ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)

Τα Χαρακτηριστικά της Διαπολιτισμικής Αλληλεπίδρασης Πως αντιλαμβανόμαστε τους άλλους; Πως δημιουργείται η ρήξη στην επικοινωνία; Ποιες στρατηγικές βελτιώνουν την επικοινωνία;

Αντιμετωπίζοντας τον Ξένο Σύμφωνα με τον Simmel (1950), ο ξένος είναι ταυτόχρονα παρών και απών, καθώς ενώ μοιράζεται τον ίδιο χώρο με τους άλλους δεν τους γνωρίζει, ούτε κατανοεί τις πιθανές αντιδράσεις τους. Πως κινούνται σε τέτοιες περιπτώσεις τα άτομα;

Μείωση της Αβεβαιότητας Όταν συναντάμε έναν άγνωστο επειδή ξέρουμε τόσα λίγα για αυτόν οξύνεται το ενδιαφέρον μας να συγκεντρώσουμε χρήσιμες πληροφορίες (Berger, 1987). Η κοινή πολιτισμική προέλευση βοηθάει, καθώς οι ομιλητές υιοθετούν συναφείς προσδοκίες ρόλων και επικοινωνίας.

Μείωση της Αβεβαιότητας Οι στρατηγικές απόκτησης γνώσης με αποτέλεσμα τη μείωση της αβεβαιότητας περιλαμβάνουν: Παθητικές τεχνικές: παρατήρηση στο πλαίσιο ενός κοινωνικού περιβάλλοντος. Ενεργητικές τεχνικές: χειρισμός του κοινωνικού περιβάλλοντος, ώστε να μην υπάρχει άμεση επαφή. Διαδραστικές τεχνικές: άμεση προσωπική επαφή.

Αναγνωρίζοντας τον Άλλο Όταν ερχόμαστε σε επαφή με άλλα άτομα, ένα σύνολο πληροφοριών γίνεται άμεσα εμφανές. Φύλο, ηλικία και φυλή Ελκυστικότητα Λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία

Αναγνώριση της Έξω-Ομάδας Το γένος και η φυλή αποτελούν «πρωτόγονες» κατηγορίες της κοινωνικής αντίληψης. Μια άλλη παράμετρος αφορά στο πόσο διακριτή είναι η κατηγορία στο κοινωνικό πεδίο. Το άτομο που βρίσκεται κοντά στο πρότυπο έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να χαρακτηριστεί ως μέλος της. Οι παρεκκλίσεις από το μέσο όρο ομιλίας θα εκθλιφθούν ως ενδείξεις ότι το άτομο ανήκει στην έξω-ομάδα.

Η Επικοινωνία Η πράξη της επικοινωνίας αναφέρεται στη μετάδοση μηνυμάτων σε ένα άλλο άτομο, το οποίο στη συνέχεια τα μεταφράζει δίνοντας τους ένα νόημα. Όσο περισσότερο θεωρεί το άτομο ότι ο άλλος του μοιάζει τόσο πιο ελκυστικός του φαίνεται.

Η Επικοινωνία Η επικοινωνία θεωρείται αποτελεσματική όταν η έκβαση ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μερών της. Οι σταθερές σχέσεις ποικίλουν ως προς: Συνεργατική-Ανταγωνιστική Βαθειά-Επιφανειακή Με στόχο-Συναισθηματική Ιεραρχική-Ισότιμη Επίσημη-Ανεπίσημη

Το Κοινωνικό Πλαίσιο της Επικοινωνίας Όταν τα άτομα θεωρούν ότι δεν υπάρξει συνέχεια στην επαφή εκφράζουν πιο έντονα τη δυσαρέσκειά τους. Όσοι δεν προσδοκούν μελλοντικές επαφές εκφράζουν πιο έντονα την επιθετικότητά τους.

Ρήξη Επικοινωνίας: Διάψευση Προσδοκιών Στις συναντήσεις μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς προκύπτουν εκπλήξεις. Ως αντίδραση σε αυτές, οι άνθρωποι αναζητούν εξηγήσεις. Όταν τα άτομα ανακαλύπτουν μια εξήγηση η ανησυχία μειώνεται.

