Η γλωσσολογική καμπή του καπιταλισμού “Capitalism’s Linguistic Turn” Από το “what’s the matter with the Internet” του Mark Poster

Η γλωσσολογική καμπή του καπιταλισμού Capitalism burns off the nuance in a culture. Foreign investment, global markets, corporate acquisitions, the flow of information through transnational media, the attenuating influence of money that’s electronic and sex that’s cyberspaced, untouched money and computer-safe sex, the convergence of consumer desire-not that people want the same things, necessarily, but that they want the same range of choices. -Don DeLillo, Underworld

Ο καπιταλισμός στον 19ο και 20ο αιώνα 19ο αιώνα Καπιταλιστικές σχέσεις της «ιδιοκτησίας»  Πηγές ενέργειας (π.χ. ατμός)  Εργασιακές σχέσεις  Βαρύς μηχανολογικός εξοπλισμός 20ο αιώνα Επέκταση του κεφαλαίου στο κόσμο της κατανάλωσης, φαντασίας και επιθυμίας  Πώληση προϊόντος μέσω διαφήμισης  Η γνώση παίζει κεντρικό ρόλο.  Διεκδίκηση προστασίας της γλώσσας

Ο όρος γλωσσολογική καμπή  Richard Rorty (1967) «εννοώ με τον όρο γλωσσολογική φιλοσοφία την άποψη ότι τα φιλοσοφικά προβλήματα πρέπει να λυθούν (η να διαγραφούν) είτε αναμορφώνοντας την γλώσσα η κατανοώντας περισσότερα για την γλώσσα που τώρα χρησιμοποιούμε»

Ο όρος γλωσσολογική καμπή  Απόρριψη των φιλοσοφιών της γνώσης με αποτέλεσμα την εύνοια των φιλοσοφιών της γλώσσας  Ο όρος γλωσσολογική καμπή σαν έκφραση της αλλαγής του τρόπου παραγωγής διανομής και κατανάλωσης των προιόντων.

Ο καπιταλισμός τον 19ο. αι.  Μεγάλη δόση γνώσης ήταν αναγκαία αλλά η εκτέλεση του συστήματος παραγωγής γινόταν από φυσικές δυνάμεις.  Γραμμές παραγωγής -> Γνώση αυξήθηκε αλλά η ενέργεια παρέμεινε κεντρικό επίτευγμα.

Φάσεις του βιομηχανικού καπιταλισμού του 20ου αι.  Διαχειριστικός καπιταλισμός ( από το 1930 ) Αλλαγή στον έλεγχο της εταιρίας από ιδιοκτήτες του κεφαλαίου σε διαχειριστές  Οργανωτικός ή μονοπωλιακός καπιταλισμός (δεκαετία του 50) Αλλαγή από άτομα και οικογένειες σε συνεταιρικούς γραφειοκράτες  Μεταβιομηχανικός καπιταλισμός (δεκαετία του 60) Υπηρεσιακή οικονομία (δεκαετία του 70)  Καταναλωτικός ή προχωρημένος καπιταλισμός (δεκαετία του 80)  Μεταμοντέρνος ή μετα-φορντικός καπιταλισμός (δεκαετία του 90)

Ο καπιταλισμός τον 20ο. αι.  John Kenneth Galbraith (1958). «Το κέντρο βάρους της οικονομίας δεν είναι πια πως θα κατασκευαστούν τα αντικείμενα, αλλά το πώς θα πωληθούν» Και αυτό ήταν θέμα της γλώσσας, της γλώσσας της διαφήμισης

Ο καπιταλισμός Σημερα  Don Tapscott 1996

 Η πλειοψηφία της εργασιακής δύναμης εργάζεται πάνω σε σύμβολα  Άνθρωποι->Η/Υ->Μηχανές  Προστιθέμενη αξία=f(σχεδιασμός, εφαρμογή η/υ) Ο καπιταλισμός Σήμερα (ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ)

 Don Tapscott 1996  Οργάνωση της εταιρείας ολοένα και περισσότερο βασίζεται στη γνώση η γίνεται δυνητική αλλαγή στο τρόπο επίβλεψης αλλαγή στις σχέσεις εξουσίας Αξία στη σύγχρονη γνώση παρά στο Know-How που βασίζεται στην εμπειρία

Ο καπιταλισμός Σήμερα (ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ)  Don Tapscott 1996 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΙ ΤΟ ΠΡΟΙΟΝ Η ΠΩΣ ΘΑ ΠΟΥΛΗΘΕΙ: ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΊΝΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΕΦΕΥΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ

Ο καπιταλισμός Σήμερα (ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ)  Don Tapscott 1996 Δίνει έμφαση στη διαδικασία παραγωγής και στην οργάνωσή της και παραβλέπει ότι και το ίδια τα εμπορεύματα γίνονται ψηφιακά

Η νέα λογική του ψηφιακού εμπορεύματος  Εξάπλωση της πειρατείας του λογισμικού  Παραβίαση των νομικών και ηθικών αξιών του καπιταλισμού  Οι αξίες της ελεύθερης αγοράς σε κρίση;  Νέες αξίες;

