§14. Перпендикуляр және көлбеу. §15. Үш перпендикуляр туралы теорема §14. Перпендикуляр және көлбеу. §15. Үш перпендикуляр туралы теорема
Анықтама: Нүктеден жазықтыққа түсірілген перпендикуляр деп осы нүктеден жазықтыққа перпендикуляр жүргізілген түзудің берілген нүкте мен жазықтық арасындағы кесіндіні айтады. Кесіндінің жазықтықтағы ұшын перпендикулярдың табаны деп атайды.
Анықтама: Бір ұщы жазықтықта жататын және жазықтыққа перпендикуляр болмайтын кесіндні жазықтыққа көлбеу дейміз. Кесіндінің жазықтықтағы ұшын көлбеудің табаны деп атаймыз. Берілген нүктеден жазықтыққа жүргізілген перпендикуляр мен көлбеудің табандарын қосатын кесіндіні көлбеудің проекциясы деп атайды.
Теорема – 1. Жазықтықта көлбеудің табаны арқылы оның проекциясына перпендикуляр тұрғызылған түзу сол түзудің өзіне де пенрпендикуляр болады. Теорема – 2. (кері теорема). Егер жазықтықтағы түзу көлбеуге перпендикуляр болса, онда сол түзу көлбеудің проекциясына да перпендикуляр болады.
№ 109 А нүктесінен α жазықтығына AA1 перпендикуляр және көлбеу жүргізілген. ВA1 көлбеудің проекциясы. Егер АВ=5см, AA1 =4см болса, ВA1 ді табамыз. А A1 В
№ 109 А нүктесінен α жазықтығына AA1 перпендикуляр және көлбеу жүргізілген. ВA1 көлбеудің проекциясы. Егер ВA1 = 6см AA1 =8см болса, АВ ні табамыз.
№ 109 А нүктесінен α жазықтығына AA1 перпендикуляр және көлбеу жүргізілген. ВA1 көлбеудің проекциясы. Егер АВ=16 см, ВA1 =4см болса, АA1 ді табамыз.
Үй тапсырмасы: 1 – тапсырма. № 113 Берілген нүктеден жазықтыққа ұзындықтары 18 дм және 24дм екі көлбеу жүргізілген. Олардың проекцияларының айрмасы 14 дм. Көлбеудің проекцияларын табамыз. 2 – тапсырма. §14 және §15 ті оқу 3 – тапсырма. Осы тақырыпқа сәйкс қоршаған ортадан мысалдар келтіру.