Ρήξη Επικοινωνίας: Γλωσσικός Φραγμός Η γλώσσα αποτελεί ένα μέσο μετάδοσης συμβολικών πληροφοριών για την επίτευξη συντελεστικών και συναισθηματικών στόχων. Η γλώσσα συγκρατεί τη συνοχή της ομάδας. Η μητρική γλώσσα ασκεί ισχυρή συναισθηματική επίδραση και αποτελεί σημαντική διάσταση της εθνικής ταυτότητας.

Ρήξη Επικοινωνίας: Γλωσσικός Φραγμός Κατά τη διάρκεια των διαπολιτισμικών ανταλλαγών γίνεται πιο εμφανές ότι τα μέλη μιλούν διαφορετικές γλώσσες. Η προσαρμογή μπορεί να είναι μονομερής ή αμοιβαία ανάλογα με τη διαπροσωπική έλξη και δύναμη των μερών. Ακόμη και στην περίπτωση που οι σχέσεις είναι θετικές και σταθερές η προσαρμογή της ομιλίας θα τεθεί υπό διαπραγμάτευση.

Ρήξη Επικοινωνίας: Πραγματολογική Διάσταση Η πραγματολογική διάσταση της γλωσσικής επικοινωνίας αναφέρεται στα χαρακτηριστικά πρότυπα επικοινωνίας, στις αξίες και στις στάσεις που καθορίζουν τη χρήση της γλώσσας. Η παραβίαση αυτών των συμβάσεων θέτει σε κίνδυνο τις εσφαλμένες αποδόσεις.

Διορθωτική Ανατροφοδότηση: Αμηχανία Η αμηχανία ορίζεται ως ένα οξύ κοινωνικό πόνο που μεταδίδεται ως σφίξιμο και σε αυτούς που είναι παρόντες. Δυο τύποι αυτού του φαινομένου είναι: Ανάρμοστη ταυτότητα: οι πράξεις του ατόμου παραβιάζουν μια κοινωνική προσδοκία. Απώλεια της αυτοκυριαρχίας: τα γεγονότα κλονίζουν τη ψυχραιμία του ατόμου.

Διορθωτική Ανατροφοδότηση: Στρατηγικές Αποκατάστασης Οι στρατηγικές αποκατάστασης που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι είναι διαφορετικές: να ζητήσουν συγνώμη, να προβάλουν δικαιολογίες, να αστειευτούν ή να επιτεθούν. Η ανεπάρκεια της γλώσσας μπορεί να μειώσει των επιτυχία των προσπαθειών αποκατάστασης.

Διορθωτική Ανατροφοδότηση: Ανατροφοδότηση Ανατροφοδότηση: Ανταπόκριση που παρέχουν οι ακροατές στους άλλους σχετικά με τη συμπεριφορά τους (Haslett & Ogilvie, 1998). Η συμβολή της στην αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας είναι καθοριστική.

Χιούμορ Το χιούμορ αποτελεί συνεκτική δύναμη των κοινωνικών επαφών, είναι αντίδοτο στην αγωνία, στην ένταση και στον εκνευρισμό. Πόσο σημαντικό θεωρούν το χιούμορ; Οι άνθρωποι από πολιτισμούς που είναι «αυστηροί» λαμβάνουν μικρότερη ενίσχυση για το χιούμορ.

Διαπολιτισμικές Ομάδες Ένα μοντέλο τεσσάρων σταδίων περιγράφει τη διαδικασία που ακολουθούν οι διαπολιτισμικές ομάδες μέχρι να συνεργαστούν Φάση προσδιορισμού: η ομάδα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι οι διαφορές οφείλονται στις αξίες και τα νοήματα. Έργα και διαδικασίες: η ομάδα θα πρέπει να βρει τον τρόπο να διεκπεραιώσει το έργο που έχει αναλάβει Σχέσεις μεταξύ ατόμων: Μπορεί να δημιουργηθούν υποομάδες από άτομα που συνεννοούνται καλύτερα. Συμμετοχική ασφάλεια. Μια πολυπολιτισμική ομάδα, αξιοποιεί στο μέγιστο βαθμό τη διαφορετικότητα των μελών της.

ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)