Η Ηγεμονία των αρχών της αγοράς  Κατάρρευση του κομμουνισμού η αγορά και όχι το κράτος είναι το καλύτερο ίδρυμα προς κατανομή σπανίων πόρων Οι αρχές της αγοράς επεκτάθηκαν σε περιοχές που είχαν αποσιωποιηθεί  ιατρική  ανώτερη εκπαίδευση  Υπογραφές συμφωνιών (GATT,NAFTA)

Εναρξη λειτουργίας του WWW  Το πανηγύρι της ελεύθερης επιχειρηματικότητας σαν έναυσμα της λειτουργίας του παγκόσμιου ιστού (1993)  Ανταλλαγή κειμένων,εικόνων και ήχου  Browsers 

Εμπορικοποίηση του WWW  Προσαρμογή του διαδικτύου στις οικονομικές δοσοληψίες  Διαφήμιση του διαδικτύου από τα ΜΜΕ  Το διαδίκτυο σαν περιοχή επένδυσης κεφαλαίων, επιχειρηματικότητας, και δημιουργίας χρημάτων

Βασική αρχιτεκτονική του διαδικτύου  Αποκεντρωμένο->δημοκρατικό  «ευφυές» σύστημα μεταφοράς δεδομένων μέσω διαμετακομιστών  Κάθε χρήστης μπορεί χωρίς κάποια έγκριση να συνδεθεί με κάποιον άλλο χρήστη

Η αυξανόμενη Αξία του διαδικτύου  Το σύστημα επικοινωνίας του διαδικτύου κερδίζει σε αξία όσο αυξάνεται ο αριθμός των χρηστών  Η λογική του διαδικτύου είναι: όσο περισσότερο τόσο καλλίτερο  Κατά τον νόμο της προσφοράς και ζήτησης του καπιταλισμού, η έλλειψη και όχι η αφθονία είναι η βάση για τον καθορισμό της αξίας.

Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΣΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ  Στην βιομηχανική τεχνολογία, η αναπαραγωγή των προιόντων ήταν το ιδιαίτερο προνόμιο και ικανότητα του παραγωγού  Το νομικό και ηθικό ζήτημα του προνομίου της αναπαραγωγής δεν υπήρχε

Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΣΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ  Από το ’70: ο καταναλωτής απόκτησε την δυνατότητα να γίνει παραγωγός πολιτιστικών αντικειμένων  Μουσική κασέτα  Βιντεοκασέτα  Φωτοτυπία  CD, DVD  Ψηφιοποιημένη μουσική

Κρίση των νομικών και ηθικών αρχών  Η αυτόματη αναπαραγωγή κάθε μορφής επικοινωνίας είχε σαν αποτέλεσμα να επέλθει μια κρίση στις νομικές και ηθικές συνταγές της βιομηχανικής εποχής.  Δεν χρειάζεται πλέον να ρωτάμε πως μπορούμε να προωθήσουμε την παραγωγή αλλά αν ο καπιταλισμός μπορεί να δικαιολογεί τον εαυτό του σε μια εποχή όπου ο καταναλωτής είναι και παραγωγός

Η Κουλτούρα σαν πολιτική  Ο χώρος της κουλτούρας δέχεται καινούργια ενέργεια και γίνεται κέντρο της πολιτικής προσοχής  Η κουλτούρα σήμερα κατανοείται σαν πληροφορία, σαν την πρακτική κατασκευής υποκειμένων μέσω του δικτύου.

Η Κουλτούρα σαν πολιτική  Η παραγωγή παγκοσμιοποιήθηκε  Το λογισμικό παγκοσμιοποιήθηκε  Το διαδίκτυο επεκτάθηκε σε όλα τα μέρη του πλανήτη  Η Αγγλική έγινε μια lingual franca και ταυτόχρονα λιγότερο κυρίαρχη

Η Κουλτούρα σαν πολιτική  George Yudice (1992) «μεταπολιτιστικοποίηση» Δυναμική στην οποία διαφορετικές πολιτιστικές μήτρες αλληλεπιδρούν η μία στην άλλη –αν και όχι από ισοδύναμες θέσεις- όχι για να παράγουν μια μοναδική συγκριτική κουλτούρα αλλά περισσότερο ένα ετερογενές σύνολο

Ψηφιακά εμπορεύματα  Δωρεάν προιόντα (Freeware / Shareware / Source) Ουσιαστικό όφελος κυρίως για τις εταιρείες του δικτύου ενίσχυση της χρήσης του δικτύου ο χρήστης χάνει απλά χρόνο ή κερδίζει κάτι από όλα αυτά;

Το δίκτυο σαν διανομέας πολιτιστικών στοιχείων  Ωφέλιμα για τον χρήστη προγράμματα  Δικτυωμένη κουλτούρα και όχι απλά μια υπολογιστική μηχανή  Το δίκτυο δεν σχεδιάστηκε για το μάρκετινγκ και την διανομή προϊόντων  Αβέβαιο ακόμα ποιες βασικές αρχές θα επικρατήσουν

