TS. Phạm Huy Thông PGĐ Trung tâm Dị ứng - MDLS BVBM HEN PHẾ QUẢN TS. Phạm Huy Thông PGĐ Trung tâm Dị ứng - MDLS BVBM

I. Môc tiªu bµi gi¶ng 1. Tr×nh bµy ®­îc ®Æc ®iÓm l©m sµng, c¸c yÕu tè kÝch ph¸t vµ chÈn ®o¸n hen phÕ qu¶n. 2. Tr×nh bµy ®­îc c¸ch ®iÒu trÞ c¬n hen phÕ qu¶n cÊp. 3. Tr×nh bµy ®­îc c¸ch ®¸nh gi¸ møc ®é kiÓm so¸t vµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu trÞ dù phßng hen phÕ qu¶n.

II. Néi dung bµi gi¶ng 1. Vµi nÐt chung vÒ hen phÕ qu¶n (HPQ) Thêi kú cæ ®¹i: Ng­êi Trung Quèc th«ng b¸o vÒ chøng bÖnh khã thë. Ng­êi ch©u ¢u th× ®Ò xuÊt vµ gi¶i thÝch tõ “thë véi v·”, sau ®ã lµ c¸c tõ “dypsnea - khã thë”, “asthma - hen”. Ng­êi ta nhËn thÊy cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n lµm xuÊt hiÖn c¸c c¬n khã thë: c¬n liªn quan ®Õn mïa hoa në, do yÕu tè thêi tiÕt, l«ng sóc vËt, di truyÒn.v.v...

- Năm 1972 sau khi Ishisaka ph¸t hiÖn ra IgE, nhiÒu t¸c gi¶ ph¸t hiÖn vµ chøng minh ®­îc vµi trß cña c¸c mastocyte, eosinophil, lympho T, B vµ c¸c chÊt tiÕt cña chóng: mediators, cytokin.v.v. ng­êi ta cµng hiÓu ®­îc râ c¬ chÕ g©y HPQ. - Tõ n¨m 1992, ng­êi ta cho r»ng HQP lµ mét bÖnh dÞ øng ®­êng h« hÊp, gåm cã 3 ®Æc ®iÓm sau: Viªm Co th¾t phÕ qu¶n T¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n.

2. TÝnh phæ cËp cña HPQ - HPQ lµ bÖnh kh¸ phæ biÕn. Ước tính trên thế giới có khoảng 300 triệu người mắc hen. - BÖnh cã xu h­íng t¨ng nhanh. - Tỷ lệ mắc bệnh hen phế quản giữa các nước trên thế giới rất khác nhau (1-18%). Số bệnh nhân hen phế quản tử vong hàng năm ước tính 250,000. - Châu ¸ Th¸i bình dương > 6% người lớn, >10% trẻ em. - Mỹ 20 triệu, Anh, Đức, Pháp 6-8% dân số. - Việt nam năm 2010 tỷ lệ HPQ 3,9%.

3. Nguyªn nh©n g©y HPQ 3.1 YÕu tè di truyÒn. 50-60% c¸c tr­êng hîp liªn quan ®Õn c¸c yÕu tè nµy. Theo mét sè nghiªn cøu: bè hoÆc mÑ bÞ hen nguy c¬ con m¾c hen 25%, c¶ bè vµ mÑ bÞ hen tû lÖ nµy t¨ng gÊp ®«i. 3.2 DÞ øng vµ c¬ ®Þa dÞ øng. YÕu tè DÞ øng cã thÓ thÊy ë 75% bÖnh nh©n HPQ. C¬ ®Þa dÞ øng (Atopy) lµ yÕu tè nguy c¬ m¹nh nhÊt trong HPQ. Ng­êi cã c¬ ®Þa dÞ øng nguy c¬ m¾c hen gÊp 10-20 lÇn ng­êi b×nh th­êng.

