Γλωσσική ανάπτυξη – Κατάκτηση γλώσσας Γλωσσική ανάπτυξη – Κατάκτηση γλώσσας Η κατάκτηση των επικοινωνιακών ικανοτήτων Το παρόν έγγραφο (Eggrafo_01_Slides) περιλαμβάνει διαφάνειες με τα σημαντικότερα σημεία του αντίστοιχου εγγράφου της 1ης ενότητας (Eggrafo_01). Το παρόν έγγραφο (Eggrafo_02_Slides) περιλαμβάνει διαφάνειες με τα σημαντικότερα σημεία του αντίστοιχου εγγράφου της 2ης ενότητας (Eggrafo_02).

Κατάκτηση των επικοινωνιακών προθέσεων Πώς το άτομο μετουσιώνει τον επικοινωνιακό σκοπό που έχει κατά νου σε γλωσσική έκφραση. Λεκτικές πράξεις, π.χ., αίτημα Μπορούν να εκφραστούν με διάφορους τρόπους Προστακτική: Δώσε μου τη μπάλα Ερωτηματική: Πού είναι η μπάλα; Καταφατική: Θέλω τη μπάλα Καταφατική με έμφαση: αυτή είναι η μπάλα

Δεν είναι όλοι οι τρόποι ισότιμοι. Πλαίσιο επικοινωνίας Τι συμβαίνει Σε τι άτομα απευθυνόμαστε Η φύση του αιτήματος Τείνουμε να είμαστε πιο ευθείς με οικεία άτομα.

… κατάκτηση των αιτημάτων Πιο πολύ μελετημένες λεκτικές πράξεις. Επειδή μια από τις πρώτες χρήσεις της γλώσσας είναι να ζητάμε πράγματα. Αρχίζουν με άμεσους τρόπους από προσχολική ηλικία. Οι έμμεσοι τρόποι είναι πιο πολύπλοκοι, αλλά έχει βρεθεί ότι μπορεί να χρησιμοποιούνται και στα 4. Ίσως και στα 3. - Τι χάλι είναι αυτό; - Θα το φτιάξουμε μετά.

Σε μικρές ηλικίες οι γονείς αποφεύγουν έμμεσα αιτήματα. Παρόλα αυτά, ακόμα και στα 2 χρόνια το 40% των αιτημάτων είναι έμμεσα. Με τον καιρό τα παιδιά αποκτούν έμμεσους τρόπους χρήσης τους

Πείραμα Δώσε μου μια καραμέλα Καθώς μεγαλώνει η ηλικία, βρίσκονται εναλλακτικοί τρόποι. (κυρίως μετά τη σχολική ηλικία) Αυξανόμενη ικανότητα να προσδιορίσουν το κοινωνικό κύρος. Η μελέτη της ανάπτυξης των λεκτικών πράξεων πάσχει από δύο προβλήματα: Α. Κατά πόσο είναι έγκυρη η θεωρία τους Β. Μεθοδολογικά θέματα ως προς το πώς τις κατανοούν τα παιδιά.

Κατάκτηση των επικοινωνιακών ικανοτήτων Η πραγμάτωση των προθέσεων συνδέεται άμεσα με το να καταλαβαίνουμε το κοινωνικό πλαίσιο γύρω μας. Αυτές οι γνώσεις κατακτώνται αρκετά αργά, σε αντίθεση με τις γλωσσικές ικανότητες. Η επίδραση του εξωγλωσσικού πλαισίου επικοινωνίας στην οργάνωση των γλωσσικών δομών απασχολεί την πραγματολογία.

