργητικές τεχνικές Χρήση εντομοκτόνων, κλάδεμα, άρδευση, όργωμα, διάταξη στο χώρο κλπ π.χ. Λεκάνιο της ελιάς επηρεάζεται από το κλάδεμα, τη πυκνότητα φύτευσης και τη συχνότητα άρδευσης.

Δάκος της ελιάς

Εποχιακός κύκλος ( 6 γενιές) 1η Γενιά Ιούνιος-Ιούλιος θεμελιωτική 2η Γενιά Ιούλιος Αύγουστος 3η Γενιά Αύγουστος-Σεπτέμβριος 4η Γενιά Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 5η Γενιά Οκτώβριος-Δεκέμβριος 6η Γενιά Απρίλιος-Μάιος

Αντιμετώπιση του δάκου Παρακολούθηση συστηματική των παραγόντων που επηρεάζουν το δυναμικό του πληθυσμού Εποχιακή συχνότητα πτήσεων Καρποφορία και μετασυλεκτικά υπολείμματα καρπού Βροχόπτωση και θερμοκρασία Στοιχεία βιολογίας (γονιμότητα, σχέση φύλου, παρασιτισμός) Ανάπτυξη καρπού Ενίσχυση του δυναμικού ωφελίμων (βιοποικιλότητα) 3. Δολωματικοί ψεκασμοί στο κατάλληλο χρόνο

Bιολογικοί εχθροί του Δάκου Pnigalio pectinicornis Εupelmus urozonus

Pteromalus sp

Παρασιτοειδή από άγριες ελιές (A) Psyttalia lounsburyi, (B) Bracon celer (C) Utetes africanus, και από άλλα είδη διπτέρων (D) Diachasmimorpha longicaudata, (E) D. kraussii and (F) Fopius arisanus.

Αγριες ελιές από Αφρική

Εξοδος δάκου Εξοδος παρασίτου

Opius concolor

Euphorbia helioscopia Βιοποικιλότητα Κάπαρη Euphorbia helioscopia

Χαρουπιά Ceratonia siliqua Asphondylia gennadii. 7 γενιές Πιπεριά (Capsicum annuum), πατάτα (Solanum tuberosum), κύπερη (Capparis spinosa), ρόκα (Eruca sativa), μουστάρδα (Sinapis spp.), σκυλοκρεμύδα(Urginea maritima), ασφεντυλιά(Asphodelus fistulosus), and βαλσαμόχορτοSt Johnswort (Hypericum crispum).

Μαζική παγίδευση Παγίδες δάκου για μαζική παγίδευση

Παγίδες χαμηλού κόστους Τοrrula yeast + pheromone

Bιολογική αντιμετώπιση Εξαπόλυση ωφελίμων π.χ. Opius concolor, 2. Bιολογικά εντομοκτόνα π.χ. Νaturalyte (ελκυστικό +spinosad)= προϊόν ζύμωσης του Saccharopolyspora spinosa) Aραίωση 1:4 Δόση 7 κ.εκ- 10κ.εκ δραστικής ουσίας/στρέμμα η 30-40 κ.εκ διάλυμα/ στρέμμα Μέγεθος σταγόνας: διάμετρος 4-5χιλ

3. Συμβιωτικά βακτήρια : Ελεγχο σε συνδυασμό με χαλκό Πρόβλημα τα υπολείμματα χαλκού Άλλα μέσα συμβατά με βιολογικά μέσα 1. Καολίνης μέχρι και 80% προστασία

2. Τεχνική στείρου εντόμου Μαζική εκτροφή εντόμου Στείρωση στο στάδιο της pupa με έκθεση σε δόση ακτινοβολίας γ Εξαπόλυση στείρων αρσενικών ακμαίων δάκου (έδαφος/ αέρα) Διαφοροποιημένη συμπεριφορά των εντομών εκτροφής = αποτυχία

Ενδεικτικό σχήμα ελέγχου τα δάκου της ελιάς που πρέπει να δοκιμαστεί Χρήση παγίδων για μαζική παγίδευση Δολωματικός ψεκασμός με spinosad (βιολογικό) Χρήση καολίνη Ενας συνδυασμός αυτών των μέσων για να επιτευχθεί το καλλίτερο οικονομικό αποτέλεσμα σε συνδυασμό με την ενδυνάμωση του παρασιτισμού.

