¨ Ομόπλευρος ριζιτικός πόνος μετά από δισκεκτομή¨ Κ. Λιαρόπουλος, Π .Σπυροπούλου, Π. Κοροβέσης, Θ. Μαραζιώτης, Ν.Παπαδάκης

¨ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΤΥΧΗΜEΝΗΣ ΟΣΦΥΙΚΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΣ¨ (Failed surgery back syndrome FSBS) Αναφέρεται σε επεμβάσεις στην οσφυική μοίρα της σπονδυλικής στήλης διαφόρου αιτιολογίας (όπως δισκοκήλες ή σπονδυλικές στενώσεις) και διαφόρου χειρουργικής τεχνικής, χωρίς ικανοποι- ητική βελτίωση των συμπτωμάτων. Η αιτιολογία του είναι πολυπαραγοντική Η συχνότητα του ανέρχεται στο 10-40%

Η ανάπτυξη μιας δισκοκήλης στο ίδιο ή σε άλλο επίπεδο της ίδιας πλευράς και η συνακόλουθη ριζιτική συνδρομή, αποτελεί κατά την γνώμη μας, μια καινούργια νοσολογική οντότητα και με κανέ-ναν τρόπο δεν θα πρέπει η προηγηθείσα επέμ-βαση να χαρακτηρίζεται ως ¨αποτυχημένη¨ έστω και αν σχετίζεται εμμέσως, πιθανώς για λόγους εμβιομηχανικής δυναμικής με την προηγηθείσα επέμβαση.

Ο όρος ¨σύνδρομο αποτυχημένης οσφυικής δισκεκτομής¨ αποτελεί το αντικείμενο της παρούσης μελέτης, αναφέρεται δε στις περιπτώσεις εκείνες του FBSS που χρειάστηκε να επαναχειρουργηθούν λόγω εμμονής (ή και επιδείνωσης) ή υποτροπής της ίδιας ριζιτικής συνδρομής με αυτήν της προεγχειρη-τικής περιόδου της πρώτης επεμβάσεως η οποία είχε πραγματοποιηθεί με την ίδια τεχνική (ανοιχτή ημιπεταλεκτομή δισκεκτομή). Αποτελεί μέρος του γενικού FBSS με πιο συγκε-κριμένα και αυστηρά κριτήρια επιλογής.

ΣΚΟΠΟΣ Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί : 1) Στην διερεύνηση της αιτιολογίας της εμμονής ή της υποτροπής της ίδιας ριζιτικής συνδρομής (η ίδια ρίζα στην ίδιας πλευράς) στις περιπτώσεις που χρειάστηκαν να επαναχειρουργηθούν. 2) Στη διερεύνηση της σχέσης φύλου, ηλικίας και επαγγέλματος με την ριζιτική εμμονή ή υποτροπή. 3) Στη διερεύνηση του συσχετισμού του χρόνου εμφανίσεως της ριζιτικής υποτροπής

ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ : Φεβρουάρ. 1995- Ιανουάριος 2000 ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ : Φεβρουάρ. 1995- Ιανουάριος 2000 ΥΛΙΚΟ : 64 ασθενείς που ενεφάνισαν είτε επιμονής της προεγχειρητικής συμπτωματολογίας είτε υποτροπή αυτής Την ίδια χρονική περίοδο 1016 ασθενείς είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση οσφυικής δισκοκήλης Μελετήθηκαν από άποψη : Ιστορικού Αντικειμενικής νευρολογικής εξέτασης Απεικονιστικών μεθόδων Χειρουργικών ευρήματων Μετεγχειρητικών ευρημάτων

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ Κοινό σύμπτωμα (2ο σε συχνότητα μετά την κεφαλαλγία) 5% ετήσια συχνότητα. Αιτία περιορισμού δραστηριότητας ενηλίκων κάτω των 45 ετών. Αιτία ημεραργιών και εργατικών αποζημιώσεων στις Η.Π.Α. Ετήσια δαπάνη 14δις δολάρια για διάγνωση και θεραπεία. 1% συνοδεύεται από ισχιαλγία, που στην πλειονότητα οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου

ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ- ΟΣΦΥΙΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ- ΟΣΦΥΙΚΗ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ 85% των ασθενών έχουν ευνοϊκή εξέλιξη με συντηρητική αγωγή, σε 6 μέσον όρο εβδομάδες (ανάπαυση, αναλγητικά, φυσιοθεραπεία) 15% των ασθενών χρήζουν χειρουργικής επέμβασης Στο 8%-25% των περιπτώσεων η χειρουργική αγωγή αποτυγχάνει να απαλλάξει τους ασθενείς από το άλγος ή την υποτροπή της συμπτωματολογίας μετά από άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα.

