ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (α) ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ 1) ΕΝΔΟΜΟΡΙΑΚΟΙ 2) ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΟΙ ΠΟΛΙΚΑ ΜΟΡΙΑ: Εμφανίζουν δύο ηλεκτρικά κέντρα, ένα θετικό και ένα αρνητικό. *Όσο ισχυρότεροι είναι οι ενδομοριακοί δεσμοί, τόσο σταθερότερα είναι τα μόρια ή τα ιόντα. * Οι ενδομοριακοί δεσμοί είναι ισχυρότεροι των διαμοριακών. ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΡΟΠΗ: Αποτελεί μέτρο της πολικότητας του μορίου. Μ=δ.τ ΠΟΛΙΚΟΤΗΤΑ ΜΟΡΙΩΝ: Α) ΔΙΑΤΟΜΙΚΑ ΜΟΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: Π.χ. Η 2, Cl 2, δεν εμφανίζουν πολικότητα. (ΜΗ ΔΙΠΟΛΑ Ή ΜΗ ΠΟΛΙΚΑ ΜΟΡΙΑ) Β) ΔΙΑΤΟΜΙΚΑ ΜΟΡΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ: Π.χ ΗCl,εμφανίζουν πολικότητα (ΔΙΠΟΛΑ Ή ΠΟΛΙΚΑ ΜΟΡΙΑ) Γ) ΠΟΛΥΑΤΟΜΙΚΑ ΜΟΡΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ:Π.χ. CO 2, H 2 O. Εδώ η πολικότητα εξαρτάται από τις πολώσεις των δεσμών, αλλά κυρίως από την ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ του μορίου Συμπληρώστε δίπλα από τα μόρια που ακολουθούν το γράμμα Π για όσα είναι πολικά και τα γράμματα ΜΠ για όσα δεν είναι: N 2, NO, HF H-CΞC-H, NH 3 (H NH 3 έχει ασύμμετρη γεωμετρική δομή) 1.1.2Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α) Όταν ένα μόριο χημικής ένωσης φέρει πολωμένους δεσμούς τότε είναι πολωμένο. Β) Όσο περισσότερο ηλεκτραρνητικό είναι το στοιχείο Χ που ενώνεται με το υδρογόνο, τόσο περισσότερο πολωμένος είναι ο δεσμός Η-Χ. Γ) Κάθε διατομικό μόριο είναι πολικό. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (α) ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ Η ισχύς των δυνάμεων αυτών εξαρτάται: Α) Από τη ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗ ΜΑΖΑ του μορίου (Mr) και αυξάνεται μ΄αυτήν. Β) Από το ΣΧΗΜΑ των μορίων. Ευθύγραμμα μη πολικά μόρια τείνουν να δώσουν ισχυρότερες δυνάμεις διασποράς. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ 1.1.3Συμπληρώστε τη κατηγορία των διαμοριακών δυνάμεων που αναπτύσσονται μεταξύ των μορίων: Η 2 S και H 2 S:………………… CO 2 και CO 2 :……………….. ΗΙ και ΗΙ:……………………. R-O-H και R-O-H:…………… 1.1.4Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α) Όταν το νερό εξατμίζεται οι διαμοριακές του δυνάμεις εξασθενούν. Β) Μεταξύ μορίων ΗΙ και Ι 2 αναπτύσσονται δυνάμεις διπόλου - διπόλου Γ) Το ΗF βράζει σε υψηλότερη θερμοκρασία από το HCl Πού αναπτύσσονται ισχυρότερες διαμοριακές δυνάμεις; Α) Μεταξύ μορίων Η 2 ή μεταξύ μορίων Ι 2 ; Β) Μεταξύ ευθύγραμμων μορίου C 5 H 12 ή μεταξύ μορίων C 5 H 12 με διακλάδωση; ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΠΟΛΟΥ-ΔΙΠΟΛΟΥ π.