Επαγγέλματα του μέλλοντος, σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας 21ος αιώνας Τάσος Καφαντάρης Δημοσιογράφος Επιστημών, Αξιολογητής Τεχνολογιών, Μηχανικός Πληροφορικής

Περιεχόμενα 1. Αγαπητό μας παιδί 2. Αγαπητοί μου γονείς

Αγαπητό μας παιδί... Η Ελλάδα έχοντας χάσει 4 αιώνες Αναγέννησης και Βιομηχανικής Επανάστασης Στον 20ο αιώνα γνωρίσαμε ...έχοντας θυσιάσει τα νιάτα της σε πολέμους & μετανάστευση Εκβιομηχάνιση Αστυφιλία Υποδομές Δίκτυα ...πάντα επιλαχούσα, πάντα «της αρπαχτής» Επάγγελμα -στόχος: Ιατρός Δικηγόρος Μηχανικός ...βρέθηκε στον 21ο αιώνα

Αγαπητό μας παιδί... στην «Κοινωνία της Γνώσης» που ήδη χτίζεται ήδη γύρω μας πρέπει να βρεις το μέλλον που σου ταιριάζει και σου αξίζει

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι ζούμε σε μια ρευστή εποχή Κανείς πια δεν είναι σίγουρος ότι αύριο και μεθαύριο θα κάνει τη δουλειά που κάνει σήμερα ή ότι οι γνώσεις και οι δεξιότητές του θα επαρκούν για την όποια καινούργια!

- Το ξέρω. Αλλά ποιος θα μου πει ποια - Το ξέρω... Αλλά ποιος θα μου πει ποια επαγγέλματα θα έχουν ζήτηση στο μέλλον; Εμείς δεν το ξέρουμε, αλλά μπορεί η επιστήμη... βάσει των τάσεων... να μας δώσει μια πρόγνωση Πρόγνωση; Όπως για το κλίμα; - Περίπου... ναι -Τότε... σωθήκαμε!

Οι σημαντικότερες εξελίξεις στην αρχή του νέου αιώνα: - ποιες οι εμφανείς επιπτώσεις στην εργασία; Ενοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) Ενοποίηση αγορών μέσω ΤΠΕ (παγκοσμιοποίηση) Γιγάντωση ΕΕ (με εισδοχή νέων μελών) Αποβιομηχάνιση Α’ & Β’ Κόσμου, μεταφορά παραγωγής στον Γ’ Τηλε-παροχή υπηρεσιών (outsourcing) από τρίτες χώρες Αποκρυπτογράφηση γονιδιώματος φυτών, ζώων & ανθρώπων Ανακάλυψη νανοϋλικών, νανοτεχνολογίας, νανορομποτικής Αποκάλυψη «κλιματικής αλλαγής», «κρίσης πετρελαίου» Διαδίκτυο, κινητά τηλέφωνα, εργασία εν κινήσει, τηλεργασία Κατάρρευση μικροεμπορίου, συγκέντρωση κεφαλαίου Κατάρρευση προστατευτισμού, αλλαγή στο «αγρότης» Υπηρεσίες-όχι μεταποίηση > αποκαθήλωση του στόχου «μηχανικός» Αποκαθήλωση του στόχου «προγραμματιστής Η/Υ» Μεταλλαγμένα προϊόντα, γενετική > αλλαγή «γεωπόνος», «ιατρός» Κατάρρευση παραγωγής προνομιούχων α’ υλών > αλλαγή «γεωλόγος» επιτάχυνση διάδοσης εναλλακτικών μορφών ενέργειας, εμφάνιση του στόχου «παραγωγός και μεταπωλητής ενέργειας» Κοινό κυρίαρχο στοιχείο: μη μονιμότητα, διαρκής επιμόρφωση

Ποια τα «νέα επαγγέλματα» που θα έχουν ζήτηση; Κατά τους Αμερικανούς: Μηχανικός τεχνητής νοημοσύνης Μηχανικός πυρηνικής σύντηξης Μηχανικός δικτύων Η/Υ Τεχνικός βιοηλεκτρονικών συστημάτων Γλωσσολόγος υπολογιστικής μετάφρασης Ραδιοογκολόγος χειρουργός Χαρτογράφος ασθενειών Τεχνικός οπτικών ινών Προγραμματιστής ρομπότ Ενάλιος αρχαιολόγος Λογοθεραπευτής Μυοθεραπευτής Δάσκαλος Σύμβουλος εικόνας Σύμβουλος αναψυχής Σύμβουλος μετεγκατάστασης Σύμβουλος συνταξιοδότησης (Προβλέψεις για έως το 2014, του Federal Government Bureau of Labor Statistics) Ποια δεν θα ’χουν; Δημοσιογράφος, εκφωνητής, ταξιδιωτικός πράκτορας

