Κλασικό άλμπουμ φωτογραφιών

Μην αναρωτιέσαι ποτέ για τις αλήθειες που μας κρύβουν... Πονάνε πιο πολύ όταν τις ανακαλύπτουμε...”, ψέλλισε ο μαρκόνης της γαλλικής ναυαρχίδας “Ερνέστ Ρενιάν” στον Ζεράρ , ενώ ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρβησης συνέχιζε την περιγραφή της κατάληψης της Σμύρνης από τον τουρκικό στρατό. 27 Αυγούστου 1922 και τα δάκρυα ξαναρχίζουν να κυλούν στα μάτια των Ελλήνων που η μοίρα τούς έταξε να ζήσουν τη φρίκη του θανάτου τόσες φορές, σε τόσα μέτωπα, με τόσους εχθρούς. Κι η Ιστορία γυρίζει σελίδα και ο χρόνος μετρά στις καρδιές ανθρώπων που βασανίζονται με μυστικά κρυμμένα “Πέρα απ’ το φως των αστεριών”. Τρεις γενιές γυναικών, η Θάλεια Βαλλή, η κόρη της Ιόλη Κορντιέ και η εγγονή της Ναντίν Κορντιέ θα μετρήσουν τις μέρες τους παλεύοντας με τα μυστικά τους, που θερειεύουν μέσα στον πόλεμο, και με τον έρωτα που πνίγεται στις μάχες, που η διπλωματία όρθωσε. Από τη Σμύρνη που τυλίγεται στις φλόγες, στη Σάμο που ανθίζει η βιρσοδεψία και η αμπελουργία, στο Μπορντό της Γαλλίας απ’ όπου προέρχονται τα καλύτερα γαλλικά κρασιά. Κι από,’κει σε όλη την Ελλάδα που ζει τις διπλωματικές νίκες του Βενιζέλου, τη φρίκη του Μεταξά και το χάος του Μανιαδάκη, που καρδιοχτυπά στο Αλβανικό μέτωπο, που βλέπει το αίμα της να κυλά στο “στοιχειωμένο Χαΐδάρι” και στα υπόγεια της οδού Μέρλιν, που θα εξαργυρώσει το έπος του Σαράντα στον Εμφύλιο. Στην Ελλάδα που αρχίζει να ξαναζεί μέχρι να ξημερώσει η 21η Απριλίου 1967.

Σαράντα πέντε χρόνια ιστορίας θα γίνουν διαδοχικά οι μέρες και οι νύχτες της Θάλειας, της Ιόλης και της Ναντίν που εύχονται κάποια στιγμή να αντικρύσουν την αυγή στο πλαί του αγαπημένου τους. Και γύρω τους οι απλοί άνθρωποι που αγαπούν, που προδίδονται, που προδίδουν, που απλά ζουν. Προδότες και προδομένοι, κοινοί θνητοί και επαναστάτες που αγωνιούν να αλλάξουν τον κόσμο.

Η ιστορία μας ξεκινάει στις 27 Αυγούστου 1922, ημέρα σημαδιακή για την ιστορία του τόπου μας και των ηρώων. Μέρα θανάτου και γέννησης. Μέρα αρχής και τέλους. Είναι εκείνη η ίδια μέρα που γράφεται η αρχή του τέλους της Σμύρνης και των μεγαλεπήβολων σχεδίων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Είναι η μέρα που οι Τσέτες του Κεμάλ Ατατούρκ μετατρέπουν την πόλη κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού σε αιματοβαμμένες στάχτες. Είναι η μέρα που ο νεαρός γάλλος Ζεράρ ντε Λερουά προσπαθεί εναγωνίως να γλιτώσει από βέβαιο θάνατο την αρμένισσα γυναίκα του Σακέ και τον τρίχρονο γιο του Σαμ.

ΖΕΡΑΡ: Φοβάμαι, αγαπημένη μου…Φοβάμαι για σένα και τον μικρό μας Σαμ…Θα τα καταφέρουμε όμως…θα δεις…Ξημερώματα θα είμαστε μαζί στο κατά΄στρωμα του "Λουμπιάνα" και μεθεύριο Θεσσαλονίκη…Εκεί θα φτιάξουμε τη ζωή μας…εγώ, εσύ και ο μικρούλης Σαμ. Με πιστεύεις, έτσι δεν είναι; ΣΑΚΕ:Ήθελα να τον πιστέψω, αλλά ήμουν σίγουρη πως αν ο Νουρεντίν Πασάς και ο Κεμάλ είχαν αποφασίσει τον αφανισμό των Αρμενίων, κανείς δε θα μπορούσε να μας γλιτώσει.

