Υπεύθυνος καθηγητής: κος Καπιδάκης Σαράντος ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ «ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ » Υπεύθυνος καθηγητής: κος Καπιδάκης Σαράντος Μάθημα: Ηλεκτρονική Δημοσίευση Υπεύθυνη εργασίας: Κατσίρα Γεωργία, φοιτήτρια του Ζ΄ Εξαμήνου ΚΕΡΚΥΡΑ 2004

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ Πνευματική ιδιοκτησία είναι η νομοθεσία που αναγνωρίζει στο δημιουργό ενός πνευματικού έργου, την ικανότητα να το εμφανίσει στη δημοσιότητα και να το εκμεταλλευτεί […] Για να προστατευτεί ένα έργο πρέπει να έχει κάποια πρωτοτυπία και να έχει δημοσιευθεί. Προστατεύεται μία ποικιλία έργων, όπως οι μεταφράσεις, οι διασκευές, τα αντίγραφα κ.ά. […] Υποκείμενο της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ο δημιουργός, που εργάστηκε επιμόνως, είτε σε συνεργασία με άλλους ή ακόμα και νομικά πρόσωπα, αλλά και το κράτος. Οι εξουσίες που δίνουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις στην Ελλάδα, στον δημιουργό είναι «περιουσιακές»(π.χ./ να εκμεταλλευτεί το έργο και να πάρει αμοιβή) και ηθικές (π.χ./ να αναφερθεί το όνομα του, να μην αλλοιωθεί η μορφή του έργου του κ.τ.λ.) Η διάρκεια προστασίας του έργου είναι περιορισμένη: όσο ζει ο δημιουργός και για 50 χρόνια μετά το θάνατό του […].

Χρειάζονται νέες ρυθμίσεις, των πνευματικών δικαιωμάτων, για να προστατευτούν όσοι δημοσιεύουν στο διαδίκτυο? (1/2) Το Office of Technology Assessment υποστηρίζει: Ότι τα πνευματικά δικαιώματα λειτουργούν αποτελεσματικά, όταν είναι αποτυπωμένα σε κάτι απτό (λ.χ. ένα βιβλίο) Όσο σταθερή κι αν είναι μία εργασία, είναι ασήμαντο να υποστηριχθεί ότι μπορεί να προστατευτεί σε ένα περιβάλλον όπου ανά πάσα στιγμή μπορεί να μεταφερθεί οπουδήποτε παγκοσμίως!!!

Χρειάζονται νέες ρυθμίσεις, των πνευματικών δικαιωμάτων, για να προστατευτούν όσοι δημοσιεύουν στο διαδίκτυο? (2/2) Πολλοί διαφωνούν με τα συμπεράσματα του Ο.Τ.Α αναφέροντας ότι: Τα πνευματικά δικαιώματα έχουν ήδη προσαρμοστεί στη νέα τεχνολογία Χρειάζονται μόνο μερικές ρυθμίσεις και επεκτάσεις της νομοθεσίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις της τεχνολογίας Δεν υπάρχει τίποτα το ακατόρθωτο!

Λύση!!!! Να υπάρξει μία ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων των δημιουργών και των δικαιωμάτων των χρηστών της τεχνολογίας, και ακολούθως, να διαμορφωθεί η νομοθεσία σύμφωνα με τις απαιτήσεις των καιρών και της τεχνολογίας.

Τύποι υλικών που προστατεύονται από το copyright…(1/2) Δεν πρέπει να υπάρχει καμία διάκριση μεταξύ ενός περιοδικού σε έντυπη μορφή και ενός, του οποίου η διανομή γίνεται ηλεκτρονικά!

Τύποι υλικών που προστατεύονται από το copyright…(2/2) Με κάποιες ωστόσο, προϋποθέσεις: Να γίνουν κάποιες αλλαγές στη νομοθεσία Αν και το σύμβολο του copyright © δεν είναι απαραίτητο, είναι πιο ασφαλές αν εμφανίζεται στην 1η σελίδα της οθόνης και αν είναι δυνατό και στην αρχή κάθε άρθρου του e-journal Αν επιτρέπεται η εκτύπωση, τότε και σε κάθε αντίγραφο, που θα παράγεται!