Το δίκτυο σαν διανομέας πολιτιστικών στοιχείων  Αντίγραφα σε ψηφιακή μορφή  Εύκολη αντιγραφή μουσικών κομματιών  υψηλή ποιότητα

Η Βιομηχανία ενάντια στις νέες αρχές της δωρεάν διανομής  Παρεμπόδιση της εξάπλωσης των players  Οκειοποίηση των νέων Format (MP3)  Διανομή των μουσικών κομματιών έναντι χρημάτων  Επιβολή κλειδώματος, υδατογραφημάτων, συστήματος αυτοκαταστροφής Μέχρι στιγμής όλα τα παραπάνω μέτρα απότυχαν παταγωδώς

Οι δύο αντίπαλες γραμμές του καπιταλισμού  Η πρώτη υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να βάζουν την μουσική στο Web  Η δεύτερη ότι η μουσική θα έπρεπε να βρίσκεται στο Web αλλά θα έπρεπε να χρεώνεται.

Ο νέος ρόλος της μουσικής βιομηχανίας  Λειτουργία της επεξεργασίας  Διαλογή μουσικών  Επιμελητής (editor) Μουσικές πύλες (MP3.com) σαν διαμεσολαβητές μεταξύ καλλιτέχνη και ακροατή

Κριτική της πολιτικής οικονομίας Οι μαρξιστές προσπαθούν να υποβιβάσουν την καινοτομία του ψηφιακού προϊόντος σαν μηχανισμό άρθρωσης και να εξυψώσουν τις συνθήκες εργασίας που την παράγουν Robert Markley (1966)  Διεξάγει μια πράξη εκμηδενισμού με ολόκληρη την τεχνολογία των νέων μέσων  Στο δοκίμιο «Η μεταφυσική του κυβερνοχώρου» αποπέμπει την πολυπλοκότητα του κυβερνοχώρου σαν μέσο και την ψηφιακή τεχνολογία σαν σύνολο ικανοτήτων  Τάσεις στις παραβιάσεις και σχέσεις της παραγωγής

Κριτική της πολιτικής οικονομίας Jay Bolter και David Grusin  Σχέδιο για επαναμεσολάβιση (remediation) για να κατανήσουν την ιστορία των μέσων σαν ένα πολύπλοκο σύνολο από rearticulations  Κατηγορούν τα ψηφιακά μέσα για μια λογική «αμεσότητας» η οποία προσπαθεί να κάνει ασήμαντη τη διαφορά μεταξύ της κανονικής πραγματικότητας και της δυνητικής πραγματικότητας  Θρηνούν την θεληματική εξαπάτηση του ψηφιακού αγαθού με το να κρύβει ή να καταπιέζει την υλιστική του βάση

Κριτική της πολιτικής οικονομίας Dan Schiller (1999)  Επονομάζει την τρέχουσα οικονομία «ψηφιακό καπιταλισμό» Philip Graham (2000)  Επονομάζει την τρέχουσα οικονομία «υπερκαπιταλισμό»  Υποστηρίζει ότι κλασικές κατηγορίες του ιστορικού υλισμού πρέπει να αποχωρήσουν

Δημόσια εμπορεύματα και μοιρασιά  Διαδίκτυο = κοινό (δημόσιο) αγαθό.  Δεν υπάρχει έλλειψη,διότι η αντιγραφή είναι μέσα στην τεχνολογία  Κανόνας του δικτύου: η ανοιχτή πρόσβαση στο αγαθό (είναι δύσκολο να εξαιρεθεί κάποιος από το σύστημα)  Άφθονο και διαθέσιμο (Kollock, 1999,223)

Διαφορές παλιών δημόσιων εμπορευματων από διαδίκτυο: Παλιά δημόσια εμπορεύματα  Π.χ. Κοινή γη= φυσικός πόρος. Η αξία της οφείλεται στις φυσικές της ποιότητες (καλή τοποθεσία, σωστή σύνθεση από χορτάρι, δέντρα, κλπ.)  Ανταλλάσσονταν μεταξύ ορισμένων ατόμων.  Είχαν προσυμφωνημένη αξία Διαδίκτυο  Διαδίκτυο= συλλογική δημιουργία. Η αξία του οφείλεται στα πολιτιστικά αντικείμενα που έχει τοπο- θετήσει κάθε χρήστης στο δίκτυο, κάνοντας το διαθέσιμο σε όλους τους άλλους.  Στο διαδίκτυο η καταχώρηση πολιτιστικών αντικειμένων είναι ανώνυμη  Δεν γίνεται ανταλλαγή εμπορευμάτων προσυμφωνημένης αξίας

Συμπέρασμα  Νέα οικονομία εμπορευμάτων;  Ποιοί νομικοί και ηθικοί κανόνες μας επιτρέπουν να προωθούμε την εξάπλωσή του;  Ποιό είναι το κατάλληλο σύστημα για την προώθηση των ψηφιακών εμπορευμάτων;