ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδασκαλία Εφαρμογές Ι Μετασχηματίζοντας… το Πρότυπο Μάθησης στην Εκπαίδευση Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθηγήτρια Μαρία Σακελλαρίου

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3. Μετασχηματίζοντας… το Πρότυπο Μάθησης στην Εκπαίδευση 3. Μετασχηματίζοντας… το Πρότυπο Μάθησης στην Εκπαίδευση Μαρία Σακελλαρίου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων marisak@uoi.gr

Εισαγωγικά Σχόλια Η παρουσίαση θα επικεντρωθεί: Στην αποστολή της Μετασχηματιστικής Εκπαίδευσης. Στις 4 βασικές διαστάσεις που αλλάζουν το πρότυπο της μάθησης. Στο συνεργατικό μοντέλο αξιολόγησης της μάθησης. Στο νέο ρόλο του σύγχρονου εκπαιδευτικού. Στο νέο πρότυπο επαγγελματικής μάθησης του σύγχρονου εκπαιδευτικού. Σε δύο πιλοτικές εφαρμογές στο Π.Τ.Ν. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Mετασχηματιστική Εκπαίδευση Αποστολή της εκπαίδευσης είναι ο μετασχηματισμός του εαυτού και της κοινωνίας. Στόχος είναι η διάπλαση μιας προσωπικότητας που διακρίνεται από βαθιά γνώση (ηθική διάσταση). Bασίζεται στην επίγνωση της σύγχρονης κοινωνίας και των δεξιοτήτων και γνώσεων που χρειάζονται οι νέοι για να: ενταχθούν παραγωγικά στην «οικονομία της γνώσης», γίνουν ενεργοί πολίτες σε μια παγκοσμιοποιημένη, κοσμοπολίτικη κοινωνία και εξελιχθούν σε ισορροπημένες προσωπικότητες, σε μια κοινωνία που προσφέρει υπερπληθώρα επιλογών. (Kalantzis & Cope, 2013). SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Αξίες & Ηθικά Νοήματα Η Μετασχηματιστική Εκπαίδευση οραματίζεται έναν νέο τύπο ανθρώπου, ικανού να βρίσκει το δρόμο του σε ένα περιβάλλον διαρκών αλλαγών και έντονης πολυμορφίας, να μη σταματά ποτέ να μαθαίνει, να επιλύει προβλήματα, να συνεργάζεται, να καινοτομεί και να είναι ευέλικτος και δημιουργικός. Δεν βλέπει με δέος το μέλλον, ούτε το αντιμετωπίζει υποχωρώντας στην ασφάλεια της πατρικής κοινότητας, βρίσκεται στην πρωτοπορία του κοινωνικού μετασχηματισμού, όπου κι αν ζει ή εργάζεται. Η κοινωνική ζωή αυτού του ανθρώπου είναι ένα δικτυωμένο «εμείς»: η ζωή του είναι στενά συνυφασμένη με τη ζωή άλλων ανθρώπων. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Το αρχετυπικό πρότυπο της μάθησης Οι παραδοσιακές, αλλά και οι πλουραλιστικές κοινωνίες του πρόσφατου παρελθόντος, μας παγίωσαν ένα πρότυπο διδασκαλίας και μάθησης που στηρίχθηκε: στην παραδοσιακή διδασκαλία (με αυξημένη έστω συμμετοχικότητα), στην συμπεριφορική ή εξελικτική φύση της μάθησης, στην γραφειοκρατική/ιεραρχική δόμηση των οργανισμών εκπαίδευσης, στη μίμηση και αποστήθιση μαθησιακών προτύπων/μοτίβων, στην μέτρηση της ευφυίας/μνήμης ή στην αποτίμηση ικανοτήτων (Kalantzis & Cope, 2013). SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Η μάθηση είναι μετασχηματιστική… Νέα χωροθέτηση της γνώσης (η μάθηση είναι παντού). Νέες μορφές/ροές διαλόγου & επικοινωνίας: πολυτροπικότητα, πολλαπλές γλώσσες, ηλεκτρονική επικοινωνία. Νέες διϋποκειμενικές σχέσεις: πολλαπλή συνεργασία, διαδραστικότητα & δικτύωση. Τα πρότυπα κατοχής και ελέγχου της γνώσης αλλάζουν: Νέες μορφές αυτενέργειας και εξατομίκευσης σε κοινότητες μάθησης. Διαφορετική σύλληψη της παραγωγής και πρόσληψης της γνώσης Οι κύριες πηγές της αυθεντικής γνώσης δεν είναι πλέον ο προφορικός και ο γραπτός λόγος- ποικιλία πηγών. www.earlychildhoodpedagogy.gr/symposia SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Η μάθηση είναι συμπεριληπτική… Παράγεται και μετασχηματίζεται μέσα από τη συμπερίληψη των διαφορών Υλικά χαρακτηριστικά(κοινωνική τάξη, τόπος κατοικίας, τύποι οικογένειας). σωματικά και νοητικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φυλή, φύλο και σεξουαλικότητα). Συμβολικές/πολιτισμικές (κουλτούρα, γλώσσα, Κοινωνικές σχέσεις, προσωπικότητα). Συνυπολογίζει τον βιόκοσμο των μαθητών ως σημαντική πηγή γνώσης και Ταυτότητας. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Η μάθηση είναι αναστοχαστική… Παράγεται μέσα από: Νέα πρότυπα διαλόγου και συνεργατικότητας (με μαθητές, εκπαιδευτικούς, συναδέλφους, γονείς, κτλ.). Νέους ρόλους συνεργατικής παραγωγής της μάθησης (και όχι απλής κατανάλωσης). Ρεαλιστικές και εννοιολογικά σύνθετες δραστηριότητες. Παραγωγή νέας, βαθύτερης και ευρύτερης γνώσης. Πολυτροπικές τεχνικές και μέσα αποτύπωσης της νέας γνώσης. Διαρκή ανατροφοδότηση. Διαφοροποίηση και σύνθεση εναλλακτικών διαδρομών και εμπειριών μάθησης. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Η μάθηση είναι συνεργατική… Απομακρύνεται από το πρότυπο της ιεραρχικής/γραφειοκρατικής εκπαίδευσης. Πραγματώνεται στην ικανότητα συνεργατικής δημιουργίας, αναδημιουργίας αλλά και αυτοδιαχείρισης της γνώσης στο πλαίσιο εναλλακτικών διαδρομών μάθησης και στο πλαίσιο της κοινότητας, με βάση την αξιοποίηση εξωτερικών/ ρεαλιστικών πηγών γνώσης, αλλά και της εμπειρίας των άλλων. Ο μαθητής γίνεται δρων πρόσωπο στη διαδικασία της μάθησής του. Είναι μαθητής, συνεργάτης, ειδικός, δάσκαλος, μέντορας. Η συνεργατική μάθηση δημιουργεί τις συνθήκες για κοινωνική μάθηση και συνεργατική νοημοσύνη. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Αξιολογώντας τη μάθηση… Η παραδοσιακή μέτρηση των γνώσεων και της ευφυίας δεν αποτυπώνει τη σύγχρονη φύση της μάθησης. Οι κακές σχολικές επιδόσεις παραμένουν αλλά, είναι ανάθεμα τόσο για τα ίδια τα άτομα, όσο και για την κοινωνία η διόγκωση της μετριότητας συνδέεται με τις ανισότητες. Οι μαθητές θα καταλήξουν να κάνουν διαφορετικά πράγματα στη ζωή τους, ενώ ως ενήλικοι θα συνεισφέρουν στην κοινωνία με διαφορετικό, αλλά συγκρίσιμο τρόπο. Η μετασχηματιστική εκπαίδευση: να προσφέρει διαβίου δυνατότητες μάθησης. να επιβραβεύει και να πιστοποιεί: με άμεσο, ακριβή, λεπτομερή, πολυεπίπεδο τρόπο, τη διαδικασία και τα αποτελέσματα της μάθησης. μια ολοκληρωμένη εικόνα των σπουδών και της ζωής του ατόμου, που μπορεί να αξιολογηθεί από άλλους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, υποψήφιους εργοδότες και την ευρύτερη κοινωνία. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Συνεργιστική ανατροφοδότηση (synergistic) Μια πολυεπίπεδη αξιολόγηση της δράσης και μάθησης του μαθητή στην κοινότητά του με βάση 7 αρχές: SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη Μετασχηματιστική Εκπαίδευση Είναι να πρωταγωνιστήσει στον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης… Ο εκπαιδευτικός είναι: ο ειδικός της επιστήμης της εκπαίδευσης να δημιουργεί μαθησιακές κλίμακες αξιολόγησης, διαχειρίζεται τη μάθηση και αξιολογεί τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών του. Είναι επιπλέον και σχεδιαστής και παραγωγός της γνώσης, ερευνητής δράσης & αναστοχαζόμενος επαγγελματίας. διανοούμενος… SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη Μετασχηματιστική Εκπαίδευση/2 O εκπαιδευτικός διαδραματίζει έναν κοινωνικό ρόλο καθορίζοντας την ατζέντα της κοινωνικής αλλαγής: έχει ευθύνη ως επαγγελματίας να προτείνει και να προωθεί αλλαγές, να σχεδιάζει την εκπαίδευση του μέλλοντος… Ο εκπαιδευτικός είναι παράγοντας κοινωνικής αλλαγής. μέλος μιας κοινότητας πρακτικής, με τοπική και διεθνή εμβέλεια. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Αλλάζοντας το πρότυπο επαγγελματικής μάθησης των εκπαιδευτικών Τα παραδοσιακά μοντέλα εκπαίδευσης εκπαίδευτικών δεν αποδίδουν. Μετασχηματισμός του τρόπου εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Χρειάζονται διαδραστικές, συνεργατικές και αναστοχαστικές κοινότητες ομότιμης μάθησης στο σχολείο (Wenger, 1998). Είναι πιο αποτελεσματική η παραγωγή νέας επαγγελματικής μάθησης με συνεργατικό τρόπο (Cochran-Smith & Lytle, 1993, Darling-Hammond, 1993, Fishman & McCarthy, 2000, Hargreaves, 1994, McLaughlin & Talbert, 1993), Η συνεργατική επαγγελματική μάθηση οικοδομεί την συνεργατική νοημοσύνη, δημιουργεί και διαμοιράζεται τη νέα μάθηση/ τις καλές πρακτικές αξιοποιεί την συνεχή ανατροφοδότηση και αναστοχασμό. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Εκπαίδευση εκπαιδευτικών στο σχολείο – με βάση 7 αρχές Εκπαίδευση εκπαιδευτικών στο σχολείο – με βάση 7 αρχές Η αποτελεσματική επαγγελματική μάθηση στηρίζεται: i) στα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών. ii) είναι αναπόσπαστο μέρος της διδακτικής πρακτικής/ρουτίνας iii) είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, iv) είναι συνεργατική με συνεχή ανατροφοδότηση και αναστοχαστικότητα . v) στηρίζεται σε ερευνητικά δεδομένα για τις επιδόσεις των μαθητών, vi) είναι ενσωματωμένη πλήρως στη σχολική κουλτούρα. vii) στηρίζεται στην ατομική και συλλογική υπευθυνότητα των εκπαιδευτικών/ σχολείου (DET, 2005, pp.14-16). SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Από το όραμα… στην αναστοχαστική δράση…. Από το όραμα… στην αναστοχαστική δράση…. Για να αλλάξουμε τον κόσμο, θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο και την φιλοσοφία εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και των μαθητών… Δασικό Νηπιαγωγείο Μάθηση μέσω Σχεδιασμού http://earlychildhoodpedagogy.gr SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Δασικό Νηπιαγωγείο - Μάθηση στο δάσος – Παιδαγωγική του δάσους… Δασικό Νηπιαγωγείο - Μάθηση στο δάσος – Παιδαγωγική του δάσους… SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Μάθηση μέσω Σχεδιασμού… Η ΜμΣ αποβλέπει : στον διαφοροποιημένο παιδαγωγικό σχεδιασμό μέσα από έρευνα δράσης και με τους εκπαιδευτικούς να είναι δρώντα πρόσωπα (Carr and Kemmis 1986, Mills, 2009, Noffke & Somekh, 2009). Οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί: σχεδιάζουν με συνεργατικό τρόπο, (πάνω από 150 σχέδια διδασκαλίας) διδάσκουν σε δυάδες μάθησης παρατηρούν την εφαρμογή του σχεδιασμού στην πράξη και αναστοχάζονται πάνω σε πραγματικά ζητήματα που προκύπτουν από τη διδασκαλία (στο πλαίσιο της ομάδας τους και στα συνέδρια ) SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Στόχος της έρευνας: Τα Ακαδ.Έτη 2012-2015, 767 φοιτητές του Π.Τ.