χ ΗΙ, Η 2 S. ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ (LONDON) Είναι δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ μη διπόλων μορίων π.χ. Ι 2, Ο 2 κλπ. Οφείλονται στο σχηματισμό παροδικών διπόλων. ΔΕΣΜΟΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ: Αναπτύσσεται μεταξύ μορίων που έχουν στο εσωτερικό τους δεσμούς Η-Α, όπου το Α είναι ισχυρά ηλεκτραρνητικό στοιχείο, όπως F,O,N. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΔΕΣΜΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ  Αυξημένα σημεία βρασμού (Σ.Ζ Η 2 Ο>Σ.Ζ. Η 2 S)  Αυξημένη διαλυτότητα (Διαλυτότητα αλκοολών σε νερό)  Αυξημένη αντοχή ορισμένων μορίων (Νάυλον)  Γεωμετρική δομή μορίων (Ελικοειδής δομή DNA)  Ιδιομορφίες πάγου (Μορφή νιφάδων, πυκνότητα) Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (α) ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ Για τη διαλυτότητα ισχύει ο κανόνας «ΟΜΟΙΑ ΔΙΑΛΥΟΥΝ ΟΜΟΙΑ», δηλ. πολικές ενώσεις διαλύονται κατά κανόνα σε πολικούς διαλύτες. Οι ΙΟΝΤΙΚΕΣ ενώσεις όπως π.χ. τα άλατα έχουν τα υψηλότερα σημεία βρασμού και τήξης. Κατά την ΕΞΑΕΡΩΣΗ οι διαμοριακές δυνάμεις εξασθενούν οι ενδoμοριακές όμως δεν μεταβάλλονται. Οι ενδομοριακές δυνάμεις καταργούνται μόνο όταν διασπασθεί το μόριο στα άτομα που το αποτελούν. Γενικά η πολικότητα των μορίων, η σχετική μοριακή τους μάζα και η «γεωμετρία» τους επηρεάζουν την ισχύ των μοριακών δυνάμεων, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν ιδιότητες όπως τη διαλυτότητα και τα σημεία βρασμού. ΔΙΠ. ΡΟΠΗ ΕΥΘ. ΜΟΡΙΑ ΣΧ. ΜΟΡ. ΜΑΖΑ ΙΣΧΥΣ ΜΟΡ.ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΖ      1.1.6Παρατηρείστε το παρακάτω διάγραμμα και δικαιολογείστε τα εξής: Α)Το ΗBτ έχει μεγαλύτερο σημείο βρασμού από το ΗCl. Β) H NH 3 έχει μεγαλύτερο σημείο βρασμού από την ΡΗ Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α) Το εξάνιο διαλύεται σε τετραχλωράνθρακα, όχι όμως σε νερό. Β) Όταν το νερό βράζει οι δεσμοί υδρογόνου εξασθενούν Τοποθετείστε τα σώματα HF, HCl, H 2, NaCl κατά αυξανόμενο σημείο βρασμού. Συνήθως η ισχύς των δυνάμεων μεταξύ δομικών μονάδων (ατόμων μορίων, ιόντων), ακολουθεί την αυξητική σειρά: ΕΝΔΟΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ  ΔΕΣΜΟΣ ΙΟΝΤΙΚΟΣ  ΔΕΣΜΟΣ ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ  ΔΕΣΜΟΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ  ΔΕΣΜΟΙ ΔΙΠΟΛΩΝ  ΔΕΣΜΟΙ ΜΗ ΔΙΠΟΛΩΝ (Για ενώσεις της ίδιας κατηγορίας η ισχύς των δυνάμεων επηρεάζεται από από τη σχετική μοριακή μάζα και τη «γεωμετρία» του μορίου.

