ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΟΙΟΣ, ΠΟΤΕ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΙ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΟΙΟΣ, ΠΟΤΕ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΙ Σταύρος Αλοΐζος Παθολόγος – Εντατικολόγος Δντης ΜΕΘ 401 ΓΣΝΑ

Ο ΔΙΑΚΟΜΙΖΩΝ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗΣ. ΠΟΙΟΣ-ΠΟΤΕ-ΜΕ ΤΙ ΠΟΙΟΣ; Κάθε ασθενής που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα επιτόπια μέσα και παράλληλα είναι αρκετά σταθερός ώστε να μπορέσει να διακομιστεί. Ο ΔΙΑΚΟΜΙΖΩΝ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗΣ. ΠΟΤΕ; Όταν τα επιτόπια μέσα δεν επαρκούν, όταν οι πιθανότητες καλής έκβασης του περιστατικού είναι πολύ καλύτερες αλλού και η πιθανότητα αίσιας έκβασης υπερέχει των κινδύνων διακομιδής. ΜΕ ΤΙ; Με οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο κατάλληλο για τις συνθήκες διακομιδής.

Η διαδικασία της διακομιδής επιβαρύνει και αποσταθεροποιεί τον ασθενή, ο οργανισμός του οποίου δεν διαθέτει επαρκείς εφεδρείες για να αντιρροπήσει τις επιπτώσεις

α) Κυκλοφορικό Σύστημα μεταβολές στην αρτηριακή πίεση μεταβολές στην αρτηριακή πίεση αρρυθμίες (ταχυκαρδία) καρδιακή ανακοπή πνευμονικό οίδημα Υπέρταση – Υπόταση Απώλεια γραμμών β) Αναπνευστικό σύστημα μεταβολές στην αναπνευστική συχνότητα εισρόφηση, πνευμονία απόφραξη αεραγωγών μετακίνηση – αφαίρεση τραχειοσωλήνα αναπνευστική παύση διαταραχές των αερίων αίματος (πτώση του SaO2 ) διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας

γ) Επιπτώσεις από άλλα συστήματα αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης πόνος εμετός υποθερμία αιμορραγία Απώλεια δόσης φαρμάκων δ) Ατυχήματα σχετιζόμενα με τον εξοπλισμό αποσύνδεση- δυσλειτουργία φορητού αναπνευστήρα αποσύνδεση ενδοφλέβιων ή άλλων καθετήρων διακοπή λειτουργίας συσκευών (μηχανική βλάβη, πτώση τάσεως ρεύματος / μπαταριών) διακοπή οξυγονοθεραπείας

Η διαδικασία της διακομιδής Βασίζεται στις Λειτουργίες (Οδηγίες) της Διοίκησης Σχεδιασμός – Προγραμματισμός Οργάνωση Στελέχωση Συντονισμός -Έλεγχος Αξιολόγηση αποτελέσματος Ακολουθεί τα στάδια της ιατρονοσηλευτικής διεργασίας : Εκτίμηση, Σχεδιασμός – Προγραμματισμός, Εφαρμογή προγράμματος, Αξιολόγηση αποτελέσματος

Απόφαση με περίσκεψη, διακομιδή δικαιολογημένη με τα ευεργετικά αποτελέσματα να υπερτερούν των κινδύνων από τη μετακίνηση του ασθενούς (θετικό –αρνητικό )

Σχεδιασμός-προγραμματισμός Τα δεδομένα του αρρώστου Τι πρέπει να γίνει Με ποια σειρά πρέπει να γίνει Πως θα γίνει Ποιος θα το κάνει Σε ποιο χρονικό πλαίσιο Ποιος είναι ο κύριος υπεύθυνος για την εφαρμογή του προγράμματος

ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ Απαραιτήτως Εξειδικευμένος ιατρός (αναισθησιολόγος ή εντατικολόγος ;) Εξειδικευμένος νοσηλευτής (επείγουσα και εντατική νοσηλευτική) Απαραίτητα και οι 2 θα πρέπει να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες κάθε τρόπου διακομιδής Αναλόγως Ένας ακόμη ιατρός Ένας τραυματιοφορέας - βοηθός Ένας ακόμη νοσηλευτής