Ν. συμμετείχαν στην έρευνα με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου. στην φάση σχεδιασμού και στη φάση αναστοχασμού. Η συγκριτική παράθεση των δεδομένων (SPSS – κλίμακες Likert - σύγκριση ΜΟ). Διερευνήθηκαν δύο ερωτήματα: SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Α. Πώς ενθαρρύνεται η ομότιμη μάθηση και η συνεργατικότητα στο στάδιο του σχεδιασμού και του αναστοχασμού… μετά την υλοποίηση της Πρακτικής Άσκησης. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Α. Η ομότιμη μάθηση και η συνεργατικότητα ενθαρρύνονται από Θετική διάθεση για ομαδική συνεργασία. Εύρυθμη λειτουργία ομάδας. (ισότιμη συμμετοχή, κοινός σχεδιασμός, αντιμετώπιση προβλημάτων, όχι ανταγωνισμός). Ενίσχυση της δυναμικής της ομάδας (καλή επικοινωνία, ανταλλαγή, εμπιστοσύνη/αλληλοβοήθεια, αίσθημα κοινής δράσης). Προσωπικά οφέλη (ανταλλαγή ιδεών, απόκτηση ικανοτήτων σχεδιασμού, αλληλεπίδραση). Συσχέτιση συνεργατικού σχεδιασμού με επιδόσεις. SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Β. Πώς εμπεδώνεται ο ρόλος του μελλοντικού εκπαιδευτικού ως σχεδιαστή παιδαγωγικών ρεπερτορίων με την «ύφανση» διαφορετικών τύπων απόκτησης της μάθησης SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Β. Ο σχεδιασμός /αναστοχαστικότητα Ενθαρρύνονται από: Ρητή τεκμηρίωση ύφανσης των γνωστικών διαδικασιών . Αναστοχαστικό σχεδιασμό (διαφοροποίηση ανάλογα με τις ανάγκες, εμπλοκή παιδιών, αξιολόγηση σχεδιασμού μετά την υλοποίηση). Διαρκή υποστήριξη για σχεδιασμό σε ηλεκτρονικό χώρο (προβλήματα: τεχνικά, σχεδιασμού, σύνδεση θεωρίας/πράξης). Δημοσιοποίηση του σχεδιασμού (για ανταλλαγή/αξιοποίηση σχεδίων διδασκαλίας, καινοτομία). SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Β. Ο σχεδιασμός/αναστοχαστικότητα Ενθαρρύνονται από: Χρήση των μορφών κοινωνικής δικτύωσης ως μέσο επαγγελματικής μάθησης. Τη λειτουργία του εκπαιδευτικού ως σχεδιαστή (διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τη διαφορετικότητα, κουλτούρα αμοιβαιότητας, διαμοίρασμα γνώσης). Χρήση μοντέλων ενδοσχολικής επιμόρφωσης που μετασχηματίζουν την ίδια τη μάθηση των μαθητών (διάλογος, συμπερίληψη διαφορετικότητας, εμπλοκή, συνεργατική μάθηση/επικοινωνία, άνοιγμα σχολείου, παραγωγός γνώσης, πολυτροπικότητα, διαφοροποίηση, ταυτότητα, εμπλοκή γονέων). SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Αντί επιλόγου… Η Mετασχηματιστική Eκπαίδευση είναι ένα εν εξελίξει εγχείρημα και μια έννοια ρεαλιστική (δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να πετύχουν το καλύτερο δυνατόν, με βάση τις δεδομένες κοινωνικές συνθήκες) ή/και χειραφετική (δημιουργεί έναν καλύτερο κόσμο). Η έννοια του μετασχηματισμού στην εκπαίδευση και στη χώρα μας θα συζητηθεί στο 2ο Διεθνές Συμπόσιο Μετασχηματιστικής Παιδαγωγικής στην Παιδική Ηλικία 15-17 Μαΐου 2015 στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων http://earlychildhoodpedagogy.gr/symposia SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Σας Ευχαριστώ θερμά για την Προσοχή σας! Σας Ευχαριστώ θερμά για την Προσοχή σας! SAKELLARIOU MARIA 11/20/2018

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημειώματα

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1328.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθηγήτρια Μαρία Σακελλαρίου. «Διδασκαλία Εφαρμογές Ι. Μετασχηματίζοντας… το Πρότυπο Μάθησης στην Εκπαίδευση». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1328.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.