Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Φυτοοιστρογόνα Εύα Ν. Κασσή Ενδοκρινολόγος Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Φυσικά SERMS Φυτοοιστρογόνα Πολυφαινολικές ενώσεις που προέρχονται από φυτά και που έχουν δομή παρόμοια με αυτή των φυσικών οιστρογόνων (διατροφικά οιστρογόνα). Φυτοοιστρογόνα Φυσικά SERMS

Κουμεστάνες (φύτρα φασολιού ή alfalfa) Φλαβονοειδή Ισοφλαβονοειδή Λιγνάνια Κουμεστάνες (φύτρα φασολιού ή alfalfa) (ισχυροί ενεργοποιητές του ER signaling) Στιλβένια (σταφύλια, κόκκινο κρασί, φυστίκια) 3

Ολικά φυτοοιστρογόνα (μg) Τροφή (100γρ) Ολικά φυτοοιστρογόνα (μg) Σόγια γάλα 7.422,5 toffu 8.688,5 Ξηροί καρποί αμύγδαλα 48,5 cashews 41,5 λιναρόσπορος 163.133,6 σουσάμι 2.722,0 Λαχανικά μπρόκολο 18,8 καρότο 2,2 σκόρδο 102,6 γλυκοπατάτα 13,9 φύτρα alfalfa 44,1 Όσπρια 605,8 Δημητριακά ψωμί ολικής αλέσεως (1 φέτα) 2.207,4 4

Ισοφλαβονοειδή Πολυφαινολικές ενώσεις με τουλάχιστον μια –ΟΗ. Έχουν την ικανότητα να δεσμεύονται τόσο με τον ERα όσο και με τον ERβ (πολύ μεγαλύτερη συγγένεια για τον ERβ). Η ικανότητα δέσμευσής τους εξαρτάται από τον αριθμό και τη θέση των –OH.

Ισοφλαβονοειδή Κυριότερη πηγή των ισοφλαβονοειδών είναι η σόγια και τα παράγωγα της (αλεύρι, γάλα, tofu κ.ο.κ). Προσλαμβάνονται ως ανενεργείς β-γλυκοσίδες και μετατρέπονται σε ενεργά συστατικά (aglycons) με την επίδραση της εντερικής χλωρίδας (των β-γλυκοσιδασών). Ακολουθεί σύζευξή τους στο ήπαρ και στο έντερο (επίδραση γλυκουρονικών τρανφερασών) κυκλοφορία στο πλάσμα και αποβολή με τα ούρα (0.3-30 mM/d). genistein β-γλυκοσίδες (genistin, dadzin) έντερο daidzein equol

Διακύμανση στο μεταβολισμό των φυτοοιστρογόνων Ισοφλαβονοειδή Διακύμανση στο μεταβολισμό των φυτοοιστρογόνων Ατομικές διαφορές στην εντερική μικροβιακή χλωρίδα Χρήση αντιβιοτικών Διαταραχές της κινητικότητας του εντέρου Το είδος των τροφών που καταναλώνονται μαζί επηρεάζουν την βιοδιαθεσιμότητα Γενετικοί πολυμορφισμοί

Φυτοοιστρογόνα- Μηχανισμός δράσης Μέσω υποδοχέων των οιστρογόνων Μέσω παρέμβασης στο μεταβολισμό των οιστρογόνων Μέσω άλλων μονοπατιών που ευθύνονται για τις αντιμιτωτικές και άλλες δράσεις τους 10