3.3. DÞ nguyªn Bôi nhµ: hay gÆp nhiÒu nhÊt lµ bôi nhµ. Dermatophagoides pteronyssinus, Dermatophagoides farinae g©y HPQ ë trÎ em 3-4 tuæi. L«ng vò nh­ l«ng chã, l«ng mÌo... PhÊn hoa cây cỏ (ambrossia, h­íng d­¬ng, ng« v.v...), lµ nh÷ng dÞ nguyªn m¹nh, chóng lµ nguyªn nh©n cña nhiÒu thÓ hen nÆng ë trÎ em. NÊm, mèc th­êng là nguyên nhân g©y HPQ ë løa tuæi > 6-7 tuæi (Aspergillus, Cladosporium, Altenaria ...). NhiÔm khuÈn ®­êng h« hÊp: Vi khuÈn, vurut, KST…

NghÒ nghiÖp: dÖt may, s¬n, hãa chÊt… ¤ nhiÔm m«I tr­êng: ozone, dioxide, oxide, hương, khói, khí thải công nghiệp… NghÒ nghiÖp: dÖt may, s¬n, hãa chÊt… Thức ăn: Trứng, sữa, t«m, cua, c¸, èc, nhéng t»m…Ngoµi ra cßn ph¶I kÓ ®Õn c¸c chÊt phô gia, chÊt b¶o qu¶n thøc ¨n… Aspirin lµ nguyªn nh©n cña nhiÒu tr­êng hîp HPQ rÊt nÆng. Các nguyên nhân khác: yÕu tè néi tiÕt, thêi tiÕt, g¾ng søc, stress...

4. C¬ chÕ hen phÕ qu¶n

C¬ chÕ hen phÕ qu¶n

C¬ chÕ hen phÕ qu¶n

5. §Æc ®iÓm l©m sµng - Khã thë: + Khã thë ra + Tõng c¬n. + Đét ngét. + TiÒn triÖu: ngøa mòi, ngøa häng, ho, h¾t h¬i... + Hay xuÊt hiÖn vÒ ®ªm + Đôi khi liªn quan ®Õn thay ®æi khÝ hËu (mïa, nhiÖt ®é, ®é Èm, ¸p suÊt ...). + Yếu tố kích phát c¬n hen: l¹nh, bôi nhµ, phÊn hoa, thøc ¨n, sau VMD¦ ...

- Tức ngực: cảm gi¸c nghÑn hoÆc nÆng ngùc - Tức ngực: cảm gi¸c nghÑn hoÆc nÆng ngùc. - Ho: kh«ng ®Æc tr­ng cho HPQ, th­êng ho vÒ ®ªm, cã thÓ ho khan hoÆc ho ra nhiÒu dÞch nhÇy. - Nghe phæi: ran rÝt vµ ran ng¸y, RRPN cã thÓ gi¶m, gâ trong. - Thë nhanh - Co kÐo hâm øc, c¬ liªn s­ên… - Tr­êng hîp nÆng bÖnh nh©n cã c¶m gi¸c lo l¾ng sî h·i. Ngoµi c¬n ng­êi bÖnh cã thÓ hoµn toµn b×nh th­êng.

Biểu hiện cơn hen nguy kịch: Số lần thở > 30 lần/phút Mạch : 110 lần/ phút Mạch nghịch đảo Nghe phổi: im lặng Tím tái Không đo được PEF

6. Chẩn đoán hen phế quản 6.1. Theo hướng dẫn của GINA 2006 có thể nghĩ đến hen khi có một trong những dấu hiệu hoặc triệu chứng sau đây: Tiếng thở khò khè, nghe phổi có tiếng ran rít khi thở ra đặc biệt ở trẻ em. Tiền sử có một trong các triệu chứng sau: Ho thường tăng về đêm Khò khè tái phát Khó thở tái phát Nặng ngực Các triêu chứng nặng lên về đêm làm người bệnh thức giấc Các triệu chứng xuất hiện hoặc nặng lên theo mùa

Trong tiền sử có mắc các bệnh chàm, sốt mùa, hoặc trong gia đình có người bị hen và các bệnh dị ứng khác. Các triệu chứng xuất hiện hoặc nặng lên khi có các yếu tố sau phối hợp. Tiếp xúc với lông vũ Các hoá chất bay hơi Thay đổi nhiệt độ Mạt bụi nhà Thuốc (Aspirin và các thuốc chống viêm non-steroid, thuốc chẹn bêta) Gắng sức