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (β) ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΥΛΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ Κατά τη μετάβαση ενός σώματος από μια φυσική κατάσταση σε άλλη (τήξη, βρασμός) η θερμοκρασία παραμένει σταθερή * Οι έννοιες ΕΞΑΕΡΩΣΗ, ΕΞΑΤΜΙΣΗ, ΒΡΑΣΜΟΣ και ΕΞΑΧΝΩΣΗ είναι διαφορετικές ΣΤΕΡΕΑ: Πλήρης τάξη, μικρές αποστάσεις, μικρή κινητικότητα, ισχυρές δυνάμεις 1.1.9Συμπληρώστε τις προτάσεις που ακολουθούν Α) Οι μοριακές δυνάμεις μεταξύ μορίων στον πάγο είναι …… από τις αντίστοιχες δυνάμεις στο υγρό νερό. Β) Για να υγροποιηθεί αέρια αμμωνία πρέπει να …………. θερμότητα. Γ) Κατά τη διάρκεια του φαινομένου της πήξης συνυπάρχουν οι ………….. ………….. καταστάσεις της ύλης Σώμα Α έχει σημείο τήξης –10 o C και σημείο βρασμού 70 ο C. Ποια είναι η φυσική κατάσταση του Α σε συνήθεις συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας (π.χ. 25 o C, 1 atm); Βρείτε τις περιοχές στις οποίες υπάρχουν: α) Μόνο υγρό, β) στερεό και υγρό, γ) υγρό και ατμοί. ΥΓΡΑ: σχετική αταξία, μικρές αποστάσεις, μεγαλύτερη κινητικότητα, ασθενέστερες δυνάμεις(διαμοριακοί δεσμοί) ΑΕΡΙΑ: Πλήρης αταξία, μεγάλες αποστάσεις, πολύ μεγάλη κινητικότητα,ασθενέστατες δυνάμεις.

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ)ΚΕΦ.1: 1.1 (γ) ΙΞΩΔΕΣ, ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΤΑΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ * Ρευστά με μεγάλο ιξώδες είναι ΠΑΧΥΡΕΥΣΤΑ. * Ισχυροί διαμοριακοί δεσμοί συνεπάγονται αυξημένο ιξώδες. * Όσο η θερμοκρασία αυξάνεται τόσο το ιξώδες μειώνεται Είναι σωστές ή λανθασμένες οι προτάσεις που ακολουθούν; Α) Το ορυκτέλαιο έχει μικρότερο ιξώδες από το καθαρό πετρέλαιο. Β) Στο μέλι οι μοριακές δυνάμεις είναι πιο ισχυρές από τις αντίστοιχες του νερού. Γ) Όταν θερμαίνεται το λάδι της μηχανής, γίνεται λεπτόρρευστο. Δ) Όταν ένα υγρό Α έχει μεγαλύτερο ιξώδες από ένα υγρό Β, τότε θα έχει και μεγαλύτερη επιφανειακή τάση Στάζοντας δύο σταγόνες από τα υγρά A και Β σε ένα τζάμι παρατηρήσαμε ότι οι σταγόνες του Α είχαν πεπλατυσμένο σχήμα, ενώ του Β περίπου σφαιρικό. Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε για τη σχέση των επιφανειακών τάσεων των υγρών Α και Β; ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΤΑΣΗ: Αποτελεί το μέτρο των ελκτικών μοριακών δυνάμεων προς το εσωτερικό του υγρού ΙΞΩΔΕΣ: Η αντίσταση ενός υγρού στη ροή ΠΡΟΣΟΧΗ Ισχυρές διαμοριακές δυνάμεις συνεπάγονται αυξημένη επιφανειακή τάση

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (δ) ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ Είναι σωστές(Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α) Η βενζίνη έχει μεγαλύτερη τάση ατμών από το πετρέλαιο στην ίδια θερμοκρασία. Β) Το νερό στους 100 ο C έχει τάση ατμών ίση με 1atm. Γ) Όταν συμπιέσουμε ένα δοχείο που περιέχει κορεσμένους ατμούς τότε η πίεση θα αυξηθεί. Δ) Όταν ένα υγρό Α έχει μεγαλύτερο ιξώδες από ένα υγρό Β, τότε θα έχει και μεγαλύτερη τάση ατμών Συγκρίνατε τις πιέσεις στα δοχεία Α και Β Από τα δύο υγρά του παραπλεύρως διαγράμματος πτητικότερο είναι το …, ενώ το σημείο βρασμού του Α είναι ….. Η τάση ατμών εξαρτάται: 1) Από τη ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ και αυξάνεται μ΄αυτήν. 2) Από τη ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ: Υγρά με ισχυρές διαμοριακές δυνάμεις δεν εμφανίζουν μεγάλη τάση εξαέρωσης και έχουν μικρή τάση ατμών (ΜΗ ΠΤΗΤΙΚΑ ΥΓΡΑ) ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ (Po) υγρού σώματος είναι η πίεση που ασκούν οι ατμοί του όταν αυτοί βρίσκονται σε ισορροπία με το υγρό. * Η τάση ατμών δεν εξαρτάται από τον όγκο των ατμών Η πίεση ακόρεστων ατμών ενός υγρού σε ορισμένη θερμοκρασία είναι πάντα μικρότερη από την τάση ατμών του υγρού στην ίδια θερμοκρασία. Όταν η τάση ατμών ενός υγρού γίνει ίση με την εξωτερική πίεση, τότε το υγρό βράζει. Όταν ένα υγρό μπεί σε ανοικτό δοχείο, η πίεση είναι ίση με την ατμοσφαιρική και δεν έχει νόημα να μιλάμε για τάση ατμών.