Ποια τα «νέα επαγγέλματα» που θα έχουν ζήτηση; Κατά τους Φινλανδούς: Μηχανικός βιοπληροφορικής Τηλε-ιατρός Τεχνικός γεωπληροφορικής Σύμβουλος τεχνητής νοημοσύνης Σχεδιαστής «έξυπνων σπιτιών» Σχεδιαστής εικονικής πραγματικότητας Σύμβουλος νανοτεχνολογίας «Κηπουρός ιστοσελίδων» Σύμβουλος πρόγνωσης μάρκετινγκ Αναλυτής κοινωνικών δικτύων Σχεδιαστής βιοηλεκτρονικών Σχεδιαστής τεχνητών μελών (από βλαστοκύτταρα) Ταξινομητής πληροφοριών Σύμβουλος γονιδιακής θεραπείας Σύμβουλος απλοποίησης τεχνολογικών λύσεων (Επιτροπή πρόβλεψης εξελίξεων ως το 2020, του υπουργείου Εργασίας)

Αλλά... Εμείς δεν είμαστε Φινλανδία!... Όντως: Εμάς θα μας πλήξει περισσότερο η κλιματική αλλαγή! Άρα, στα προαναφερθέντα ας προσθέσουμε: Μηχανικός γεωθερμικών έργων Μηχανικός έργων αφαλάτωσης Μηχανικός δικτύων ανανεώσιμης ενέργειας Τεχνικός αιολικών εγκαταστάσεων Τεχνικός φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων Τεχνικός συσκευών παραγωγής υδρογόνου Τεχνικός εγκαταστάσεων αφαλάτωσης Τεχνικός επεξεργασίας απορριμμάτων Σχεδιαστής κρεμαστών κήπων Σύμβουλος επενδύσεων εναλλακτικού τουρισμού Σύμβουλος επενδύσεων παραγωγής ενέργειας ...Νοσηλευτής (!)

Περιεχόμενα 2) Αγαπητοί μου γονείς

Αγαπητοί μου γονείς, ξέρω ότι έχετε όνειρα για ’μένα αλλά.... αυτό που χρειάζομαι είναι ο τρόπος να βρω το δικό μου!

Εκεί «έξω» μας περιμένουν νίκες αλλά και ήττες Δεν αρκεί να μου λένε τους «στόχους» Χρειάζομαι να ’μαι έτοιμος για «όλα»

Ο στόχος, ο τρόπος και το «πεδίο μάχης» δεν είναι πια δεδομένα, ούτε σαφή Σε ρευστή εποχή, δεν μας σώζουν οι αγκυλώσεις σε «παλιές, καλές συνταγές» Χρειάζεται καλή εκτίμηση συνθηκών, προσαρμοστικότητα, ευελιξία και ταχύτητα λήψης αποφάσεων

ποιος θα μου δείξει τον «τρόπο»; Ωραία λόγια... αλλά... ποιος θα μου δείξει τον «τρόπο»; Είσαι σίγουρος ότι δεν είμαστε εικονική πραγματικότητα;

Κατ’ εμέ, ο «τρόπος» είναι... να μάθεις να «διαβάζεις» το όποιο νέο τοπίο να βρίσκεις τι δεξιότητες απαιτεί η επιβίωση στο νέο τοπίο και να τις μαθαίνεις να εντοπίζεις ποιοι μπορούν να σου δώσουν την αναγκαία γνώση να μάθεις να διασταυρώνεις τις πληροφορίες και να αφουγκράζεσαι μόνο τις αληθινές εμπειρίες να ζυγιάζεις τους άλλους, να διακρίνεις τα χαρίσματά τους και να συνεργάζεσαι με «ψυχή βαθειά»!

Ποιο μάθημα τα διδάσκει όλα αυτά; Απάντηση: Κανένα Όλα όσα περιλαμβάνουν ομαδικές εργασίες Τα παιχνίδια της παρέας και τα δικτυακά βιντεοπαιχνίδια

Μα... ο «τρόπος» είναι στα παιχνίδια; Ανήκουστο, Απίστευτο, αλλά Αληθινό: Τα κριτήρια «ευτυχίας του εργαζόμενου» 1. Εργασία που τον ικανοποιεί 2. Η διαπίστωση ότι είναι καλός σε κάτι 3. Το να ξοδεύει το χρόνο του με ανθρώπους που του αρέσουν 4. Το να του δίνεται η ευκαιρία να παίρνει μέρος σε «κάτι μεγάλο» ...είναι ακριβώς τα χαρακτηριστικά των δικτυακών videogames! «Μαθαίνει κανείς περισσότερα σε μια ώρα παιχνιδιού παρά σε ένα χρόνο συζητήσεων». Πλάτων