Phấn hoa Nhiễm khuẩn, nhiễm virus đường hô hấp Khói thuốc lá, khói than, mùi bếp dầu, bếp ga Cảm xúc mạnh Đáp ứng tốt với thuốc giãn phế quản. Test phục hồi phế quản với 2 dương tính (FEV1 tăng trên 12% hoặc 200ml sau khi hít thuốc giãn phế quản). Test da với dị nguyên dương tính hoặc định lượng KT IgE đặc hiệu tăng

6.2. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh: Viện Tim phổi và Huyết học Hoa Kỳ (NHLBI - 1997) đã đưa ra các tiêu chuẩn sau : Cơn khó thở ra, ho, khạc đờm trắng, dính, nghe phổi có ran rít, ran ngáy 2 bên. Có RLTKTN (PEF hoặc FEV < 80%) với các đặc điểm thay đổi và hồi phục được. Đỡ khó thở khi dùng thuốc kích thích bêta-2 và thuốc chống viêm Corticoid Có tiền sử cá nhân, gia đình về bệnh dị ứng.

6.3. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt. Viêm phế quản: ho, sốt, khó thở, nghe phổi có rale ẩm, ít rale rít, rale ngáy. Bệnh phổi tắc nghẽn tính (COPD): khó thở thường xuyên, gặp ở tuổi trung niên, có tiền sử hút thuốc lá, test phục hồi phế quản với Salbutamol âm tính. U phế quản, u phổi, polyp mũi.

Việc chẩn đoán này phức tạp bao gồm nhiều PP khác nhau như : 6.4. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n. Mục đích: phát hiện DN, ®Ó giảm mẫn cảm đặc hiệu cho bệnh nhân với DN gây bệnh. Việc chẩn đoán này phức tạp bao gồm nhiều PP khác nhau như : Khai thác tiền sử dị ứng: cã thÓ ®Þnh h­íng ph¸t hiÖn DN Test lẩy da với các DN nghi ngờ. Test dương tính cũng có thể xác định được DN gây bệnh. TÐt KT phÕ qu¶n (acetyl cholin) hoÆc tÐt phôc håi phÕ qu¶n (kÝch thÝch β2). FEV1 gi¶m hoÆc tăng >15%.

7. Điều trị hen phế quản 7.1. Điều trị đặc hiệu. - Loại bỏ dị nguyên: + Thay đổi nhµ ở, vïng ở, nghề nghiệp… + Loại bỏ vật nu«i, c©y hoa…nếu được x¸c định lµà nguyªn nh©n g©y HPQ. + Tr¸nh ăn những thức ăn đ· được x¸c định lµ nguyªn nh©n g©y hen phế quản. - Giảm mẫn cảm đặc hiệu khi đ· x¸c định được DN g©y HPQ nhưng kh«ng thể loại bỏ được. + Đưa DN g©y bệnh vµo cơ thể với liều thấp vµ tăng dần nhằm tạo ra KT bao v©y bản chất lµ IgG4. Khi DN g©y bệnh vµo cơ thể KT nµy sẽ tranh chấp với KT IgE cơn hen sẽ kh«ng xuất hiện. + Cã 2 đường đưa DN vµo cơ thể: Tiªm, nhỏ giọt d­ới lưỡi.

7.2. Điều trị không đặc hiệu (triệu chứng). 7.2.1. C¸c thuèc ®iÒu trÞ hen A. Thuèc ®iÒu trÞ c¾t c¬n hen Tên thuốc Dạng bào chế Liều lượng Kích thích β2 tác dụng nhanh Salbutamol (Ventolin) - Viên 2mg. - Bình xịt định liều (MDI) 100μg / liều. - Nang khí dung 5 mg/ nang khí dung qua máy. - Ống 0,5mg tiêm truyền tĩnh mạch. - 2-4 viên/ngày. - MDI: Cắt cơn hen 2-4 liều /lần x 3 lần cách nhau 20 phút, duy trì 2-4 liều /lần 4 - 6h một lần - Khí dung: Cắt cơn hen 1 nang /lần x 3 lần cách nhau 20 phút, duy trì 1 nang / lần 4-6h một lần . - Ống: Tiêm dưới da 1 ống / lần 4-6h một lần, truyền tĩnh mạch liều khởi đầu 0,5mg / h, liều tối đa 3mg/h.