Υλικοτεχνικός εξοπλισμός για Παρακολούθηση κατά τη διακομιδή Υποχρεωτική Καρδιακή συχνότητα ΗΚΓράφημα Κορεσμός Ο2 Μη επεμβατική μέτρηση της Α Π Απινιδιστής και προσωρινός βηματοδότης Ηλεκτρική αυτονομία (μπαταρίες διπλάσιας τουλάχιστον διάρκειας από τον υπολογιζόμενο χρόνο διακομιδής). Συνιστώμενη ETCO2 Θερμοκρασία Επεμβατική μέτρηση αρτηριακής πίεσης

Ο ελάχιστος απαραίτητος εξοπλισμός ασφαλούς μεταφοράς θεωρείται εκείνος που καλύπτει πλήρως τις ανάγκες για παροχή νοσηλευτικής φροντίδας, προχωρημένης καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης και υποστήριξης των ζωτικών λειτουργιών του βαριά πάσχοντα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Αποτελεί την πραγμάτωση του σχεδίου χωρίς παρεκκλίσεις και περιλαμβάνει Την προετοιμασία του ασθενούς πριν τη διακομιδή Την παρακολούθηση κατά τη διακομιδή και Τη μεταβίβαση ευθύνης στο προσωπικό του τμήματος υποδοχής

Εφαρμογή Προγράμματος Προετοιμασία Σύνδεση με το φορητό αναπνευστήρα 30 λεπτά πριν τη διακομιδή (έλεγχος προσαρμογής στα δεδομένα του νέου αναπνευστήρα) Έλεγχος αερίων αίματος (αξιολόγηση οποιασδήποτε μεταβολής επέλθει ) Καμία τροποποίηση στη θεραπευτική αγωγή Συνέχιση χορήγησης φάρμακων ( αιμοδυναμική σταθερότητα ) όλα τα άλλα δεν είναι απαραίτητο να χορηγούνται κατά τη διάρκεια της διακομιδής Καταστολή-αναλγησία-μυοχάλαση μπορούν να χορηγούνται bolus. Συνέχιση χορήγησης διαλυμάτων ( αποκατάσταση - διατήρηση του ισοζυγίου) Συνέχιση της οξυγονοθεραπείας Πρόληψη υποθερμίας ( ειδικές θερμομονωτικές κουβέρτες)

Τεκμηρίωση Μεταβολή της κλινικής κατάστασης Επείγουσες παρεμβάσεις Προβλήματα που προέκυψαν από τον εξοπλισμό και Κάθε δεδομένο που σχετίζεται με τη διαδικασία από την αναχώρηση μέχρι την επιστροφή του ασθενούς στην μονάδα που νοσηλεύεται.

Φάσεις αντιμετώπισης ασθενούς Πρωτογενής εκτίμηση ή βασική υποστήριξη της ζωής (αναγνώριση και αντιμετώπιση άμεσα απειλητικών για τη ζωή βλαβών Α΄ΦΑΣΗ : Συνεχίζεται η αντιμετώπιση των προβλημάτων (φάση ανάνηψης) Β΄ΦΑΣΗ: Αναγνώριση όλων των προβλημάτων που σχετίζονται με την νόσο του Γ΄ΦΑΣΗ:

Η πρώτη επαφή με τον ασθενή στον τόπο του συμβάντος Εκτίμησε γρήγορα και με ακρίβεια την κατάσταση του πάσχοντα Δώσε μεγάλη προσοχή στη σκηνή του ατυχήματος Φρόντισε να ειδοποιηθεί άμεσα η υπηρεσία Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) η Αστυνομία και η Πυροσβεστική Άρχισε αναζωογόνηση και σταθεροποίηση των πασχόντων σύμφωνα με τις προτεραιότητες

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ (airway) Έλεγχος αεραγωγών με σύγχρονο έλεγχο ΑΜΣΣ (breathing) Υποστήριξη αναπνοής (circulation) Υποστήριξη κυκλοφορίας (disability) Γρήγορη νευρολογική εκτίμηση (exposure) Γρήγορη γενική επισκόπηση

Εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση βαρέως πασχόντων στον τόπο του συμβάντος Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου Βαριά κρίση βρογχικού άσματος Οξύ δυσπνοϊκό επεισόδιο Πνευμονική εμβολή Οξεία αιμορραγία ανώτερου πεπτικού Μεταφορά ασθενούς σε κωματώδη κατάσταση Μεταφορά πολυτραυματία Αερομεταφορά βαρέως πασχόντων – τραυματιών

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗΣ Αεροπορική μεταφορά Μεταφορά από ελικόπτερο Χερσαία μεταφορά με κινητή μονάδα Χερσαία μεταφορά με απλό ασθενοφόρο Θαλάσσια μεταφορά