Μηχανισμός δράσης

Μηχανισμός δράσης

Δράση Εκλεκτικού Τροποποιητή του Υποδοχέα των Οιστρογόνων (SERMS) Μηχανισμός δράσης Δράση Εκλεκτικού Τροποποιητή του Υποδοχέα των Οιστρογόνων (SERMS) Διαφορετική συγγένεια για τον ERα και ERβ Διαφορετική κατανομή των δύο υποδοχέων Μικρή ομολογία της AF-1 περιοχής μέσω της οποίας αλληλεπιδρούν με άλλες πρωτείνες/ μεταγραφικούς παράγοντες next we focused on two main signaling pathways. Akt/PKB activity–as you may know, helps determine cell survival or whether apoptosis (programmed cell death) will occur the second enzyme is focal adhesion kinase (FAK), the activity of which controls the dynamics of focal adhesions that are essential to cell adhesion and motility – fundamental properties underlying metastasis Akt Product of the normal gene homologue of v- akt , the transforming oncogene of AKT8 virus. A serine/threonine kinase (58 kD) with SH2 and PH domains, activated by PI3kinase downstream of insulin and other growth factor receptors. AKT will phosphorylate GSK3 and is involved in stimulation of Ras and control of cell survival. Three members of the Akt/PKB family have been identified, Akt/PKB a, AKT2/PKB b, AKT3/PKB g. Only AKT2 has been shown to be involved in human malignancy. 13

Φυτοοιστρογόνα και μεταβολισμός οιστραδιόλης Rice et al. Endocrine-Related Cancer (2006) 13 995–1015

Μηχανισμός δράσης Αναστέλλει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την αγγειογένεση την επαγόμενη από αυξητικούς παράγοντες (EGF, IGF-I, IGF-II,TGF- a) μέσω αναστολής της κινάσης της τυροσίνης.

Aυξάνουν την έκφραση της p53 προαποπτωτικής πρωτείνης Μηχανισμός δράσης Aυξάνουν την έκφραση της p53 προαποπτωτικής πρωτείνης

Μηχανισμός δράσης Αναστέλλει την κυτταρική διαίρεση μέσω επαγωγής του p21 (tumor suppressive gene).

Μηχανισμός δράσης Επιγενετικές τροποποιήσεις : DNA μεθυλίωση, αποακετυλίωση ιστονών ρύθμιση microRNA Eνεργοποιούν PPARγ (παχυσαρκία, ΣΔ?) Μέσω επαγωγής Κeap1-Nrf2 μονοπατιού Rietjens et al. Bri J Pharmαcol (2017) 174 1263–1280 1263

Θέση των Φυτοοιστρογόνων Εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Οστά Καρδιαγγειακή νόσος Καρκίνο μαστού

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Στις Ασιατικές χώρες μόνο ένα ποσοστό 10-20% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών εμφανίζουν εξάψεις- αγγειοκινητικά συμπτώματα σε αντίθεση με τις χώρες της Δύσης που το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 70-80%.

Φυτοοιστρογόνα και αγγειοκινητικά συμπτώματα 2013

Φυτοοιστρογόνα και αγγειοκινητικά συμπτώματα A total of 43 randomised controlled trials (4,364 participants) were included in this review. Very few trials provided data suitable for inclusion in a meta- analysis. Among the five trials that yielded data assessing the daily frequency of hot flushes suitable for pooling, no significant difference overall was noted in the incidence of hot flushes between participants taking Promensil (a red clover extract) and those given placebo (mean difference (MD) -0.93, 95% confidence interval (CI) -1.95 to 0.10, I2 = 31%). No evidence indicated a differenceinpercentagereduction inhot flushes intwotrials betweenPromensiland placebo(MD 20.15, 95%CI-12.08 to52.38, I2 = 82%). Four trials that were not combined in meta-analyses suggested that extracts with high (> 30 mg/d) levelsof genistein consistently reduced the frequency of hot flushes. Individual results from theremaining trials were compared inbroad subgroups such as dietary soy, soy extracts and other types of phytoestrogens that could not be combined. Some of these trials found that phytoestrogen treatments alleviated the frequency and severity of hot flushes and night sweats when compared with placebo, but many trials were small and were determined to be at high risk of bias. A strong placebo effect was noted in most trials, with a reduction in frequency ranging from 1% to 59% with placebo. No indication suggested that discrepant results were due to the amount of isoflavone in the active treatment arm, the severity of vasomotor symptoms or trial quality factors. Also, no evidence indicated that these treatments caused oestrogenic stimulation of the endometrium or the vagina or other adverse effects when used for up to two years. 43 randomised controlled trials (4,364 participants) were included in this review 23

