Rhif Cymarebol (Rational number) yw rhif y gallwn ei ysgrifennu fel ffracsiwn cyffredin. Mae rhif Anghymarebol (Irrational number) yn rhif sydd ddim yn gallu cael ei ysgrifennu fel ffracsiwn. E.e. π a √2 Mae syrdiau yn rhifau anghymarebol wedi’i ysgrifennu ar ffurf israddau, e.e. √c neu a + b√c lle mae c yn gyfanrif (integer)
Hint: ceisiwch darganfod ffactor sydd yn rhif sgwâr Cofiwch: √a x √b = √ab 1. Symleiddiwch A) B) C) Hint: ceisiwch darganfod ffactor sydd yn rhif sgwâr √24 = √4 x 6 = √4 x √6 = 2 x √6 = 2 √6 √40 = √4 x 10 = √4 x √10 = 2 x √10 = 2 √10 √48 = √4 x 12 = √4 x 4 x 3 = √4 x √4 x √3 = 2 x 2 x √3 = 4 √3
2. Symleiddiwch A) B) C) √20 = √4 x 5 = √4 x √5 = 2 x √5 = 2 √5 √99 = √9 x 11 = √9 x √11 = 3 x √11 = 3 √11 √128 = √2 x 64 = √2 x √64 = √2 x 8 = 8 √2
3. Ysgrifennwch rhain ar ffurf a√b √50 + √72 = √2 x 25 + √2 x 36 = √25 √2 x + √2 x √36 √2 x 5 = + √2 x 6 = 5√2 + 6√2 = 11√2
3. Ysgrifennwch rhain ar ffurf a√b √108 + √48 = √36 x 3 + √16 x 3 = √36 x √3 + √16 x √3 = 6 x √3 + 4 x √3 = 6√3 + 4√3 = 10√3
4. Mae p = 4 + 6√2 ac mae q = 5 - 9√2. Darganfyddwch, yn y ffurf a + b√2, werth: A) p + q B) q² = 4 + 6√2 + 5 - 9√2 = 4 + 5 + 6√2 - 9√2 = 9 - 3√2 =
Gweler clip 82 am ehangu par o gromfachau 4. Mae p = 4 + 6√2 ac mae q = 5 - 9√2. Darganfyddwch, yn y ffurf a + b√2, werth: A) p + q B) q² = + 4 + 6√2 5 - 9√2 = - 6√2 9√2 4 + 5 + Gweler clip 82 am ehangu par o gromfachau = 9 - 3√2 = (5 - 9√2 ) (5 - 9√2 ) = 25 - 45√2 -45√2 + 162 x 5 -9√2 = 187 - 90√2 5 25 -45√2 -9√2 -45√2 162 81 x 2
Gweler clip 82 am ehangu par o gromfachau 5. Mae p = 4 + 6√3 ac mae q = 1 + 2√3. Darganfyddwch, yn y ffurf a + b√3, werth: A) p + q B) pq = 4 + 6√3 + 1 + 2√3 = 4 + 6√3 + 1 + 2√3 = 4 + 1 + 6√3 + 2√3 Gweler clip 82 am ehangu par o gromfachau = 5 + 8√3 = (4 + 6√3 ) (1 + 2√3 ) = 4 + 6√3 + 8√3 + 36 x 4 6√3 = 40 + 14√3 1 4 6√3 2√3 8√3 36 12 x 3
© BFB 2013