Εισαγωγή στην Οικονομική ΤΟΜΟΣ Α΄ David Begg S. Fischer, R. Dornbusch

4 Ελαστικότητες Ζήτησης και Προσφοράς

Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή ...μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού σε μια μεταβολή της τιμής του. Ορίζεται ως: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας ποσοστιαία μεταβολή της τιμής

Ελαστική ζήτηση Η ζήτηση είναι ΕΛΑΣΤΙΚΗ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) είναι μεγαλύτερη της μονάδας. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 7% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -7/5 = -1,4

Ανελαστική ζήτηση Η ζήτηση είναι ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) βρίσκεται μεταξύ του μηδενός και της μονάδας. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 3,5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -3,5/5 = -0,7

Ζήτηση μοναδιαίας ελαστικότητας Η ζήτηση είναι ΜΟΝΑΔΙΑΙΑΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) είναι ίση με τη μονάδα. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι ίση με την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -5/5 = -1

Ελαστικότητα ως προς την τιμή για μια γραμμική καμπύλη ζήτησης Η ελαστικότητα ως προς την τιμή μεταβάλλεται κατά μήκος μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης. D Μοναδιαίας ελαστικότητας Ελαστική Ανελαστική Ποσότητα Τιμή 

Τι προσδιορίζει την ελαστικότητα ως προς την τιμή; Η ευκολία με την οποία οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν ένα αγαθό με κάποιο άλλο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: - οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν εύκολα μια μάρκα απορρυπαντικού με κάποια άλλη αν η τιμή της πρώτης αυξηθεί. - άρα αναμένουμε ότι η ζήτηση θα είναι ελαστική. - αλλά αν αυξηθεί η τιμή όλων των απορρυπαντικών, ο καταναλωτής δεν θα μπορεί κάνει υποκατάσταση. - άρα, σε αυτήν την περίπτωση, αναμένουμε ότι η ζήτηση θα είναι ανελαστική.

Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη μακροπρόθεσμα Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι καταναλωτές ίσως να μην είναι σε θέση (ή να μην είναι έτοιμοι) να προσαρμόσουν τις δαπάνες τους. Αν οι μεταβολές των τιμών διατηρηθούν, είναι πιο πιθανό να προσαρμόσουν οι καταναλωτές τη συμπεριφορά τους. Άρα, η ζήτηση τείνει να είναι - περισσότερο ελαστική στη μακροχρόνια περίοδο, - αλλά σχετικά ανελαστική στη βραχυχρόνια περίοδο.

Ελαστικότητα και έσοδα Όταν η τιμή μεταβάλλεται, το τελικό αποτέλεσμα στα συνολικά έσοδα (ΣΕ) μιας επιχείρησης θα εξαρτηθεί από την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή. Αύξηση τιμής Μείωση τιμής Ελαστική ζήτηση Μείωση ΣΕ Αύξηση ΣΕ Ζήτηση μοναδιαίας ελαστικότητας Τα ΣΕ δεν μεταβάλλονται Ανελαστική

Ελαστικότητα και μειώσεις της τιμής Μείωση της τιμής: αν η ζήτηση είναι ελαστική, τα έσοδα από τις νέες πωλήσεις θα υπερκεράσουν τη μείωση των εσόδων από τις υπάρχουσες πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα θα αυξηθούν. Αν η ζήτηση είναι ανελαστική, τα έσοδα από τις νέες πωλήσεις θα είναι λιγότερα από τη μείωση των εσόδων από τις υπάρχουσες πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα θα μειωθούν. D Μοναδιαία ελαστικότητα Ελαστική Ανελαστική Ποσότητα Τιμή  Ποσότητα Συνολικά Έσοδα (+)ΣΕ< (-)ΣΕ

Ελαστικότητα και εισιτήρια του μετρό Πώς θα πρέπει να μεταβληθεί η τιμή των εισιτηρίων του μετρό έτσι ώστε να αυξηθούν τα έσοδα; Οι επιβάτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν λεωφορεία, ταξί, αυτοκίνητα κλπ. - άρα η ζήτηση μπορεί να είναι ελαστική (π.χ. -1,4) - οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα μειώσει τη ζητούμενη ποσότητα διαδρομών, καθώς και τη συνολική δαπάνη. Αν οι επιβάτες δεν έχουν εναλλακτικές επιλογές, - η ζήτηση μπορεί να είναι ανελαστική (π.χ. -0,7) - οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα έχει μικρότερη επίδραση στη ζητούμενη ποσότητα διαδρομών - και τα έσοδα θα αυξηθούν.

Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης του αγαθού i ως προς την τιμή του αγαθού j ορίζεται ως: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού I ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του αγαθού j Η ποσότητα αυτή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική. Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι συνήθως αρνητική όταν τα δύο αγαθά είναι υποκατάστατα, όπως τσάι και καφές. Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι συνήθως θετική όταν τα δύο αγαθά είναι συμπληρωματικά, όπως τσάι και γάλα.

Ελαστικότητες στο Ην. Βασίλειο Ως αποτέλεσμα μιας μετα- βολής της τιμής κατά 1% Ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα Τρόφιμα Ρούχα Συγκοινωνίες 0.1 Τρόφιμα –0.4 –0.5 Ρούχα και υποδήματα 0.1 –0.1 Συγκοινωνίες και επικοινωνίες 0.3 –0.1

Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας σε μεταβολές του εισοδήματος: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος του καταναλωτή Η εισοδηματική ελαστικότητα μπορεί να είναι θετική ή αρνητική.

Κανονικά και κατώτερα αγαθά ΕΝΑ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ έχει θετική εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης. - μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας, π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα. ΕΝΑ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ έχει αρνητική εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης. - μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας, π.χ. το κάρβουνο. ΕΝΑ ΑΓΑΘΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ έχει εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης μεγαλύτερη της μονάδας. - π.χ. κρασί.

Εισόδημα και η καμπύλη ζήτησης Για μια αύξηση του εισοδήματος Ποσότητα Τιμή D0 ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ D1 Η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξια. D1 Η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα αριστερα.