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ)ΚΕΦ.1: 1.1 (δ) ΤΑΣΗ ΑΤΜΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Σε δοχείο όγκου 8,2L εισάγονται σε θερμοκρασία 1000Κ, 0,5 mol υγρής ουσίας με τάση ατμών 0,2 atm. Η πίεση στο δοχείο μετά από λίγο χρόνο θα είναι μεγαλύτερη, μικρότερη ή ίση της τάσης ατμών; Αιτιολογείστε. R=0,082 L.atm.mol -1. K Σε κενό δοχείο μεταβλητού όγκου (που διαθέτει μετακινούμενο έμβολο δίχως τριβές) εισάγουμε σε θερμοκρασία 300Κ, 0,1 mol υγρού με τάση ατμών 0,82 atm. Ποιος θα είναι ο τελικός όγκος του δοχείου όταν το έμβολο σταθεροποιηθεί; R=0,082 L.atm.mol -1. K Παρατηρείστε με προσοχή το παραπλεύρως σχήμα 2, το οποίο αναφέρεται στην παρασκευή ενός αερίου, τη διαβίβασή του σε δοχείο με νερό και την εκτόπισή του νερού.Στη συνέχεια συγκρίνατε τις πιέσεις που επικρατούν στο αριστερό και το δεξιό δοχείο με την ατμοσφαιρική πίεση Συμπιέζουμε δοχείο που περιέχει ατμούς αιθανόλης. Ποιο από τα παραπλεύρως διαγράμματα (Σχήμα 3) αποδίδει την μεταβολή της πίεσης μετά του όγκου του δοχείου; (Ερωτήσεις ΚΕΕ) Η μέγιστη ποσότητα (n ορ ) ενός υγρού με τάση ατμών Ρο που μπορεί να εξαερωθεί σε θερμοκρασία Τ, σε δοχείο όγκου V, μπορεί να υπολογισθεί από τη σχέση:Po.V=n ορ.R.T => n ορ =(Po.V)/(R.T) Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις (Σχήμα 1): 1)Αν τοποθετήθηκαν στο δοχείο n αρχ <n ορ  Ατμοί ακόρεστοι και Ρ<Ρο 2)Αν τοποθετήθηκαν στο δοχείο n αρχ =n ορ  Ατμοί κορεσμένοι και Ρ=Ρο 3)Αν τοποθετήθηκαν στο δοχείο n αρχ >n ορ  Ατμοί κορεσμένοι(+υγρό) και Ρ=Ρο Σχήμα 1Σχήμα 2 Σχήμα 3 ΠΡΟΣΟΧΗ Όταν σε κενό δοχείο σταθερού όγκου εισάγουμε υπό σταθερή θερμοκρασία κάποιο υγρό, τότε η πίεση στο δοχείο αυξάνεται σταδιακά, μέχρι την κατάσταση κορεσμού οπότε αποκτά και την μέγιστη τιμή της που είναι ίση με την τάση ατμών του υγρού. (Διπλανό σχήμα)

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ)ΚΕΦ.1: 1.1 (ε) ΝΟΜΟΣ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΤΟΥ DALTON ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Σε δοχείο περιέχονται 0,2mol αερίου Α και 0,3mol αερίου Β. Τότε, αν η ολική πίεση είναι 20 atm, η μερική πίεση του Α είναι ίση με …..atm και η μερική πίεση του Β είναι ……atm. Επίσης η %(v/v) περιεκτικότητα του μείγματος σε Α θα είναι ……… Μπάλα περιέχει αέρα υπό πίεση 2 atm. Ο αέρας περιέχει 20%(v/v) οξυγόνο. Επομένως η μερική πίεση του οξυγόνου στη μπάλα είναι ίση με ….. αtm Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που αναφέρονται στη διάταξη που ακολουθεί; Α)Η πίεση στο αριστερό δοχείο είναι μικρότερη από την πίεση στο δεξιό. Β) Η πίεση και στα δύο δοχεία είναι ίση με το άθροισμα της τάσης ατμών