Φυτοοιστρογόνα και αγγειοκινητικά συμπτώματα Σύγκριση Promensil με placebo (5 RTCs) όχι σημαντική διαφορά στη συχνότητα των εξάψεων A total of 43 randomised controlled trials (4,364 participants) were included in this review. Very few trials provided data suitable for inclusion in a meta- analysis. Among the five trials that yielded data assessing the daily frequency of hot flushes suitable for pooling, no significant difference overall was noted in the incidence of hot flushes between participants taking Promensil (a red clover extract) and those given placebo (mean difference (MD) -0.93, 95% confidence interval (CI) -1.95 to 0.10, I2 = 31%). No evidence indicated a differenceinpercentagereduction inhot flushes intwotrials betweenPromensiland placebo(MD 20.15, 95%CI-12.08 to52.38, I2 = 82%). Four trials that were not combined in meta-analyses suggested that extracts with high (> 30 mg/d) levelsof genistein consistently reduced the frequency of hot flushes. Individual results from theremaining trials were compared inbroad subgroups such as dietary soy, soy extracts and other types of phytoestrogens that could not be combined. Some of these trials found that phytoestrogen treatments alleviated the frequency and severity of hot flushes and night sweats when compared with placebo, but many trials were small and were determined to be at high risk of bias. A strong placebo effect was noted in most trials, with a reduction in frequency ranging from 1% to 59% with placebo. No indication suggested that discrepant results were due to the amount of isoflavone in the active treatment arm, the severity of vasomotor symptoms or trial quality factors. Also, no evidence indicated that these treatments caused oestrogenic stimulation of the endometrium or the vagina or other adverse effects when used for up to two years. 24

Φυτοοιστρογόνα και αγγειοκινητικά συμπτώματα Σύγκριση Promesil με placebo (5 RTCs) όχι σημαντική διαφορά στη συχνότητα των εξάψεων Σε άλλες 4 εργασίες  γενιστείνη >30mg/μέρα μείωσε τη συχνότητα των εξάψεων Στις υπόλοιπες που ελέγξαν διατροφική σόγια, εκχύλισμα σόγιας ή άλλα φυτοοιστρογόνα  αντικρουόμενα αποτελέσματα Ισχυρό placebo effect (1-59% μείωση συχνότητας των εξάψεων) Απουσία ένδειξης οιστρογονικής διέγερσης ενδομητρίου/κόλπου για χρήση μέχρι δύο χρόνια A total of 43 randomised controlled trials (4,364 participants) were included in this review. Very few trials provided data suitable for inclusion in a meta- analysis. Among the five trials that yielded data assessing the daily frequency of hot flushes suitable for pooling, no significant difference overall was noted in the incidence of hot flushes between participants taking Promensil (a red clover extract) and those given placebo (mean difference (MD) -0.93, 95% confidence interval (CI) -1.95 to 0.10, I2 = 31%). No evidence indicated a differenceinpercentagereduction inhot flushes intwotrials betweenPromensiland placebo(MD 20.15, 95%CI-12.08 to52.38, I2 = 82%). Four trials that were not combined in meta-analyses suggested that extracts with high (> 30 mg/d) levelsof genistein consistently reduced the frequency of hot flushes. Individual results from theremaining trials were compared inbroad subgroups such as dietary soy, soy extracts and other types of phytoestrogens that could not be combined. Some of these trials found that phytoestrogen treatments alleviated the frequency and severity of hot flushes and night sweats when compared with placebo, but many trials were small and were determined to be at high risk of bias. A strong placebo effect was noted in most trials, with a reduction in frequency ranging from 1% to 59% with placebo. No indication suggested that discrepant results were due to the amount of isoflavone in the active treatment arm, the severity of vasomotor symptoms or trial quality factors. Also, no evidence indicated that these treatments caused oestrogenic stimulation of the endometrium or the vagina or other adverse effects when used for up to two years. 25

Φυτοοιστρογόνα και αγγειοκινητικά συμπτώματα 2013

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Αλλαγές στον δείκτη Kupperman μεταξύ ομάδων φυτοοιστρογόνων και placebo (εξάψεις, παραισθησίες, αυπνία, εκνευρισμό, μελαγχολία, αδυναμία, ίλλιγοι, αρθραλγίες/μυαλγίες, κεφαλαλγία, αίσθημα παλμών...)