Κι ενώ η Σμύρνη, πυρπολημένη από τους Τσέτες, τη φωτιά στην αρμένικη συνοικία και τις σφαγές που ακολούθησαν, θύμιζε τώρα σβησμένο μαγκάλι, τα νέα της καταστροφής διαδίδονταν στην Ελλάδα απ'άκρη σ'άκρη. Μερικά μίλια δυτικά της Μικρασίας, στη Σάμο, οι κάτοικοι αναζητούσαν τους υπεύθυνους της καταστροφής …

-Κάτι πρέπει να κάνουμε κύριε διοικητά…τόσα παλικάρια δεν μπορούμε να τα αφήσουμε στα χέρια των άπιστων… -Και τι να κάνουμε εμείς, πρόεδρε;Το κράτος πρέπει να νοιαστεί…αυτοί τον έκαναν τον πόλεμο… -Ο Βενιζέλος τον έκανε τον πόλεμο…αυτόε μας πήρε στο λαιμό του…μου'θελε "Μεγάλη Ελλάδα", ε ας πάει τώρα να μαζέψει τα' αποκαΐδια της… -Πάλι μ ετον Βενιζέλο τα'χεις , μωρέ Λάμπη; -Και με ποιόν να τα'χω, άρχοντα Βαλλή; Μήπως φταίει κανένας άλλος για την εθνική μας ήττα; -Ποιος ξέρει, Λάμπρο, τον φταίχτη; Κανείς. Άσε πρώτα να μιλήσει η Ιστορία…

ΘΑΛΕΙΑ: Αγαπημένε μου, Είναι το τρίτο γράμμα που σου γράφω αφ' ότου χωριστήκαμε. Το ξέρω πως δε θα'πρεπε, πως τώρα πια οι ζωές μας ακολουθούν διαφορετικούς δρόμους. Το ξέρω μα δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Δεν μπορώ να ξέρω πως κάπου βρίσκεσαι κι εγώ δεν είμαι δίπλα σου. Πώς να σβήσω τη μορφή σου, αγαπημένε; Πώς μπορώ να αναπνέω κι ο νους μου να μη φτερουγίζει σε σένα; Μου'πες πως υποφέρεις που ζω στο πλευρό ενός άλλου άντρα. Το ξέρεις όμως, ψυχή μου, πως εγώ δεν μπορώ παρά να είμαι γυναίακ σου. Το ξέριες πως δεν μπορώ παρά να σκέφτομαι μόνο εσένα. Κάθε μέρα που περνάει μακριά σου είναι απλά ακόμη μια μέρα κι εκείνη η νύχτα γίνεται τόσο τυραννική που με τρομάζουν ως και τα όνειρά μου. Κι έρχεται πάλι η αυγ΄γ κι έρχεται πάλι άλλη μια νύχτα και τίποτα δεν είναι όμορφο. Τίποτα εκτός από την ανάμνησή σου. Την αναμνησή σου που ζωντανεύει στα μάτια της μικρής μας Ιόλης. Θυμάσαι; Έλεγες πως αυτό ήταν το αγαπημένο σου όνομα, πως έτσι έπρεπε να λένε κάθε όμορφη γυναίκα κι η Ιόλη μας είανι όμορφη, Αλέξανδρε… Η Θάλεια Βαλλή γέννησε στις 27 Αυγούστου 1922 την Ιόλη. Κι αν η ευτυχία του σαραντάχρονου Γιάννη Βαλλή ολοκληρώθηκε, για τη Θάλεια ήταν μια ακόμη αιτία θλίψης. Πέρασε έτσι ένας χρόνος. Κι αναπάντεχα η Θάλεια χαμογέλασε ευτυχισμένη στην Ιόλη. Για πρώτη φορά σκέφτηκε πως η ευτυχία μπορεί να μην είναι μακριά.