του υγρού και της μερικής πίεσης του αερίου που παράγεται στο σωλήνα. ΜΕΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΑΕΡΙΟΥ (συστατικού ενός μείγματος αερίων): Είναι η πίεση που θα ασκούσε μόνο του το αέριο αν καταλάμβανε τον ίδιο όγκο στην ίδια θερμοκρασία ΝΟΜΟΣ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ: Η ολική πίεση ενός μείγματος αερίων σε ορισμένη θερμοκρασία ισούται με το άθροισμα των μερικών πιέσεων των συστατικών αερίων. Δηλαδή: Ρ ολ =Ρ α +Ρ β +.. ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΡΑΜΜΟΜΟΡΙΑΚΟ ΚΛΑΣΜΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟΥ Α: Χ Α =n A /n ολ (Προφανώς: Χ Α + Χ Β + … = 1) Η ΜΕΡΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ Α θα είναι ίση με P A =X A.P ολ Σχήμα 1: Για την κατανόηση του νόμου Μ.Π.: Αν η Ρα=0,1atm και η Ρβ=0,4 atm, τότε η ολική πίεση θα είναι ίση με 0,5atm. Όταν δοχείο περιέχει δύο αέρια, τότε : Η ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΕΊΝΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΑ MOL Δηλ: Ρ Α /Ρ Β =n A /n B Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ)ΚΕΦ.1: 1.1 (στ) ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Αφού παρατηρήσετε με προσοχή το σχήμα που ακολουθεί και που δείχνει δύο μοριακά διαλύματα που επικοινωνούν μέσω Η.Μ. πριν και μετά την ώσμωση, να συμπληρώσετε τα διάστικτα. ( Η θερμοκρασία κοινή) Α) Η συγκέντρωση του διαλύματος Α είναι ….. από τη συγκέντρωση του διαλ. Β. Β)Διαλύτης συνολικά κινήθηκε από το … προς το …. Γ) Η συγκέντρωση του διαλύματος Β’ είναι ….. από τη συγκέντρωση του Β Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α)Όταν σε διάλυμα γλυκόζης 1Μ προστεθεί διάλυμα γλυκόζης 0,5Μ ίδιας θερμοκρασίας η οσμωτική πίεση του πρώτου αυξάνεται Β) Η οσμωτική πίεση μορ. διαλύματος συγκέντρωσης 2Μ σε 300Κ είναι ίση με 600R (R=0,082 L.atm.mol -1. K -1) ΩΣΜΩΣΗ: Το φαινόμενο της διάχυσης μορίων διαλύτη μέσω ΗΜΙΠΕΡΑΤΗΣ μεμβράνης, από τον διαλύτη προς το διάλυμα, ή από αραιότερο διάλυμα προς το πυκνότερο ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ (Π) διαλύματος που χωρίζεται με ημ. Μεμβράνη από τον διαλύτη του είναι η ελάχιστη πίεση που πρέπει να ασκηθεί εξωτερικά στο διάλυμα, ώστε να παρεμποδισθεί το φαινόμενο της ώσμωσης, δίχως να μεταβληθεί ο όγκος του διαλύματος. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Π.V = n.R.T (και επειδή C=n/V) Π=C.R.T ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΩΣΜΩΣΗ έχουμε όταν ασκηθεί στο διάλυμα που επικοινωνεί με τον διαλύτη, πίεση μεγαλύτερη της ωσμωτικής. Θεωρύμε δηλαδή, ότι μέσω της Η.Μ.διέρχονται μόνο μόρια διαλύτη και όχι διαλυμένης ουσίας.

ΧΗΜΕΙΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κ) ΚΕΦ.1: 1.1 (στ) ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Πόση πίεση πρέπει να ασκηθεί εξωτερικά σε μοριακό διάλυμα συγκέντρωσης 1Μ σε 300Κ για να μην παρατηρηθεί όσμωση; R=0,082 L.atm.mol -1. K Είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) οι προτάσεις που ακολουθούν; Α)Διαλύματα γλυκόζης 1Μ και χλωριούχου καλίου 1Μ στην ίδια θερμοκρασία έχουν ίδιες οσμωτικές πιέσεις Β) Η %(w/v) περιεκτικότητα υδατικού διαλύματος γλυκερίνης θερμοκρασίας 300Κ και οσμωτικής πίεσης 300R είναι 9,2 %(w/v). Δίνεται η σχετική μοριακή μάζα της γλυκερίνης 92) Συμπληρώστε τα διάστικτα: Μοριακό διάλυμα Α, οσμωτικής πίεσης 1,2 atm επικοινωνεί μέσω ημιπερατής μεμβράνης με μοριακό διάλυμα Β οσμωτικής πίεσης 1,8 atm ίδιας θερμοκρασίας. Προκειμένου να μην γίνει μετακίνηση του διαλύτη από το διάλυμα …. προς το διάλυμα …. θα πρέπει να ασκηθεί στο διάλυμα ….εξωτερική πίεση ίση με …..atm. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΣΜΩΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗ ΙΣΟΤΟΝΙΚΑ χαρακτηρίζονται τα διαλύματα ίσων οσμωτικών πιέσεων (άρα σε ίδια θερμοκρασία ίσων συγκεντρώσεων) Το διάλυμα μικρότερης Π χαρακτηρίζεται ΥΠΟΤΟΝΙΚΟ ως προς ένα άλλο μεγαλύτερης Π (ΥΠΕΡΤΟΝΙΚΟ) * Διαλύτης κινείται πάντα από το διάλυμα της μικρότερης οσμωτικής πίεσης (υποτονικό), προς το διάλυμα της μεγαλύτερης (υπερτονικό), μέχρι να εξισωθούν οι οσμωτικές πιέσεις. Τα mol της διαλυμένης ουσίας σε κάθε διάλυμα πριν και μετά την όσμωση παραμένουν ίδια. * Αν η διαλυμένη ουσία είναι ηλεκτρολύτης τότε, στη σχέση Π.V=n.R.T, το n πρέπει να αναφέρεται στα συνολικά mol μορίων και ιόντων μετά την διάσταση του ηλεκτρολύτη. Π.χ. αν στο διάλυμα προσθέσαμε 0,4 mol NaCl καιη διάστασή του είναι πλήρης, τότε τα ολικά mol θα είναι n=0,8 mol. Λ.ΤΖΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Αριστερά: Κύτταρο σε ισοτονικό (ως προς το κυτταρικό του υγρό) διάλυμα. Κέντρο: Κύτταρο σε υπερτονικό διάλυμα. Δεξιά: Κύτταρο σε υποτονικό διάλυμα. ΠΕΙΡΑΜΑ: Ρίξτε μερικές σταφίδες σε ποτήρι με νερό. Παρατηρήστε τις την επόμενη μέρα. Τι παρατηρείτε; Εξηγείστε το φαινόμενο.