2.1 Πραγματολογικές γνώσεις 2.2 Κειμενικές γνώσεις 2.3 Κοινωνιογλωσσικές γνώσεις

2.1 Πραγματολογικές γνώσεις 2.1 Πραγματολογικές γνώσεις Οι γλωσσικές εκφράσεις είναι διαφορετικές όταν υπάρχει το φυσικό πλαίσιο, και διαφορετικές όταν απουσιάζει. Η χρήση της φράσης «Εγώ το άφησα εκεί» στην περιγραφή ενός περιστατικού είναι εντάξει όταν ο συνομιλητής βλέπει το ‘εκεί’. Πείραμα Να λες σε παιδιά να περιγράψουν μια εικόνα σε κάποιον που δεν την βλέπει.

Άκρατη χρήση λέξων όπως ‘τέτοιο’ και ‘κάτι’. Επίσης, ‘εδώ’ και ‘εκεί’.

2.2 Κειμενικές γνώσεις Η οργάνωση των μεγαλυτέρων μονάδων ομιλίας. Άνοιγμα-κλείσιμο συνομιλίας Αφηγήματα Συνοχή

Άνοιγμα-κλείσιμο συνομιλίας Κυρίως μήνυμα Κλείσιμο 2 ετών: άνοιγμα και κλείσιμο τηλεφώνου (όχι ενδιάμεση συνομιλία)

2. Αφηγήματα Τα παιδιά δεν κατέχουν τις γνώσεις των αναφορικών στοιχείων μέχρι και τη σχολική ηλικία (establishing reference). Οι σύνδεσμοι χρησιμοποιούνται σωστά από την προσχολική ηλικία. Πιο νωρίς χρησιμοποιούν μόνο το ‘και’. Τα μικρότερα παιδιά δεν δίνουν όλες τις επιμέρους ενότητες της ιστορίας. Μόνο τα μεγαλύτερα παρέχουν αξιολόγηση. Ακόμη και τα πιο μικρά τοποθετούν τους χαρακτήρες.

3. Συνοχή Η συνοχή επιτυγχάνεται με γλωσσικούς και εξωγλωσσικούς μηχανισμούς. Γλωσσικοί μηχανισμοί είναι οι σύνδεσμοι. Οι σύνδεσμοι αναφέρονται σε τέσσερα είδη σχέσεων: πρόσθεση, χρονική εξάρτηση, αιτιακή εξάρτηση, αντίθεση. Το ‘και’ είναι ο πρώτος σύνδεσμος. Οι χρονικοί είναι οι πιο δύσκολοι. Γενικά η κατάκτηση των συνδέσμων συνεχίζεται σε όλη την σχολική ηλικία.

Όμως, οι συνομιλίες απαιτούν και τους δικούς τους κανόνες οργάνωσης (διαφορετικούς από αυτούς των μονόλογων). Εναλλαγή ομιλητών, διαστήματα σιωπής, κλπ. Μάλλον κατακτώνται αρκετά νωρίς. Ακόμη και τα δίχρονα παιδιά αναστατώνονται αν δεν τους απαντούν.

Πάντως τα τρίχρονα παιδιά είναι λιγότερο πρόθυμα να συνεχίσουν μια συνομιλία από τα τετράχρονα. Κάποιες φορές η συνέχιση μιας συνομιλίας παραβιάζει συγκεκριμένες αρχές (σχετικότητας). Τα παιδιά της τρίτης δημοτικού είναι σε καλύτερη θέση να το διακρίνουν, απ΄ότι της πρώτης.

2.3 Κοινωνιογλωσσικές γνώσεις 2.3 Κοινωνιογλωσσικές γνώσεις Ουσιαστικά οι γνώσεις του πότε πρέπει να μιλούν, πώς και σε ποιον. Ακόμη και τα δίχρονα παιδιά μιλούν με μωρουδίστικο τρόπο στα μικρότερα. Ακόμη και στην ηλικία των δυόμισι ετών ξέρουν ότι μπορούν να δώσουν οδηγίες σε ‘υφιστάμενα’ άτομα μόνο. Από την ηλικία των 6 ετών μπορούν να αναγνωρίσουν ανδρικές από γυναικείες εκφράσεις.