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Αλλαγές στη συχνότητα των hot flushes μεταξύ ομάδων φυτοοιστρoγόνων και placebo (60-80mg ισοφλαβονών)

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Διαφορές στο σχεδιασμό των μελετών Διαφορετικοί τύποι και δόσεις των φυτοοιστρογόνων που καταναλώνονται Απουσία των κατάλληλων controls Aπουσία controls που να καταναλώνουν το ίδιο ποσό και είδος φυτοοιστρογόνων από άλλες πηγές Διαφoρετικοί δείκτες παρακολούθησης ( Kupperman index, νυκτερινές εξάψεις,ημερήσιες εξάψεις κλπ...) Συμμόρφωση??

Φυτοοιστρογόνα και εμμηνοπαυσιακό σύνδρομο Δε μπορούν να συσταθούν για ανακούφιση όλων των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων, ωστόσο κάποιες γυναίκες μπορεί να ωφεληθούν - όσον αφορά τις εξάψεις – και με δεδομένο οτι δεν έχουν καταγραφεί παρενέργειες μπορεί να δοκιμαστούν να χορηγηθούν.

Φυτοοιστρογόνα και οστά

Μεγάλη ετερογένεια όσον αφορά : τον χρόνο απότην εμμηνόπαυση και την οστική πυκνότητα προ έναρξης (φυσιολογικές, οστεοπενικές και οστεοπορωτικές)

H μεγαλύτερη σε διάρκεια έδειξε μια βελτίωση της BMD μόνο στον αυχένα του μηριαίου σε δόσεις 120 mg/μέρα – σε γυναίκες που είχαν φυσιολογική ΟΠ (ή ήπια οστεοπενία) Συνολικά μόνο 2 από τις 14 μελέτες -όπου η μια είχε 30 άτομα ανά ομάδα παρέμβασης- η χορήγηση ισοφλαβονών 54mg/μέρα οδήγησε σε βελτίωση Από τις υπόλοιπες 12 μελέτες -με 50 άτομα τουλάχιστον ανά ομάδα παρέμβασης- και με χορηγούμενη ποσότητα ισοφλαβονών 40-200mg δεν φάνηκε σημαντική δράση

Φυτοοιστρογόνα και οστά

Φυτοοιστρογόνα και οστά Mικρός αριθμός συμμετεχόντων Υπάρχουν ενδείξεις οτι η κατανάλωση ισοφλαβονοειδών για 6-9 μήνες μπορεί να επιβραδύνει την οστική απώλεια στην ΟΜΣΣ σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες Ωστόσο μπορεί αυτές οι αλλαγές να οφείλονται σε πρόσκαιρες αλλαγές στην ισορροπία του κύκλου ανακατασκευής που δεν διατηρούνται σε επόμενους κύκλους ανακατασκευής

Δοσολογικό σχήμα (πριν/μετά το φαγητό, μια/δύο δόσεις) 25 RTC (2652 γυναίκες) Ετερογένεια : Αριθμό, περιεμμηνόπαυση/μετεμμηνόπαυση, συνχορήγηση άλλων συμπληρωμάτων ή πρόγραμμα άσκησης, Δοσολογία (4-300mg) – Mοριακή μορφή των ισοφλαβονών (ποιά ισοφλαβόνη, γλυκοσίδες/αγλυκονικά μόρια ) Δοσολογικό σχήμα (πριν/μετά το φαγητό, μια/δύο δόσεις) Χρονική διάρκεια χορήγησης (3-15 μήνες) 46

H xορήγηση ισοφλαβονών δείχνει μια μέτρια θετική επίδραση στην απώλεια οστού (περισσότερο σπογγώδους) από την απόσυρση οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση. Η δράση αυτή φαίνεται να εξαρτάται από τη μορφή των ισοφλαβονών  η αγλυκονική μορφή είναι η δραστική. 47

Φυτοοιστρογόνα και οστά Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα που να εκτιμούν την αποτελεσματικότητά τους κι έτσι δεν έχουν ένδειξη για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και την πρόληψη καταγμάτων στις γυναίκες και μάλιστα σαν μονοθεραπεία.