Thuèc ®iÒu trÞ c¾t c¬n hen - Terbutalin (Bricanyl) Viên 5mg. - Nang khí dung 5 mg/ nang khí dung qua máy. - Ống 0,5mg tiêm truyền tĩnh mạch. Liều như salbutamol. Liều như salbutamol Kháng cholinergic -Ipratropiumbromide. (atrovent) - Oxytropium. - MDI: 2-4 liều/ lần 4-6h một lần hoặc 3 lần cách nhau 20 phút trong cấp cứu. - Khí dung qua máy: 500μg / 20 phút x 3 lần Nhãm xanthyl - Aminophyllin - 7mg/kg cân nặng tiêm tĩnh mạch chậm trong 20 phút, sau đó duy trì 0,4mg / kg/h truyền nhỏ giọt tĩnh mạch.

B. Thuèc ®iÒu trÞ dù phßng HPQ LiÒu l­îng Glucocorticoid D¹ng B×nh xÞt ®Þnh liÒu: - Beclomethasone - Budesonide - Fluticason. B¾t ®Çu b»ng liÒu tuú thuéc vµo møc ®é nÆng cña bÖnh khi ®¹t ®­îc sù kiÓm so¸t gi¶m liÒu dÇn cø 3 - 6 th¸ng mét lÇn cho ®Õn mét liÒu thÊp nhÊt vÉn ®¹t ®­îc sù kiÓm so¸t hen. Viªn hoÆc xiro: - Hydrocortison - Methylprednisolon - Prednisolon LiÒu kiÓm so¸t h»ng ngµy sö dông liÒu thÊp nhÊt cã t¸c dông 5 - 40mg prednisolon hoÆc t­¬ng ®­¬ng. §èi víi c¬n cÊp 40-60mg / ngµy cho ng­êi lín, 1-2mg/kg c©n nÆng /ngµy cho trÎ em.

Thuèc ®iÒu trÞ dù phßng Thuèc LiÒu l­îng Thuèc kÝch thÝch 2 t¸c dông kÐo dµi (LABA). D¹ng hÝt bột hoặc b×nh xịt ®Þnh liÒu (MDI): - Formotrol - Salmeterol Viªn phãng thÝch chËm: - Salbutamol (S). - Terbutalin (Bambec). + HÝt bét: 12 μg 2 lÇn/ ngµy. + MDI: 2 liÒu/lÇn x 2 lÇn / ngµy. + HÝt bét: 50 μg 1lÇn/ ngµy. + MDI: 2 liÒu/lÇn x 2 lÇn/ ngµy. - S: 4mg 2viªn/ngµy. - Bambec: 10mg 1 lÇn/ngµy.

Thuèc ®iÒu trÞ dù phßng Thuèc LiÒu l­îng D¹ng thuèc kÕt hîp ICS / LABA: Fluticason / Sameterol (seretide) Budesonide / Formoterol (symbicort) Seretide: B×nh xÞt ®Þnh liÒu (MDI) 50, 125, 250 μg / 25 μg. Liều trung bình 2 liÒu/lÇn x 2 lÇn / ngµy. Symbicort B×nh hÝt bét kh« ( turbuhaller)160 / 4,5 μg. LiÒu trung b×nh 2 liÒu / lÇn x 2 lÇn / ngµy.

Thuèc ®iÒu trÞ dù phßng Thuèc LiÒu l­îng Theophylline phãng thÝch chËm: - Theostat. - Theolair. LiÒu b¾t ®Çu 10mg/kg/ngµy, tèi ®a 800mg/ngµy chia 1-2 lÇn. Kh¸ng Leucotrien modifiers. - Montelukast (M) - Pranlukast (P) - Zafirlukast (Z) - Zileuton (Zi) Ng­êi lín: - M: 10mg 1 lÇn/ngµy - P: 450mg 2 lÇn/ngµy - Z: 20mg 2 lÇn/ngµy - Zi: 600mg 4 lÇn/ngµy TrÎ em: M: 5mg (6-14tuæi), M 4mg (2-5tuæi). Z: 10mg 2 lÇn / ngµy (7-11 tuæi).

