ПӘНІ: ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ СЫНЫБЫ: 7

“Кім көп біледі” Жарыс-ойын сабағы

Сайыс 5 бөлімнен тұрады 1. Таныстыру/Әр топ өздерін таныстырады/ 2. Біліміңді сына /Сұраққа тез жауап беру/ 3.Ұяшықтағы сұрақтар/Топпен ақылдаса отырып, сұраққа жауап беру/ 4. Домино /Берілген сөздерден сөйлем құрастыру/ 5. Картамен жұмыс/Берілген оқиғалардың болған жерін картадан көрсету/

Таныстыру. Әр топ өзін таныстырады.

КІМ ЖЫЛДАМ? Сұрақтарға жауап беру КІМ ЖЫЛДАМ? Сұрақтарға жауап беру

І топқа: 1. Түрік қағанатының негізін қалаған кім. 2 І топқа: 1. Түрік қағанатының негізін қалаған кім? 2. “Руна” сөзі қандай мағына береді? 3. Батыс Түрік қағанатының орталығы 4. Түргеш қағанатының алып жатқан жері? 5. Оғыздарда жоғарғы билік иесін қалай атады? 6. Оғыз мемлекетінде жабғудың орынбасары иналды кім тәрбиеледі? 7. Арабтар “сүзеген”, “мүйізді қаған” деп қай ханды атаған? 8. Түргеш қағанатының негізін қалаған қаған? 9. Түргеш қағанаты қанша әкімшілік аймаққа бөлінді? 10. Араб тарихшысы Әл-Марвазидің хабарына қарағанда қарлұқтардың құрамына кірген тайпалар?

ІІ топқа: 1. Шығыс Түрік қағанатының даңқты қолбасшысы кім. 2 ІІ топқа: 1. Шығыс Түрік қағанатының даңқты қолбасшысы кім? 2. «Қара бұдын деген қандай мағына береді? 3. «Тат» деген сөз қандай мағына береді? 4. Ерте орта ғасырда өмір сүрген қағанаттарды ата 5. Түркістан аймағында оғыздардың елтірі беретін қойларды көп өсіретінін жазған тарихшы 6. Оғыздар мен қимақтар туралы: «Ондағы шеберлер темірден ғажайып әдемі бұйымдар жасайды» деп жазған тарихшы? 7. Қарлұқтардың ұйғыр қағанатына қарсы соғысы қанша жылға созылған? 8. Батыс Түрік қағанаты қай жылдары өмір сүрді? 9. Парсы тарихшысы Гардизи қимақтардың құрамында неше тайпа болған , оның ішіндегі атақтылары кімдер деп атаған? 10. Оғыз мемлекеті қай ғасырлар аралығында өмір сүрді?

2. Қарлұқ қағанатының өмір сүрген уақыты? ІІІтопқа: 1. Оғыз сөзі қандай сөзден пайда болған? 2. Қарлұқ қағанатының өмір сүрген уақыты? 3. Түргеш қағанатының Кіші ордасының аты? Қайда орналасқан? 4. Шығыс Түрік қағанаты қай қағандардың тұсында қуатты мемлекетке айналды? 5. Қазақстан жерінде құрылған ең алғашқы феодалдық мемлекет? 6. Испиджаб қаласын Махмұд Қашғари қалай атаған? 7. Гардизи «шаруалар өз мырзаларының малын бақты, «...қысқа аранап олар әрқайсысы өздерінің шама-шарқыына қарай қой, жылқы немесе сиыр етін сүрлеп алады» деп қай халық туры айтқан? 8. Көне түрік әліпбиі неше әріптен тұрды? 9. Орта ғасыр дәуірі қай кезеңді қамтиды? 10. Оғыз мемлекетінің орталығы?

Сиқырлы ұяшықтар Жаңа сөздер 10 20 30 40 50 ТАРИХИ ТҰЛҒАЛАР 10 20 30 40 50 Жылдармен жұмыс 10 20 30 40 50

«Күл еркін» сөзі қандай мағына береді?

Оғыз мемлекетінде жабғудың кеңесшілерін “Күлеркін” деп атаған

«Сардоба» деген не?

Құдық үстіне салынған құрылыс

«Имек байғу», «қимақ ябғу» деген сөздер қандай мағына береді?

Қимақ қағанатында тайпа көсемдерін білдіретін атаулар

Оғыз мемлекетінде «Қанқаш» деген не мағына береді?

Ақсүйек- феодалдардың күшеюіне байланысты күнделікті өмірде басты мәнге ие болған кеңес

«Инал» деген не?