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος 35 RTC (~2200 άτομα) Διάρκεια από 4 εβδομάδες μέχρι 1 χρόνο Σε όσους κατανάλωναν προιόντα σόγιας (μέση ημερήσια κατανάλωση 29γρ) υπήρξε στατιστικά σημαντική μείωση της ολικής, LDL-χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων και αύξηση της HDL-χοληστερόλης – και περισσότερο σε όσους ήταν υπερχοληστερολαιμικοί Δεν παρατηρήθηκε το ίδιο σε όσους έλαβαν επεξεργασμένα προιόντα σόγιας ή πολύ περισσότερο ισοφλαβόνες (μέση ημερήσια κατανάλωση 76mg)

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος View  issue TOC Volume 60, Issue 7 July 2016 Pages 1602–1614 Research Article Soy isoflavones and glucose metabolism in menopausal women: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος Effects of soy isoflavones compared with placebo on fasting blood glucose

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος Effects of soy isoflavones compared with placebo on insulin.

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος Effects of soy isoflavones compared with placebo on HOMA-IR.

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος Ανεξάρτητα αν ήταν equol producers ή όχι

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος

Ισοφλαβόνες και Καρδιαγγειακή Νόσος Χρειάζονται μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες που να εκτιμούν την επίδραση των φυτοοιστρογόνων στην στεφανιαία νόσο (συχνότητα εμφραγμάτων, στηθάγχης). Τα φυτοοιστρογόνα δεν μπορούν να συστήνονται για πρωτογενή πρόληψη. Γυναίκες που ήδη λαμβάνουν φυτοοιστρογόνα ενδεχομένως να έχουν επιπλέον οφέλη στο καρδιαγγειακό σύστημα λόγω μείωσης παραγόντων κινδύνου όπως η υπερλιπιδαιμία και η υπεργλυκαιμία.

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνος μαστού Η συχνότητα του καρκίνου του μαστού προεμμηνοπαυσιακά είναι 4 φορές μεγαλύτερη στις Δυτικές κοινωνίες σε σχέση με τις Ασιατικές χώρες. Μετανάστες αποκτούν τον ίδιο κίνδυνο καρκίνου μαστού από την επόμενη γενιά. Στις Ασιατικές χώρες η κατανάλωση σόγιας 10-50 gr σε σύγκριση με Δυτικές χώρες 1-3gr.

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνος μαστού Ασφάλεια και ικανότητα της σόγιας ή συμπληρωμάτων ισοφλαβονών για δευτερογενή πρόληψη (υποτροπές) και ύφεση των συμπτωμάτων από χημειοθεραπείa Μείωση κινδύνου εκδήλωσης για πρώτη φορά καρκίνου μαστού (πρωτογενής πρόληψη) Soy does not appear to influence levels of circulating estrogen or exert estrogen-like effects at target tissues. There is a lack of evidence showing clear effects of soy consumption or supplementation on reduction of hot flashes in breast cancer patients. Observational data suggest that higher soy intake, consistent with that of a traditional Japanese diet, may be protective against the development of breast cancer as well as breast cancer recurrence and mortality, although there is a need for clinical studies to confirm this relationship. Until there is more data supporting safety, caution is warranted with high dose isoflavone supplements in patients with breast cancer 67

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνος μαστού

Σόγια και κίνδυνος καρκίνου μαστού

Σόγια και κίνδυνος καρκίνου μαστού Οι 11/19 μελέτες έδειξαν αρνητική συσχέτιση της κατανάλωσης σόγιας με τον κίνδυνο καρκίνου μαστού