Υπολείμματα εντομοκτόνων σε συμβατικό και βιολογικό ελαιόλαδο mg/kg 1997 1998 1999 Dimethoate 0.0226 0.0264 0.0271 Fenthio 0.1222 0.145 0.1702 0.0215 0.0095 0.0035 0.0098 0.0038 0.0010 Tsatsakis et al. 2003 Food Additives and Contaminants vol 20 p. 553-559

US DA OTHER WAYS OF SUPPRESS OF OLIVE FLY 1. Post-harvest sanitation—Knock down fruit remaining in trees as soon after harvest as possible. Destroy the fruit on the ground by mulching or disking. Bury fruit at least 4 inches deep. If fly densities are high in area, this method may have minimal effect. 2. Mass trapping —This method may lower fly numbers in an orchard, but economically significant fruit damage may still occur. Only use where fly numbers are very low. 3. Kaolin clay protectant—Fine film of clay covers plant and changes olive fly attraction or behavior towards plant host. Farm Advisor Paul Vossen reports good results with the product Surround WP. Research is still ongoing to determine its best use. 4.Attract and kill. One device (Magnet OL®) is available from AgriSense. It utilizes food and sex lures to attract olive fly adults and a pesticide to kill attracted adults.

2. Πυρηνοτρήτης της ελιάς, Prays oleae

Bιολογικός κύκλος Ανθόβια γενεά Καρπόβια γενεά Φυλλόβια γενεά

Φυλλόβια γενεά

Προσβολή στα φύλλα ανάλογα με την ανάπτυξη του εντόμου Προσβολή στα φύλλα ανάλογα με την ανάπτυξη του εντόμου

Ανθόβια γενεά

Καρπόβια γενεά

Ελεγχος πυρηνοτρήτη Βάκιλος Θουριγγίας –Σκόνισμα Σεξουαλική σύγχυση

Λεκάνιο της ελιάς, Saissetia oleae

Αντιμετώπιση Κλάδεμα και καλός αερισμός Προστασία βιολογικών εχθρών

Βιολογικοί εχθροί λεκανίου Metaphycus helvolus Scutellista cyanea

Exochomus spp Chilocorus spp.

Chrysoperla carnea Hemerobius sp

Ασπιδιωτός, Aspidiotus nerii

Βιολογικοί εχθροί του ασπιδιωτού

Rhyzobius lophanthae

Λεύκασπις,

Μαργαρόνια, Palpita unionalis

Βαμβακάδα ή ψύλλα της ελιάς, Euphyllura phillyreae

Φλοιοτρίβης, Phloeotribus scarabaeoides

Οτιόρρυνχος, Otiorrhynchus cribricollis

Κηκιδόμυγα των βλαστών της ελιάς, Resseliella oleisuga

Bιολογικός κύκλος κηκιδόμυιγας Έναρξη δραστηριότητας: Απρίλιο, το θηλυκό τοποθετεί τα αυγά του σε σχισμές των βλαστών Ιούνιο – Ιανουάριο: ανάπτυξη προνύμφης ομαδικά καταστρέφοντας το κάμβριο και μέρος του φλοιού Φεβρουάριο: μετακίνηση στο έδαφος και νύμφωση

Αντιμετώπιση Καλλιεργητικά μέτρα Αφαίρεση και κάψιμο των προσβεβλημένων βλαστών - Αφαίρεση του φλοιού σε περίπτωση προσβολής κλάδων - Αποφυγή τραυματισμών του φλοιού

Ακαρι της ελιάς, Aceria oleae

Κηκιδόμυιγα φύλλων ελιάς, Dasyneura oleae

Όταν αντιμετωπίζομε ένα ζωϊκό εχθρό της ελιάς αλλά και σε άλλες καλλιέργειες λαμβάνομε πάντοτε υπόψη ότι με μια άστοχη παρέμβαση επηρεάζομε και τους άλλους που «συνοικούν» με τη διαταραχή της ισορροπίας στο οικοσύστημα. Η διαταραχή της ισορροπίας οδηγεί σε φαύλο κύκλο

Ευχαριστώ για τη προσοχή σας