7.2.2. §iÒu trÞ c¬n hen cÊp A. §iÒu trÞ c¬n hen cÊp t¹i nhµ hoÆc y tÕ c¬ së. C¬n hen cÇn ®­îc ®iÒu trÞ ngay lËp tøc: - Thuèc c­êng 2 d¹ng hÝt t¸c dông nhanh liÒu b¾t ®Çu 2 - 4 nh¸t xÞt / lÇn x 3 lÇn mçi lÇn c¸ch nhau 20 phót trong giê ®Çu. - C¬n nhÑ cÇn ®­îc tiÕp tôc ®iÒu trÞ 2-4 nh¸t xÞt /lÇn x 4-6 lÇn/ngµy. - C¬n trung b×nh cÇn ®­îc tiÕp tôc ®iÒu trÞ 6-10 nh¸t xÞt/lÇn mçi lÇn c¸ch nhau 1-2 giê. - Uèng glucocorticode: prednisolone 0,5-1mg/kg c©n nÆng hoÆc c¸c biÖt d­îc kh¸c víi liÒu t­¬ng ®­¬ng ®èi víi c¬n hen nÆng hoÆc trung b×nh. - §iÒu trÞ c¬n hen nÆng cã ph¸c ®å ®iÒu trÞ c¬n hen nÆng. 6.3.2. §iÒu trÞ c¬n hen cÊp t¹i bÖnh viÖn ®­îc tr×nh bµy trong ph¸c ®å ®iÒu trÞ c¬n hen nÆng

7.2.3. §iÒu trÞ dù phßng hen Dùa trªn møc ®é kiÓm so¸t

MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN (GINA 2007) Ñaëc ñieåm Kieåm soaùt hoàn toàn Taát caû nhöõng ñieåm döôùi ñaây Kieåm soaùt moät phaàn Caùc tieâu chí coù theå hieän dieän trong baát kyø tuaàn naøo Khoâng kieåm soaùt Trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù (≤ 2/tuaàn) > 2 laàn/ tuaàn Xuaát hieän ≥ 3 yeáu toá cuûa Hen kieåm soaùt moät phaàn trong baát kỳ tuaàn naøo Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù Trieäu chöùng ban ñeâm/thöùc giaác Coù nhu caàu duøng thuoác caét côn (≤ 2 laàn/tuaàn) > 2 laàn/tuaàn Chöùc naêng hoâ haáp (PEF hay FEV1) Bình thöôøng <80% döï ñoùan (hay soá toái öu nhaát cuûa beänh nhaân neáu coù) Ñôït kòch phaùt ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo Các hướng dẫn GINA trước năm 2006 dựa vào mức độ triệu chứng và CNHH để phân loại hen theo độ nặng của bệnh( Bậc 1: nhẹ từng cơn, Bậc 2: nhẹ dai dẳng, Bậc 3: vừa dai dẳng, Bậc 4: nặng dai dẳng ). Tuy nhiên nhìn theo góc độ điều trị cũng cần phải xác định rằng mức độ nặng nhẹ của hen bao gồm cả mức độ bệnh hen và sự đáp ứng với điều trị Do vậy phân loại hen theo mức độ kiểm soát GINA 2006 là hữu ích hơn và dễ áp dụng trong thực tế điều trị PEF: Peak Expiratory Flow rate FEV1: Forced Expiratory Volume in 1 second GINA 2006. Available from www.ginasthma.com Page 58 32

MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN (GINA 2007) Ñaëc ñieåm Kieåm soaùt hoàn toàn Taát caû nhöõng ñieåm döôùi ñaây Kieåm soaùt moät phaàn Caùc tieâu chí coù theå hieän dieän trong baát kyø tuaàn naøo Khoâng kieåm soaùt Trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù (≤ 2/tuaàn) > 2 laàn/ tuaàn Xuaát hieän ≥ 3 yeáu toá cuûa Hen kieåm soaùt moät phaàn trong baát kỳ tuaàn naøo Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù Trieäu chöùng ban ñeâm/thöùc giaác Coù nhu caàu duøng thuoác caét côn (≤ 2 laàn/tuaàn) > 2 laàn/tuaàn Chöùc naêng hoâ haáp (PEF hay FEV1) Bình thöôøng <80% döï ñoùan (hay soá toái öu nhaát cuûa beänh nhaân neáu coù) Ñôït kòch phaùt ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo Các hướng dẫn GINA trước năm 2006 dựa vào mức độ triệu chứng và CNHH để phân loại hen theo độ nặng của bệnh( Bậc 1: nhẹ từng cơn, Bậc 2: nhẹ dai dẳng, Bậc 3: vừa dai dẳng, Bậc 4: nặng dai dẳng ). Tuy nhiên nhìn theo góc độ điều trị cũng cần phải xác định rằng mức độ nặng nhẹ của hen bao gồm cả mức độ bệnh hen và sự đáp ứng với điều trị Do vậy phân loại hen theo mức độ kiểm soát GINA 2006 là hữu ích hơn và dễ áp dụng trong thực tế điều trị PEF: Peak Expiratory Flow rate FEV1: Forced Expiratory Volume in 1 second GINA 2006. Available from www.ginasthma.com Page 58 33

MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN (GINA 2007) Ñaëc ñieåm Kieåm soaùt hoàn toàn Taát caû nhöõng ñieåm döôùi ñaây Kieåm soaùt moät phaàn Caùc tieâu chí coù theå hieän dieän trong baát kyø tuaàn naøo Khoâng kieåm soaùt Trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù (≤ 2/tuaàn) > 2 laàn/ tuaàn Xuaát hieän ≥ 3 yeáu toá cuûa Hen kieåm soaùt moät phaàn trong baát kỳ tuaàn naøo Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù Trieäu chöùng ban ñeâm/thöùc giaác Coù nhu caàu duøng thuoác caét côn (≤ 2 laàn/tuaàn) > 2 laàn/tuaàn Chöùc naêng hoâ haáp (PEF hay FEV1) Bình thöôøng <80% döï ñoùan (hay soá toái öu nhaát cuûa beänh nhaân neáu coù) Ñôït kòch phaùt ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo Các hướng dẫn GINA trước năm 2006 dựa vào mức độ triệu chứng và CNHH để phân loại hen theo độ nặng của bệnh( Bậc 1: nhẹ từng cơn, Bậc 2: nhẹ dai dẳng, Bậc 3: vừa dai dẳng, Bậc 4: nặng dai dẳng ). Tuy nhiên nhìn theo góc độ điều trị cũng cần phải xác định rằng mức độ nặng nhẹ của hen bao gồm cả mức độ bệnh hen và sự đáp ứng với điều trị Do vậy phân loại hen theo mức độ kiểm soát GINA 2006 là hữu ích hơn và dễ áp dụng trong thực tế điều trị PEF: Peak Expiratory Flow rate FEV1: Forced Expiratory Volume in 1 second GINA 2006. Available from www.ginasthma.com Page 58 34

MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN (GINA 2014)

ĐIỀU TRỊ HEN THEO MỨC ĐỘ KIỂM SOÁT (GINA 2007) Kieåm soùat Kieåm soùat moät phaàn Không kieåm soùat ñuôïc Ñôït kòch phaùt MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOÙAT GIẢM Duy trì vaø tìm ñöôïc baäc kieåm soùat thaáp nhaát Xeùt taêng baäc ñeå ñaït kieåm soùat Taêng baäc cho ñeán khi đạt kieåm soùat Ñieàu trò ñôït kòch phaùt ÑIEÀU TRÒ/HAØNH ÑOÄNG TĂNG NHÖÕNG BAÄC ÑIEÀU TRÒ GIAÛM TAÊNG BAÄC 1 2 3 4 5