Оғыз мемлекетіндегі жабғудың орынбасары

Сұлу қаған қай елдің билеушісі және ол мемлекетті қалай басқарған?

Сұлу қаған Үшлік қағанның орнына 706 жылы қаған болды Сұлу қаған Үшлік қағанның орнына 706 жылы қаған болды. Сұлу билікке келгеннен кейін түргештер күшейді. Орданы Талас/Тараз/ қаласына көшірді. Оны арабтар «сүзеген», «мүйізді қаған» деп атаған

Бумын қай елдің билеушісі болды және ол билікке қалай келді?

Ол Түрік қағанатының негізін қалады Ол Түрік қағанатының негізін қалады. Ол жужандардың қағаны Анағұй қағаннан қызын әйелдікке беруді сұрайды. Бірақ ол қызын бермей оны кемсітеді. Сөйтіп Бумын Анағұйды талқандап, Түрік қағанатының негізін қалайды

Бұл кім?

Геродот (Ἡρόδοτος)– ежелгі дәуірдегі грек тарихшысы, «тарихтың атасы» деп танылған жиһанкез. Ол шамамен біздің заманымыздан бұрынғы 484 – 425 жылдары өмір сүрген. «Тарих» атты үлкен еңбек қалдырды.

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев кім?

Нұрсұлтан Әбiшұлы Назарбаев (6 шілде 1940 жыл, Шамалған ауылы,Алматы облысы) — Қазақстанның мемлекет қайраткері, ғалым, Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті.

Анағұй деген кім?

Жужандардың қағаны. Түріктер жужандарға тәуелді болған Жужандардың қағаны. Түріктер жужандарға тәуелді болған. Түрік қолбасшысы Бумын Анағұйдан қызын сұратқан. Ол түріктермен соғыста жеңіліс тауып, өз-өзіне қол салып өледі

756-940ж

Қарлұқ қағанаты өмір сүрген жылдар

965 ж

Оғыз жабғуы Киев князі Святославпен Хазарларға қарсы әскери одақ құруы

640-657ж

Батыс түрік қағанатында дулулар мен нушебилердің ұзақ уақытқа созылған күресі

610-618ж

Батыс Түрік қағанатында Шегу қағанның билік құрған жылдары

751 жыл

Атлах шайқасы. Бұл соғыста қарлұқтар арабтарды қолдады Атлах шайқасы. Бұл соғыста қарлұқтар арабтарды қолдады. Қытай әскері талқандалды

Ондағы шеберлер темірден ғажайып бұйымдар жасайды» деп жазған/Әл-Идриси/ «Түрік қолөнердің барлық түрін өзі істейді, ...қару, жебе, ер-тұрман, қорамсақ, найза» деп жазған /әл-Жихаз/ Ондағы шеберлер темірден ғажайып бұйымдар жасайды» деп жазған/Әл-Идриси/ «Түрік қолөнердің барлық түрін өзі істейді, ...қару, жебе, ер-тұрман, қорамсақ, найза» деп жазған /әл-Жихаз/ Домино «Суяб қаласының батыс жағында бірнеше қала бар. Олар басқаларға тәуелсіз, бірақ түріктерге бағынышты өз билеушісі бар» деп жазған /Сюань Цзянь/ «Түрік қолөнердің барлық түрін өзі істейді, ...қару, жебе, ер-тұрман, қорамсақ, найза» деп жазған /әл-Жихаз/ “Ондағы шеберлер темірден ғажайып бұйымдар жасайды” деп жазған/Әл-Идриси/

Картамен жұмыс 1 - оқиға. Бұл мемлекет ІХғ соңында құрылған Картамен жұмыс 1 - оқиға. Бұл мемлекет ІХғ соңында құрылған.ҮІІІғ Батыс Жетісуды мекендеген. Түрік қағанатының құрамында болған. Орталығы Янгикент қаласы(Жаңа Гузия)Бұл мемлекеттің жер аумағын картадан көрсет

2 - оқиға. ҮІ-ІХғ Қазақстан жерінде қалалық мәдениет дамығаны жайлы айтылады. Мәселен қытай жылнамаларында Испиджаб қаласының аты кезігеді. Бұл Қазақстанның қай аймағы?

3 - оқиға. Түргеш тайпасынан шыққан Үшлік қаған өзінің негізгі тайпаларын екі ордаға бөлген. Үлкен орда, Кіші орда. Олардың аты қалай аталады? Аталған қалалар қайда орналасқанын картадан көрсет

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!