Ισοφλαβόνες και κίνδυνος καρκίνου μαστού

Ισοφλαβόνες και κίνδυνος καρκίνου μαστού Οι 9/16 μελέτες έδειξαν αρνητική συσχέτιση της κατανάλωσης ισοφλαβονών με τον κίνδυνο καρκίνου μαστού

Ανάλυση υποομάδων : Δεν υπήρξε διαφορά ανάλογα με το εμμηνορυσιακό status Δεν υπήρξε διαφορά σε σχέση με το αν λαμβάνονταν σόγια με μορφή τροφής/πρωτείνης/ισοφλαβονών Υπήρξε όμως ένδειξη οτι η μεγαλύτερη κατανάλωση σόγιας (>6.25γρ πρωτείνης σόγιας ή >12.5mg ισοφλαβονών/ μέρα σχετιζόταν με μεγαλύτερη προστατευτική δράση σε σχέση με χαμηλότερες ημερήσιες προσλήψεις) Αντικρουόμενα αποτελέσματα αναφορικά με το ER /PR status Όσον αφορά την επίδραση της κατανάλωσης σόγιας κατά την παιδική ηλικία, 5 στις 6 μελέτες έδειξαν οτι πρόσληψη σόγιας > 1 – 4 μερίδες την εβδομάδα προστάτευαν σημαντικά από καρκίνο κατά την ενήλικη ζωή On subgroup analysis, there was no clear difference in effect based on the type of soy exposure (food / protein, or isoflavones), or according to study quality (NOS score), the measure of exposure (recall or measurement of blood or urinary isoflavone levels), or menopausal status (Figures S1S2). There was an indication that higher soy intake, defined as greater than 1 serving of soy food or 6.25g soy protein or 12.5mg isoflavones daily, was associated with a greater protective effect compared to studies examining lower intakes (Figure S3). 73

Σόγια και κίνδυνος καρκίνου μαστού Καμία μελέτη δεν έδειξε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου μαστού με την κατανάλωση σόγιας

Ισοφλαβόνες και κίνδυνος καρκίνου μαστού Μια μελέτη έδειξε σημαντική μείωση του κινδύνου καρκίνου μαστού με την κατανάλωση ισοφλαβονών Οι υπόλοιπες δεν έδειξαν καμία επίδραση

Θνητότητα σε ασθενείς με καρκίνο μαστού και κατανάλωση σόγιας ή ισοφλαβονών

Θνητότητα σε ασθενείς με καρκίνο μαστού και κατανάλωση σόγιας ή ισοφλαβονών 29mg -62mg isoflavones 13gr-15gr Soya protein

Θνητότητα σε ασθενείς με καρκίνο μαστού και κατανάλωση σόγιας ή ισοφλαβονών Συγχορήγηση > 6mg isoflavones + ταμοξιφαίνη

Επίδραση σόγιας σε ορμονικούς βιοδείκτες και οιστρογονοεξαρτώμενους ιστούς (RCT/ RUTs)

Mη ελεγχόμενη: αυξημένa επίπεδα οιστρογόνων μόνο στους equal produces Επίδραση σόγιας σε ορμονικούς βιοδείκτες και οιστρογονοεξαρτώμενους ιστούς (RCT/ RUTs) Mη ελεγχόμενη: αυξημένa επίπεδα οιστρογόνων μόνο στους equal produces Mη ελεγχόμενη:

Αλληλεπιδράσεις με άλλες ορμονικές θεραπείες Shu et al. JAMA 2009;302: 2437-2443.

Αλληλεπιδράσεις με άλλες ορμονικές θεραπείες Shu et al. JAMA 2009;302: 2437-2443.

Αλληλεπιδράσεις με άλλες ορμονικές θεραπείες Q4 > 42mg/day Q1 <15mg/day Kang et al. CMAJ 2010;182: 1857-1862.