Kiểm soát môi trường GIẢM TĂNG BẬC ĐIỀU TRỊ BẬC 1 2 3 4 5 Giáo dục hen Kiểm soát môi trường Chủ vận β2 tác dụng nhanh khi cần CHỌN 1 THÊM ≥ 1 ICS liều thấp * ICS liều thấp cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài ICS liều trung bình hoặc cao cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài Glucocorticosteroid uống Kháng leukotriene ** ICS liều trung bình hoặc cao Kháng leukotriene Liệu pháp kháng thể anti-IgE ICS liều thấp cùng thuốc kháng leukotriene Theophylline dạng phóng thích kéo dài ICS liều thấp cùng Theophylline dạng phóng thích kéo dài * Glucocorticosteroid dạng hít ** Chất đối vận thụ thể hoặc chất ức chế sự tổng hợp Vùng màu xanh lá – chính là điều trị kiểm soát được lựa chọn ưu tiên TRỊ LIỆU KIỂM SOÁT BỆNH

Kiểm soát môi trường GIẢM TĂNG BẬC ĐIỀU TRỊ BẬC 1 2 3 4 5 Giáo dục hen Kiểm soát môi trường Chủ vận β2 tác dụng nhanh khi cần CHỌN 1 THÊM ≥ 1 ICS liều thấp * ICS liều thấp cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài ICS liều trung bình hoặc cao cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài Glucocorticosteroid uống Kháng leukotriene ** ICS liều trung bình hoặc cao Kháng leukotriene Liệu pháp kháng thể anti-IgE ICS liều thấp cùng thuốc kháng leukotriene Theophylline dạng phóng thích kéo dài ICS liều thấp cùng Theophylline dạng phóng thích kéo dài * Glucocorticosteroid dạng hít ** Chất đối vận thụ thể hoặc chất ức chế sự tổng hợp Vùng màu xanh lá – chính là điều trị kiểm soát được lựa chọn ưu tiên TRỊ LIỆU KIỂM SOÁT BỆNH

Kiểm soát môi trường GIẢM TĂNG BẬC ĐIỀU TRỊ BẬC 1 2 3 4 5 Giáo dục hen Kiểm soát môi trường Chủ vận β2 tác dụng nhanh khi cần CHỌN 1 THÊM ≥ 1 ICS liều thấp * ICS liều thấp cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài ICS liều trung bình hoặc cao cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài Glucocorticosteroid uống Kháng leukotriene ** ICS liều trung bình hoặc cao Kháng leukotriene Liệu pháp kháng thể anti-IgE ICS liều thấp cùng thuốc kháng leukotriene Theophylline dạng phóng thích kéo dài ICS liều thấp cùng Theophylline dạng phóng thích kéo dài * Glucocorticosteroid dạng hít ** Chất đối vận thụ thể hoặc chất ức chế sự tổng hợp Vùng màu xanh lá – chính là điều trị kiểm soát được lựa chọn ưu tiên TRỊ LIỆU KIỂM SOÁT BỆNH

Kiểm soát môi trường GIẢM TĂNG BẬC ĐIỀU TRỊ BẬC 1 2 3 4 5 Giáo dục hen Kiểm soát môi trường Chủ vận β2 tác dụng nhanh khi cần CHỌN 1 THÊM ≥ 1 ICS liều thấp * ICS liều thấp cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài ICS liều trung bình hoặc cao cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài Glucocorticosteroid uống Kháng leukotriene ** ICS liều trung bình hoặc cao Kháng leukotriene Liệu pháp kháng thể anti-IgE ICS liều thấp cùng thuốc kháng leukotriene Theophylline dạng phóng thích kéo dài ICS liều thấp cùng Theophylline dạng phóng thích kéo dài * Glucocorticosteroid dạng hít ** Chất đối vận thụ thể hoặc chất ức chế sự tổng hợp Vùng màu xanh lá – chính là điều trị kiểm soát được lựa chọn ưu tiên TRỊ LIỆU KIỂM SOÁT BỆNH

