Παιδοψυχιατρική Dr. Μαρία Παπαδημητρίου, MD, PhD Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιών και Εφήβων

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Συνίσταται από ένα επίμονο σχήμα διάσπασης της προσοχής και/ή υπερκινητικότητας και παρορμητικής συμπεριφοράς που είναι σοβαρότερη του αναμενόμενου για παιδιά της ίδιας ηλικίας και επιπέδου ανάπτυξης Η υπερκινητικότητα είναι συχνά δευτερεύουσα σε σχέση με τον ανεπαρκή έλεγχο της παρόρμησης

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Στις αρχές του 20ού αιώνα τα παρορμητικά, μη ανεσταλμένα και υπερκινητικά παιδιά (πολλά από τα οποία εμφάνιζαν νευρολογικές βλάβες λόγω εγκεφαλίτιδας) ομαδοποιούνταν υπό την ονομασία υπερκινητικό σύνδρομο Στη δεκαετία του ’60 ένα ετερογενές σύνολο παιδιών με ανεπαρκή συντονισμό κινήσεων, μαθησιακές δυσκολίες και συναισθηματική αστάθεια, αλλά χωρίς ειδική νευρολογική βλάβη περιγράφονταν ως έχοντα ελάχιστη εγκεφαλική βλάβη

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Τρεις παρατηρούμενοι τύποι ΔΕΠΥ: Απρόσεκτος Υπερκινητικός/παρορμητικός Συνδυασμένος Για να πληρούνται τα κριτήρια για τη διάγνωση ορισμένα συμπτώματα θα πρέπει να είναι παρόντα από την ηλικία των 7 ετών, αν και συχνά η διάγνωση δεν τίθεται πριν από την έναρξη του σχολείου

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Για να πληρούνται τα διαγνωστικά κριτήρια θα πρέπει η έκπτωση από την ελλειμματική προσοχή και την υπερκινητικότητα να είναι παρούσα σε 2 τουλάχιστον πλαίσια και να παρεμβάλλονται στην αναπτυξιακά κατάλληλη λειτουργικότητα σε κοινωνικές, ακαδημαϊκές και εξωσχολικές δραστηριότητες

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Δεν τίθεται η διάγνωση της ΔΕΠΥ όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται σε παιδί, έφηβο ή ενήλικα με ΔΑΔ, σχιζοφρένεια ή άλλη ψυχωτική διαταραχή

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Επιδημιολογία: 3-7% των παιδιών στο Δημοτικό πριν από την εφηβεία Συχνότερη στα αγόρια Τα αδέρφια παιδιών με ΔΕΠΥ εμφανίζουν συχνότερα ΔΕΠΥ, μαθησιακές διαταραχές και σχολικές δυσκολίες Οι γονείς υπερκινητικότητα, κοινωνικές δυσκολίες, κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, μετατρεπτική διαταραχή

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Αιτιολογία πολυπαραγοντική: Γενετικοί παράγοντες Αναπτυξιακοί παράγοντες Εγκεφαλική βλάβη Νευροχημικοί παράγοντες Νευροφυσιολογικοί παράγοντες Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Επίμονα συμπτώματα υπερκινητικότητας, παρορμητικότητας ή έλλειψης προσοχής, που προκαλούν έκπτωση σε τουλάχιστον 2 διαφορετικά πλαίσια Μικρό εύρος προσοχής και εύκολη διάσπασή της

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Τα παιδιά με υπερκινητικότητα ως κυρίαρχο σύμπτωμα είναι πιθανότερο να παραπεμφθούν για διάγνωση και θεραπεία σε σχέση με παιδιά που κυρίαρχο γνώρισμά τους είναι η ελλειμματική προσοχή Τα παιδιά με υπερκινητικό-παρορμητικό τύπο εμφανίζουν συχνά διαταραχή διαγωγής

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Οι διαταραχές που αφορούν στην ανάγνωση, την αριθμητική, τη γλώσσα και το συντονισμό των κινήσεων εμφανίζονται σε παιδιά με ΔΕΠΥ Η παιδοψυχιατρική αξιολόγηση αποκαλύπτει μια δευτερογενή καταθλιπτική διάθεση, αλλά όχι διαταραχές της σκέψης, ελλειμματικό έλεγχο της πραγματικότητας ή απρόσφορο συναίσθημα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Ακόμη, ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να εμφανίσει μεγάλη διασπαστικότητα, εμμονές και ένα συμπαγή τρόπο σκέψης Περιστασιακά εμφανίζουν στοιχεία ενός βασικού διάχυτου οργανικής βάσης άγχους που συχνά αποκαλείται σωματικό άγχος

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Τα παιδία με ΔΕΠΥ μπορεί να εμφανίσουν: Προβλήματα με τον κινητικό συντονισμό Δυσκολία με την επεξεργασία κατάλληλων για την ηλικία ψηφίων Δυσκολία με τις ταχείες εναλλασσόμενες κινήσεις