Πίνακας 1 : Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των υπό εξέταση περιπτώσεων Πίνακας 1 : Επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των υπό εξέταση περιπτώσεων ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΦΥΛΟ Άνδρες Γυναίκες 43 21 67 33 ΗΛΙΚΙΑ < 20 20-50 > 50 39 25 61 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Αγρότες-Εργάτες Άλλα 17 47 27 73 ΣΥΝΟΛΟ 64 100

Πίνακας 2 : Ανάλυση περιπτώσεων κατά ηλικία Πίνακας 2 : Ανάλυση περιπτώσεων κατά ηλικία ΗΛΙΚΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % <20 21- 30 3 5 31- 40 14 22 41- 50 34 51- 60 15 23 61- 70 6 9 >70 4 ΣΥΝΟΛΟ 64 100

Στέν. Πλαγ. εκκολπώματος + συμφύσεις 6 / 16 Πίνακας 3 : Σύγκριση χειρουργικών ευρημάτων και αξονικής τομογραφίας σε 32 περιπτώσεις Υποτροπή δισκοκήλης 19 /14 Επισκληρίδια ίνωση 3 / 8 Στέν. Πλαγ. εκκολπώματος + συμφύσεις 6 / 16 Νέα προβολή σε άλλο επίπεδο 4 / 4

Στέν. Πλαγ. εκκολπώματος + συμφύσεις Νέα προβολή σε άλλο επίπεδο Πίνακας 4 : Σύγκριση χειρουργικών ευρημάτων και μαγνητικής τομογραφίας σε 46 περιπτώσεις Υποτροπή δισκοκήλης 17 /14 Επισκληρίδια ίνωση 7 / 8 Στέν. Πλαγ. εκκολπώματος + συμφύσεις 18 / 16 Νέα προβολή σε άλλο επίπεδο 4 / 4

Πίνακας 5 : Μετεγχειρητική παρακολούθηση και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά Ε Π Ι Τ Υ Χ Η Σ Α Ν Ε Π Ι Τ Υ Χ Η Σ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ % ΣΥΝΟΛΟ ΦΥΛΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ 18 34 85% 79% 3 9 15% 21% 21 43 HΛΙΚΙΑ 20-50 >50 32 20 82% 80% 7 5 18% 20% 39 25 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΑΓΡΟΤ/ΕΡΓ ΑΛΛΑ 16 36 89% 78% 2 10 11% 22% 46 52 81% 12 19% 64

Πίνακας 6 : Η κλινική εικόνα των 64 ασθενών Πίνακας 6 : Η κλινική εικόνα των 64 ασθενών ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ % Κινητικό έλλειμα Οχι Πάρεση 43 21 67% 33% 52 12 81% 17% Αισθητικό έλλειμα Υπαισθησία 4 60 6% 94% 11 53 15% 83% Αντανακλαστικά Ελαττωμένα ή Κατηργημένα Φυσιολογικά 38 26 59% 41% 29 35 46% 64%

Πίνακας 7 : Χειρουργικά ευρήματα και αποτελέσματα Πίνακας 7 : Χειρουργικά ευρήματα και αποτελέσματα Ε Π Ι Τ Υ Χ Η Α Ν Ε Π Ι Τ Υ Χ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ % Χειρουργημένο λανθασμένο επίπεδο 4 6 % 0% Υπολειπόμενος δίσκος 10 16% Υποτροπή δισκοκήλης 14 22% Στένωση πλαγίου εγκολπώματος 5 8% 1/5 3% Συμφύσεις 6 9% 2/7 Στέν. πλαγ.εγκολπώμ + συμφύσεις 9 14% 7/14 11% Ψευδομηνιγγοκήλη 3 5% Μόνιμο τραύμα ρίζας 1/1 2% Επισκληρίδιο αιμάτωμα 1 1% ΣΥΝΟΛΟ 52 81% 12/64 19%

Πίνακας 8 : Χρόνος επανεμφάνισης συμπτωμάτων και αποτελέσματα Πίνακας 8 : Χρόνος επανεμφάνισης συμπτωμάτων και αποτελέσματα ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ε Π Ι Τ Υ Χ Η Α Ν Ε Π Ι Τ Υ Χ Η ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΛΑ ΜΕΤΡΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ 1η ΕΒΔΟΜΑΔΑ 13 3 1 20 2-4η ΕΒΔΟΜΑΔΑ 9 5 15 1-6 ΜΗΝΕΣ 2 7 17 6 ΜΗΝ-3 ΧΡΟΝΙΑ 6 4 12 19 64