Kiểm soát môi trường GIẢM TĂNG BẬC ĐIỀU TRỊ BẬC 1 2 3 4 5 Giáo dục hen Kiểm soát môi trường Chủ vận β2 tác dụng nhanh khi cần CHỌN 1 THÊM ≥ 1 ICS liều thấp * ICS liều thấp cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài ICS liều trung bình hoặc cao cùng chủ vận β2 tác dụng kéo dài Glucocorticosteroid uống Kháng leukotriene ** ICS liều trung bình hoặc cao Kháng leukotriene Liệu pháp kháng thể anti-IgE ICS liều thấp cùng thuốc kháng leukotriene Theophylline dạng phóng thích kéo dài ICS liều thấp cùng Theophylline dạng phóng thích kéo dài * Glucocorticosteroid dạng hít ** Chất đối vận thụ thể hoặc chất ức chế sự tổng hợp Vùng màu xanh lá – chính là điều trị kiểm soát được lựa chọn ưu tiên TRỊ LIỆU KIỂM SOÁT BỆNH

ĐIỀU TRỊ HEN THEO GINA 2014 Các bậc điều trị

7.2.3. §iÒu trÞ dù phßng hen Dùa trªn møc ®é kiÓm so¸t A. Lùa chọn b­íc ®iÒu trÞ (B¾t ®Çu ®iÒu trÞ nh­ thÕ nµo) - Mçi mét bÖnh nh©n ®­îc qui vµo 1 trong 5 b­íc kiÓm so¸t - Trong mçi b­íc ®iÒu trÞ, thuèc kÝch thÝch 2 dïng ®Ó ®iÒu trÞ triÖu chøng khi cÇn (nÕu BN ph¶i th­êng xuyªn dïng thuèc c¾t c¬n nhanh hoÆc cã chØ ®Þnh t¨ng liÒu = hen ch­a ®­îc kiÓm so¸t). - Tõ b­íc 2-5 BN cÇn ≥ 1 thuèc kiÓm so¸t hen, ng¨n ngõa triÖu chøng vµ c¬n hen xuÊt hiÖn. GC d¹ng hÝt lµ thuèc kiÓm so¸t hen hiÖu qu¶ nhÊt hiÖn nay. - BN míi ®­îc chÈn ®o¸n hen hoÆc BN ch­a dïng thuèc,b¾t ®Çu ®iÒu trÞ theo b­íc 2 (nÕu triÖu chøng th­êng xuyªn xuÊt hiÖn điÒu trÞ b¾t ®Çu theo b­íc 3). - Hen kh«ng ®­îc kiÓm so¸t n©ng b­íc ®iÒu trÞ hiÖn t¹i cho ®Õn khi ®¹t ®­îc kiÓm so¸t.

7.2.3. §iÒu trÞ dù phßng hen Dùa trªn møc ®é kiÓm so¸t B. T¨ng b­íc ®iÒu trÞ nh­ thÕ nµo? T×nh tr¹ng hen ch­a ®­îc kiÓm so¸t trong vßng 1 th¸ng cÇn xem xÐt t¨ng b­íc ®iÒu trÞ. NÕu xuÊt hiÖn c¬n cÊp t¨ng b­íc ®iÒu trÞ ngay. Tr­íc khi c©n nh¾c t¨ng b­íc ®iÒu trÞ cÇn kiÓm tra l¹i chÈn ®o¸n hen, kü thuËt sö dông thuèc hÝt, th¸I ®é tu©n thñ ®iÒu trÞ cña ng­êi bÖnh. 6.4.2. Gi¶m b­íc ®iÒu trÞ nh­ thÕ nµo? Gi¶m B­íc ®iÒu trÞ nÕu hen ®­îc kiÓm so¸t sau 3 th¸ng ®iÒu trÞ vµ c¸c tr­êng hîp Ýt nguy c¬ xuÊt hiÖn c¬n cÊp. GINA 2014 kh«ng khuyÕn c¸o ngõng corticoid.

ĐIỀU TRỊ HEN THEO GINA 2014 Các bậc điều trị

Điều trị HPQ ở bệnh nhân có thai Điều trị cắt cơn đánh giá kỹ lưỡng tình trạng người bệnh để lựa chọn liều lượng thuốc thích hợp. Điều trị dự phòng: Thuốc được lựa chọn hàng đầu là Pulmicort dạng hít hoặc dạng khí dung.

Xin tr©n träng c¶m ¬n !