Αλληλεπιδράσεις με άλλες ορμονικές θεραπείες Q4 > 42mg/day Q1 <15mg/day Kang et al. CMAJ 2010;182: 1857-1862.

Αλληλεπιδράσεις με άλλες ορμονικές θεραπείες Q4 > 42mg/day Q1 <15mg/day Kang et al. CMAJ 2010;182: 1857-1862.

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνου μαστού Συμπεράσματα H σόγια δε φαίνεται να επηρεάζει τα κυκλοφορούντα επίπεδα οιστρογόνων ή να ασκεί οιστρογονικές δράσεις στους ιστούς στόχους Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, όσον αφορά την κατανάλωση σόγιας ή τη χρήση συμπληρωμάτων για τη μείωση των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων σε ασθενείς με καρκίνο μαστού. Soy does not appear to influence levels of circulating estrogen or exert estrogen-like effects at target tissues. There is a lack of evidence showing clear effects of soy consumption or supplementation on reduction of hot flashes in breast cancer patients. Observational data suggest that higher soy intake, consistent with that of a traditional Japanese diet, may be protective against the development of breast cancer as well as breast cancer recurrence and mortality, although there is a need for clinical studies to confirm this relationship. Until there is more data supporting safety, caution is warranted with high dose isoflavone supplements in patients with breast cancer 92

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνου μαστού Συμπεράσματα Δεν αποδεικνύεται οτι αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου μαστού ή υποτροπών Αντιθέτως μπορεί να προστατεύουν από ανάπτυξη καρκίνου μαστού και ίσως και από υποτροπή και μπορεί να μειώνουν και τη θνητότητα (μελέτες παρατήρησης – case-control …προοπτικές μελέτες) RCTs : δεν αυξάνουν πυκνότητα μαστού, πάχος ενδομητρίου, επίπεδα οιστρογόνων....(μειονέκτημα η μικρή διάρκεια...2 έτη) Περισσότερες μελέτες πρέπει να στοχεύσουν στην επίδραση των φυτοοιστρογόνων σε υποομάδες ( ER-status / χρήση αντιοιστρογόνων) Soy does not appear to influence levels of circulating estrogen or exert estrogen-like effects at target tissues. There is a lack of evidence showing clear effects of soy consumption or supplementation on reduction of hot flashes in breast cancer patients. Observational data suggest that higher soy intake, consistent with that of a traditional Japanese diet, may be protective against the development of breast cancer as well as breast cancer recurrence and mortality, although there is a need for clinical studies to confirm this relationship. Until there is more data supporting safety, caution is warranted with high dose isoflavone supplements in patients with breast cancer 93

Φυτοοιστρογόνα και καρκίνου μαστού Συμπεράσματα Μελέτες παρατήρησης δείχνουν οτι υψηλότερη κατανάλωση σόγιας – παρόμοια με αυτή της παραδοσιακής Ιαπωνικής διατροφής- μπορεί να ασκεί προστατευτική δράση στην ανάπτυξη καρκίνου μαστού, να μειώνει τις υποτροπές και την θνητότητα, ωστόσο απαιτούνται κλινικές μελέτες για να το επιβεβαιώσουν. Μέχρι να υπάρξουν περισσότερα δεδομένα ασφάλειας χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση συμπληρωμάτων με υψηλές δόσεις ισοφλαβονών σε ασθενείς με καρκίνο μαστού. Soy does not appear to influence levels of circulating estrogen or exert estrogen-like effects at target tissues. There is a lack of evidence showing clear effects of soy consumption or supplementation on reduction of hot flashes in breast cancer patients. Observational data suggest that higher soy intake, consistent with that of a traditional Japanese diet, may be protective against the development of breast cancer as well as breast cancer recurrence and mortality, although there is a need for clinical studies to confirm this relationship. Until there is more data supporting safety, caution is warranted with high dose isoflavone supplements in patients with breast cancer 94

Φυτοοιστρογόνα και οφέλη?? British Journal of Pharmacology (2017) 174 1263–1280

Ευχαριστώ