Η Ελλάδα αγωνίζεται να ανανήψει από το μεγάλο πλήγμα κι ο ξεριζωμένος ελληνισμός των χαμένων πατρίδων βολεύεται όπως όπως εκεί όπου τα αδέρφια τους τούς παρέχουν καταφύγιο κι ασφάλεια. Κι όσο για τους ήρωές μας, βιώνουν όλα όσα είναι ταγμένοι να ζήσουν χωρίς να υποπτεύονται το μέλλον, χωρίς να βλέπουν ο ένας μέσα στην ψυχή του άλλου. Σ'αυτό το διάστημα η Σακέ πνίγηκε καθώς προσπαθούσε να ξαναπεράσει στη Μικρά Ασία αναζητώντας τα ίχνη της οικογένειάς της και τον μικρό Σάμ , που τώρα του είχαν δώσει το όνομα Μιχάλης, τον υιοθέτησε ο Αντώνης, ο αρχιεργάτης του Βαλλή. Έτσι ο μικρός γαλλοαρμένιος μπήκε στην οικογένεια του Αντώνη και της Ελένης Χατζηαντωνίου και τους έφερε την ευτυχία που τόσα χρόνια δεν πίστευαν ότι θα ζούσαν. Ο Μιχάλης έγινε πια επτά ετών και ένα καυτό μεσημέρι ήρθε αντιμέτωπος με τη μοίρα του.

Η θλιμμένη κυρά από την πρώτη στιγμή ήξερε πως έπρεπε να κρατήσει μακριά από τον υιοθετημένο γιο του αρχιεργάτη τους Αντώνη την κόρη της Ιόλη. Έκανε ό,τι μπορούσε για να το πετύχει: την έστειλε εσωτερική σε σχολείο στην Αθήνα, φρόντισε να τη γνωρίσει στον Αλαίν, τον 17χρονο Γάλλο που μαζί με τον θείο του Ζεράρ Ντε Λερουά είχαν αναλάβει να δημιουργήσουν τους νέους αμπελώνες του Βαλλή και δεν παρέλειπε ποτέ να της υπενθυμίζει τη θέση της καιτη θέση των άλλων γύρω της. Ο Βαλλής διαφωνούσε με όλα αυτά αλλά δεν είχε τη δύναμη να φέρει αντίρρηση στη Θάλεια. Εξάλλου ο Αλαίν ήταν καλό παιδί και η Ιόλη απ' ό,τι έδειχνε περνούσε καλά μαζί του. Κι έπειτα δεν καταλάβαινε αυτό το φόβο της Θάλειας. Πώς ήταν δυνατόν ο Μιχάλης να βλάψει τη ζωή της κόρης του τη στιγμή που ο νεαρός ζούσε πλέον στην Αθήνα σπουδάζοντας πιάνο; Ήταν βέβαιο πως οι δρόμοι τους είχαν χωρίσει. Βέβαια είχε βάλει το χέρι της η Θάλεια η οποία, στην περίπτωση της κόρης της, δεν άφηνε τίποτα στην τύχη. Όταν όμως η Θάλεια πήρε απόφαση να εγκαταλείψει τον Βαλλή και τη Σάμο, η Ιόλη και ο Μιχάλης ξανασυναντήθηκαν. Ακόμη δεν το ήξεραν, αλλά οι ζωές τους είχαν δεθεί με εκείνη την ανεξήγητη ασημένια κλωστή που κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σπάσει.

Έτσι απλά ο Μιχάλης πέρασε από τη φιλία στον έρωτα. Σε μια στιγμή Έτσι απλά ο Μιχάλης πέρασε από τη φιλία στον έρωτα. Σε μια στιγμή. Χωρίς να το επιδιώκει. Χωρίς να το καταλαβαίνει. Χωρίς να τον έχει κάποιος προειδοποιήσει. Μεσολάβησε η δικτατορία του Μεταξά και ο ελληνοϊταλικός πόλεμος κι ήρθε η γερμανική Κατοχή και η Αντίσταση. Ο Μιχάλης ξαναβρέθηκε στη Σάμο για ένα σαμποτάζ.