Τα πορίσματα των σχετικών μελετών: Χαρακτηριστικά εικονικών κόσμων: Πολλαπλοί χρήστες σε πολλαπλό αλλά κοινό περιβάλλον, οικονομία και δραστηριότητες όπως στον πραγματικό κόσμο, σύνδεση με δραστηριότητες του πραγματικού κόσμου, επιλογές γνωρισμάτων και δεξιοτήτων «ψηφιακού εκπροσώπου του παίκτη», στόχοι, μάχες, ανταμοιβές και επιπτώσεις. Συμμετοχή σε παιχνίδια εικονικών κόσμων: Τα παιδιά έρχονται χωρίς αναστολή σε επαφή με τα πάντα, τα εντάσσουν στην εμπειρία τους και μαθαίνουν μέσω δοκιμής. Ο νέος ρόλος του δασκάλου: Σχεδιαστής πληροφορικών εμπειριών και μέντωρ. «Δεν μπορώ να διδάξω σε κανέναν τίποτε. Το μόνο που μπορώ είναι να τον κάνω να σκεφτεί». Σωκράτης

Τι μπορούμε να κάνουμε, γονείς και δάσκαλοι; Να γυρίσουμε εμείς την κλεψύδρα! Να απαιτήσουμε την δική μας επιμόρφωση (γονιών και δασκάλων) στη «δικτυακή γλώσσα» των παιδιών! Να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο της εκπαίδευσης, ώστε να συναρπάζει τα παιδιά όσο και... τα βιντεοπαιχνίδια! Να βάλουμε στην άκρη τα μαθήματα που μπορούν να μάθουν και μόνα τους και να εστιάσουμε σε γνώσεις «ανταγωνιστικές» και «αξιακές» Να φέρουμε στα σχολεία μας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, μέσα από παιχνίδια και διαγωνισμούς!

Τι άλλο; Να διώξουμε τον κυνισμό και να φέρουμε το ρεαλισμό στα όνειρά τους! Να ψάχνουμε μαζί τους τα «πώς και τα γιατί» του κόσμου γύρω μας Να ζυγίζουμε μαζί τις προοπτικές, τα προσόντα και τα βήματα που απαιτούνται Να μάθουμε μαζί τους την προσαρμογή σε νέες συνθήκες Να τα αφήνουμε να παίρνουν τις αποφάσεις που τα αφορούν, αλλά και τις ευθύνες!

Μιλώντας για αποφάσεις: απ’ το σχολείο βγαίνεις... Μιλώντας για αποφάσεις: απ’ το σχολείο βγαίνεις... ...έτσι ή αλλιώς Το πώς θα είσαι καλύτερα προετοιμασμένος για το μετά, είναι φανερό! Το ερώτημα είναι αν θες να μάθεις, πριν πάθεις!

«αξιοποίησης των χρόνων του σχολείου» Μια πρόταση «αξιοποίησης των χρόνων του σχολείου» Θεώρησε ότι όλα σου τα μαθήματα είναι τα βασικά σου «τουβλάκια Lego» Μελέτησε τους συμμαθητές σου και κρίνε με ποιους και γιατί θα ήθελες να κάνεις ομάδα δόμησης μια μεγάλης κατασκευής Lego. Σκέψου με ειλικρίνεια τι θα είχες να προσφέρεις εσύ στην ομάδα και πώς θα την κρατούσες «δεμένη». Δες τα πιθανά επαγγέλματα/σπουδές σαν πηγές άντλησης ιδεών για την κατασκευή. Άρχισε να σχεδιάζεις την κατασκευή, σκεφτόμενος/η ποιά «τουβλάκια» θα χρειαστείς, τι σου λείπει και πώς μπορείς να γεμίσεις τα κενά σου.

Το «όνειρο» ...ούτε το σχολείο. Συνέχισε να σχεδιάζεις... να χτίζεις... να συνεργάζεσαι... να μοιράζεσαι ιδέες... να βοηθάς και να βοηθιέσαι... Μη σταματάς! Έχεις ήδη μάθει πώς να χτίζεις το όνειρό σου. Κι όχι μόνον ένα, ούτε μόνο μια φορά. Ούτε μόνος σου. Τώρα πια «τη ζωή δεν τη φοβάσαι»! ...ούτε το σχολείο.

Τάσος Καφαντάρης για επικοινωνία: a.kafantaris@gmail.com για άρθρα: kafantaris.webs.com