ΜΕΣΑ ΔΙΑΚΟΜΙΔΩΝ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Αποφυγή απότομων μετακινήσεων – ασφαλής στερέωση φορείου Επάρκεια χώρου Επάρκεια ενέργειας και αναπνευστικών αερίων Επάρκεια φωτισμού και κλιματισμού Ανεκτά επίπεδα θορύβου και δονήσεων

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Κατάλληλο όχημα, ασθενοφόρο- ειδικό πλωτό μέσο – ειδικά εξοπλισμένο ελικόπτερο ή αεροπλάνο Άριστα εκπαιδευμένο προσωπικό Επαρκής υλικοτεχνική υποδομή Κινητή Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Γνώση Υγειονομικού Σχηματισμού υποδοχής του ασθενούς

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΜΕΣΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Εξασφαλίζει νοσηλευτική φροντίδα καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης και υποστήριξης ζωτικών λειτουργιών ασθενούς ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ Συσκευές αερισμού, monitors παρακολούθησης πιέσεων, απινιδιστής, αντλίες συνεχούς ρυθμιζόμενης έγχυσης, φιάλες οξυγόνου, εξοπλισμός διασωλήνωσης τραχείας, κρικοθυρεοειδοτομής, εξοπλισμός τραχειοτομίας, αεροθάλαμοι επίσχεσης αιμορραγιών ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ

Ασθενείς αυξημένου κινδύνου Ασθενείς εξαρτημένοι από τον αναπνευστήρα Ασθενείς με οξύ καρδιολογικό πρόβλημα. Σε περίπτωση οξέος εμφράγματος συστήνεται να έχουν παρέλθει δύο εβδομάδες για αεροπορική μεταφορά

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ Πόνος Μειωμένη πρόσληψη ή διακοπή αγγειοσυσπαστικών Σε ασθενείς εξαρτημένους από τον αναπνευστήρα που διακομίζεται με ασκό Ambou παρατηρούνται κατά κανόνα σοβαρές μεταβολές στην ανταλλαγή αερίων Προβλήματα από επιτάχυνση και επιβράδυνση (μετακινήσεις αίματος προς το κεφάλι ή τα κάτω άκρα), κυρίως κατά την απογείωση και προσγείωση αεροπλάνου Κραδασμοί και δονήσεις ιδίως σε χαμηλές συχνότητες Θόρυβοι (π.χ σειρήνα του ασθενοφόρου)

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΒΑΡΕΩΣ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΟΔΙΚΗ Ασθενοφόρο Άμεση πρόσβαση Χαμηλό κόστος Ανεφοδιασμός υλικού Αποφυγή μετακινήσεων Δυνατή ακινητοποίηση Παρουσία συγγενών Μεγάλες αποστάσεις Κακό οδόστρωμα Αποσυνδέσεις Ήχος σειρήνας Πόνος Θερμοκρασία Οσμή βενζίνης

Λίγοι ασθενείς κραδασμοί Παρουσία ασθενών Καλή επικοινωνία Ελικοδρόμιο ΕΝΑΕΡΙΑ Ελικόπτερο Ταχύτητα Δύσβατες περιοχές Λίγοι ασθενείς κραδασμοί Παρουσία ασθενών Καλή επικοινωνία Ελικοδρόμιο Θόρυβος Μεταβολές πίεσης Υψηλό κόστος ΘΑΛΑΣΣΙΑ Ταχύπλοο Νησιά, νησίδες Λιμάνια Ηπειρωτικού χώρου Σπάνια έσχατη λύση ανάγκης, μεγάλη εξάρτηση από καιρικές συνθήκες

ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ -ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Μεγάλες επιταχύνσεις ή επιβραδύνσεις μπορούν να επηρεάσουν την εγκεφαλική αιμάτωση, να επιβαρύνουν τυχόν συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή να προκαλέσουν μετατόπιση ενδοκοιλιακών σπλάχνων και παρασυμπαθητικοτονία Προβλήματα από μείωση της βαρομετρικής πίεσης Υποξυγοναιμία Αύξηση όγκου αέρα σε κλειστούς χώρους

ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ : ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΥΞΗΣΗ ΟΓΚΟΥ ΑΕΡΑ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Μεταβολές στον όγκο του cuff του τραχειοσωλήνα (χρήση νερού και όχι αέρα) Φουσκωτοί νάρθηκες διατείνονται Προβλήματα με ορισμένα συστήματα έγχυσης υγρών Κίνδυνος ρήξης τυμπάνου ή βαροτραύματος παραρρίνιων κόλπων Αύξηση διαστάσεων μη παροχετευθέντος πνευμοθώρακα ή προϋπαρχουσών εμφυσηματικών κύστεων

Αέρας παγιδευμένος στο έντερο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές: ισχαιμία εντέρου, ρήξη χειρουργικών αναστομώσεων διάσπαση τραύματος και παρεκτόπιση διαφράγματος προς τα άνω Άτομα με εμβολή αέρα ή νόσο από αποσυμπίεση αποτελούν μια ιδιαίτερα τρωτή ομάδα ασθενών

Τραυματίες με ειδικά προβλήματα μεταφοράς Τραυματίες με ειδικά προβλήματα μεταφοράς Κακώσεις αυχενικής μοίρας Κακώσεις κεφαλής Κατάγματα κάτω άκρων Κατάγματα πυέλου Κοιλιακά τραύματα Εγκαύματα Συνδυασμός τραυματισμού με καρδιακό επεισόδιο

Θέση συμβάντος – ατυχήματος – ασθενούς Η προνοσοκομειακή Ιατρική και οι Διακομιδές στην Ελλάδα προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες που δημιουργούνται από τρεις κύριες παραμέτρους Θέση συμβάντος – ατυχήματος – ασθενούς Σωστή μεταφορά στον κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό Νοσηλευτική – Ιατρική βοήθεια

Τα παραπάνω επιτυγχάνονται όταν Ενεργοποιούνται τα υπάρχοντα και ανάλογα με την περίπτωση μέσα (ασθενοφόρα, ελικόπτερα κλπ) Όταν όλα τα υπάρχοντα μέσα χρησιμοποιούνται με κριτήρια αποτελεσματικότητας Ελαχιστοποιούνται όλοι οι παράγοντες κακής μεταφοράς και παραλείψεων (εκπαίδευση προσωπικού- συνεχής έλεγχος εξοπλισμού) Η αντιμετώπιση όλων των οξέων περιστατικών οφείλει να γίνεται σε οργανωμένο νοσοκομειακό κέντρο

Τύποι αεροδιακομιδών Τις αεροδιακομιδές που γίνονται από το ΕΚΑΒ, μπορούμε να τις κατατάξουμε σε 4 κατηγορίες: α) Πρωτογενείς: Είναι οι αεροδιακομιδές βαρέων πασχόντων ασθενών από τον τόπο του συμβάντος στον πλησιέστερο κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό, για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της πάθησής του. β) Δευτερογενείς: Είναι οι αεροδιακομιδές βαρέως πασχόντων ασθενών από πρωτοβάθμιο υγειονομικό σχηματισμό στον πιο κοντινό κατάλληλο υγειονομικό σχηματισμό, για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της πάθησής του. γ) Τριτογενείς: Είναι οι αεροδιακομιδές ασθενών από δευτεροβάθμιο ή τριτοβάθμιο υγειονομικό σχηματισμό σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή σε εξειδικευμένο Κέντρο για την πάθησή του ή την αποθεραπεία του. δ) Τεταρτογενείς: Είναι οι αεροδιακομιδές για τον επαναπατρισμό του ασθενούς, μεταφορά ασθενών για μεταμόσχευση ή μεταφορά μοσχευμάτων.

ΠΟΙΟΣ-ΠΟΤΕ-ΜΕ ΤΙ ΠΟΙΟΣ; Κάθε ασθενής που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα επιτόπια μέσα και παράλληλα είναι αρκετά σταθερός ώστε να μπορέσει να διακομιστεί. Ο ΔΙΑΚΟΜΙΖΩΝ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗΣ. + (ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗΣ) ΠΟΤΕ; Όταν τα επιτόπια μέσα δεν επαρκούν, όταν οι πιθανότητες καλής έκβασης του περιστατικού είναι πολύ καλύτερες αλλού και η πιθανότητα αίσιας έκβασης υπερέχει των κινδύνων διακομιδής. + (ο ασθενής έχει σταθεροποιηθεί και δύναται να μετακινηθεί με ασφάλεια) ΜΕ ΤΙ; Με οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο κατάλληλο για τις συνθήκες διακομιδής. + (με τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό ο οποίος είναι εις γνώσιν των συνοδευόντων την διακομιδή)