Εκείνη την ίδια νύχτα του Δεκεμβρίου του 1944 ξεκίνησε για τον Μιχάλη ένας καινούριος πόλεμος. Τις επόμενες μέρες η Αθήνα μετατράπηκε σε πεδίο βολής. Αγνοί ιδεολόγοι και μη μάτωναν και πάλι τις ψυχές τους βυθίζοντάς τις στο κυνήγι του πιο επώδυνου πολέμου που είχε να θυμάται η Ελλάδα. Έλληνες εναντίον Ελλήνων γιατί έτσι το'θελαν οι "Μεγάλοι". Οι "Μεγάλοι" που αποφάσισαν, δυο μήνες πριν, να μοιράσουν τα Βαλκάνια. Και τα μοίρασαν, μόνο που δεν μπήκαν στον κόπο να το ομολογήσουν κι ας ήξεραν πως, αν οι συμφωνίες τους γίνονταν γνωστές, θα'σωζαν χιλιάδες ψυχές. Μυστικές συμφωνίες που κρατήθηκαν χρόνια πέρα απ' το φως των αστεριών κι έριχναν έναν λαό σε αλλεπάλληλες περιπέτειες. Μα κι εκείνα τα μυστικά τα μικρότερα, αυτά που οι απλοί άνθρωποι διαφυλάττουν σαν κόρη οφθαλμού, κι αυτά δεν κάνουν μικρότερο κακό. Λένε πως τα κρατάνε στη σκιά για να το αποτρέψουν, μα σύντομα καταλαβαίνουν πως εκείνο θερειεύει περισσότερο στο σκοτάδι. Μ' αυτό τρέφεται κι οπλίζεται. Κι έρχεται η στιγμή που κανένας και τίποτα δεν μπορεί να το εμποδίσει να εμφανιστεί.

ΙΟΛΗ: Στη γαλλική επαρχία του Μπορντό απέκτησα, εννέα μήνες μετά την επιστροφή μου από την Ελλάδα, την Ναντίν, Και παρόλο που ήξερα πολύ καλά πως ήταν κόρη του Μιχάλη, αποφάσισα να μην το ομολογήσω ούτε στον ίδιο μου τον εαυτό. Για όλους, ακόμη και για τον μένα, η Ναντίν έπρεπε να είναι ο καρπός της σχέσης μου με τον Αλαίν. Έτσι πέρασαν δεκατέσσερα χρόνια. Ευτυχισμένα χρόνια, μακρι΄απαό αδιέξοδους έρωτες και βράδια πνιγμένα στο κλάμα. Ο Αλαίν είχε αποδειχθεί εξαιρετικός σύζυγος κι όσο ια την καθημερινή ζωή μας στο Μπορντό, που θενά δε θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Ο αγαπημένος θείος Ζεράρ φρόντιζε για όλα.

Τα χρόνια πέρασαν αλλά το παρελθόν δεν ξεχάστηκε Τα χρόνια πέρασαν αλλά το παρελθόν δεν ξεχάστηκε. Κι έτσι ένα ένα τα ένοχα μυστικά έβγαιναν από το σκοτάδι και ξεχύνονταν στη ζωή των ηρώων και την αναστάτωναν. Κι εκείνοι αγωνίζονταν να ισορροπήσουν και πάλι. Άλλες φορές τα κατάφερναν , άλλες φορές ζούσαν υπομένοντας και άλλες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να θάψουν πιο βαθιά το μυστικό τους. Είχαν καταλάβει πως σε κανέναν δεν έκανε καλό η αλήθεια. Μόνο πληγές εισέπρατταν, όταν εκείνη διεκδικούσε τη θέση της στη ζωή τους. Και κάθε φορά η πληγή ήταν βαθύτερη. Τώρα είχε έρθει η σειρά του Αντώνη και τςη Ναντίν. Ο πρωτότοκος γιος του Μιχάλη και η Ναντίν καλούνταν να πληρώσουν το τίμημα ενός ανελέητου παρελθόντος.

ΝΑΝΤΙΝ: Ο Αντώνης με εκλιπαρούσε και όπως κάθε φορά δεν κατάφερα να του αντισταθώ. Γιατί οι άνθρωποι να είναι τόσο αδύναμοι όταν ερωτεύονται;

Η Θάλεια, η Ιόλη και η Ναντίν, ο Βαλλής, ο Μιχάλης και ο Αντώνης σε κάποια άλλη εποχή, κάτω από διαφορετικές συνθήκες θα μπορούσαν να γλιτώσουν τις πληγές. Μα πώς να ξεφύγει κανείς από τα λάθη του; Πώς να ευτυχήσει σε μια Ελλάδα που φλέγεται πυρπολημένη από λάθη, μεγάλες ιδέες και μυστικά κρυμμένα πέρα απ' το φως των αστεριών; Ζωές καταστράφηκαν από ζωές κατεστραμμένες. Λένε όμως πως υπάρχει πάντα ευκαιρία για την ευτυχία…Αρκεί να αποδεχτούμε την αλήθεια. Όποια κι αν είναι. Όσο κι αν πονάει…