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διάγνωση: Τα παιδία με ΔΕΠΥ μπορεί να εμφανίσουν: Δυσκολία με τη διάκριση αριστερού-δεξιού Αμφιχειρία Ασυμμετρία των αντανακλαστικών Soft signs Συχνά ευρήματα από το ΗΕΓ

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Κλινικά χαρακτηριστικά: Τα βρέφη με ΔΕΠΥ : Είναι αδικαιολόγητα ευαίσθητα σε ερεθίσματα και αναστατώνονται εύκολα από περιβαλλοντικές αλλαγές, κοιμούνται λίγο και κλαίνε πολύ Είναι ατάραχα και χαλαρά, κοιμούνται πολλές ώρες και φαίνεται να αναπτύσσονται αργά τους πρώτους μήνες της ζωής (σπανιότερα)

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Κλινικά χαρακτηριστικά: Στο σχολείο τα παιδιά με ΔΕΠΥ : Δεν μπορούν να ολοκληρώσουν μια εργασία που ξεκινάνε Δεν μπορούν να περιμένουν τη σειρά τους Δεν μπορούν να ακολουθήσουν τους κανόνες Η απόδοση τους είναι ασταθής

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Κλινικά χαρακτηριστικά: Στο σπίτι τα παιδιά με ΔΕΠΥ : Είναι πολύ κινητικά, εκρηκτικά και ευερέθιστα Είναι συναισθηματικά ασταθή Η διάθεσή τους είναι απρόβλεπτη Η παρορμητικότητα είναι έντονη Έχουν συχνά ατυχήματα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Κλινικά χαρακτηριστικά: Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα: Μειωμένη ανοχή στη ματαίωση Αρνητική εικόνα εαυτού Αντιδραστική επιθετικότητα Εκδραματίσεις (αντικοινωνικές συμπεριφορές, αυτοτιμωρητικές εκδηλώσεις)

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διαφορική Διάγνωση: Αγχώδεις διαταραχές Διπολικές διαταραχές Διαταραχή διαγωγής Μαθησιακές δυσκολίες

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Πορεία και πρόγνωση: Ποικίλει Η υπερκινητικότητα μετά την εφηβεία υποχωρεί ή και εξαφανίζεται Το ελαττωμένο εύρος προσοχής και τα προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων επιμένουν Η υπερδραστηριότητα είναι το πρώτο σύμπτωμα που υφίεται και η διάσπαση προσοχής το τελευταίο

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Πορεία και πρόγνωση: Η επιμονή της ΔΕΠΥ προβλέπεται από: Το οικογενειακό ιστορικό της διαταραχής Τα αρνητικά γεγονότα ζωής Τη συννοσυρότητα με διαταραχή διαγωγής, κατάθλιψη και διαταραχών άγχους

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Θεραπεία: Φαρμακοθεραπεία: Φάρμακα που περιέχουν διεγέρτες Φάρμακα που δεν περιέχουν διεγέρτες Θεραπεία των παρενεργειών των διεγερτών του ΚΝΣ (μειωμένη όρεξη, κεφαλαλγία, αϋπνία) Παρακολούθηση της θεραπεία με διεγέρτες Αξιολόγηση της θεραπευτικής διαδικασίας

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Θεραπεία: Συμβουλευτική γονέων Ψυχοθεραπεία Ομαδική θεραπεία Ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση Εργοθεραπεία

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας μη προσδιοριζόμενη αλλιώς Υπολειμματική κατηγορία για διαταραχές με κυρίαρχα συμπτώματα ελλειμματικής προσοχής ή υπερκινητικότητας που δεν πληρούν τα κριτήρια για ΔΕΠΥ

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας ΔΕΠΥ ενηλίκων: Τις τελευταίες μόλις δεκαετίες αναγνωρίστηκαν, διαγνώστηκαν και θεραπεύτηκαν ενήλικες με ΔΕΠΥ Μακροχρόνια παρακολούθηση παιδιών με ΔΕΠΥ έδειξε ότι μέχρι και το 40 % έως 60% των παιδιών με ΔΕΠΥ εμφανίζουν επίμονη έκπτωση της λειτουργικότητας λόγω των συμπτωμάτων τους στην ενήλικη ζωή Όμοια απεικονιστικά ευρήματα με τα παιδιά

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας ΔΕΠΥ ενηλίκων: Επιπολασμός 4% Αιτιολογία πολυπαραγοντική Διάγνωση και κλινικά χαρακτηριστικά: αναδρομική διάγνωση στην παιδική ηλικία, έκπτωση λειτουργικότητα λόγω των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, κυρίως παρορμητικότητα και ελλειμματική προσοχή, δευτεροπαθή καταθλιπτική διαταραχή

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας ΔΕΠΥ ενηλίκων: Διπολική διαταραχή Διαταραχές διάθεσης Αγχώδεις διαταραχές Κατάχρηση ουσιών Πορεία Θεραπεία: ψυχοθεραπεία, φαρμακοθεραπεία, εργοθεραπεία