Σχέση ηλεκτρονικών εκδοτών και συντακτών?! (1/4) Ο συγγραφέας έχει όλα τα δικαιώματα στην κατοχή του Ο εκδότης αποκτά τόσα δικαιώματα, όσα του επιτρέπει να αποκτήσει ο ίδιος ο συγγραφέας.

Σχέση ηλεκτρονικών εκδοτών και συντακτών?! (2/4) Δημιουργείται μία νέα τάση πραγμάτων, που θέλει τους συντάκτες να προσπαθούν να διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα για τους ίδιους, για 2 λόγους: Πολλά περιοδικά δεν είναι πρόθυμα να επιστρέψουν τα πνευματικά δικαιώματα στους ουσιαστικούς κάτοχούς τους Η κλιμάκωση των τιμών- ακρίβεια ως προς την συνδρομή των ιδρυμάτων στα περιοδικά!

Σχέση ηλεκτρονικών εκδοτών και συντακτών?! (3/4) Δεν μπορεί να αποσιωπηθεί η άποψη ότι πολλά περιοδικά όχι απλώς είναι πρόθυμα να επιστρέψουν συγκεκριμένα δικαιώματα, στους πραγματικούς κατόχους τους, αλλά και να κάνουν όλες τις δυνατές πράξεις προκειμένου να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο.

Σχέση ηλεκτρονικών εκδοτών και συντακτών?! (4/4) Εάν η νέα τάση πραγμάτων αρχίσει να εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα, τότε οι εκδότες του διαδικτύου θα έχουν να αντιμετωπίσουν μία πληθώρα προβλημάτων, όπως την άδεια από τον συντάκτη για: τη διανομή της εργασίας την αναπαραγωγή της τη δημόσια παρουσίαση της και φυσικά θα χάνουν ποσοστά από τις συνδρομές!!!

Συμπέρασμα!!! Με μία τέτοιου είδους πράξη, δεν θα υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα αναφορικά με τις εκδόσεις των εργασιών τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονικά μορφή! Θα αναπτυχθεί ένα είδος ελεύθερης πρόσβασης, όπου όλοι χωρίς κανένα σχεδόν κόστος, θα είναι σε θέση να μπορούν να «διαβάζουν» την πληροφορία που θέλουν!

Δημοσιεύσεις-Περιλήψεις- Παραπομπές (1/2) Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η χρήση της νέας τεχνολογίας, των πολυμέσων και του διαδικτύου σε τέτοιου είδους εργασίες, δεν θα έχει καμία επίπτωση σ’ αυτές. Δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά στο ότι οι προδημοσιεύσεις ήταν αρχικά έντυπες και τώρα είναι σε ηλεκτρονική μορφή!!! Πάντα, όμως, με το ΄σύμβολο των πνευματικών δικαιωμάτων ©!!!!

Δημοσιεύσεις-Περιλήψεις- Παραπομπές (2/2) Μερικές από αυτές τις βάσεις δεδομένων, όπως λ.χ. οι περιλήψεις δημιουργούνται αυτόματα. Όταν οι περιλήψεις απλώς λειτουργούν ως «δείκτες» για την εργασία που αναφέρονται, τότε δεν είναι παραβάσεις!! Αν αντιθέτως, αφομοιώνουν πλήρως το κείμενο, τότε πιθανόν οι δημιουργοί αυτών των περιλήψεων να δεχτούν κυρώσεις!!!

Δικαιώματα κατόχου πνευματικών δικαιωμάτων Υπάρχουν 5 βασικά δικαιώματα: Το δικαίωμα να παράγει αντίγραφα Το δικαίωμα να κάνει νέες εργασίες, βασισμένες στις ήδη υπάρχουσες Το δικαίωμα να διανέμει αντίγραφα Το δικαίωμα να πουλάει τις εργασίες, να τις νοικιάζει, να τις δανείζει και να τι εκμισθώνει!!! Το δικαίωμα να τις παρουσιάζει δημόσια.

Όχι παραλογισμοί!!!! Πολλοί είναι αυτοί που ανησυχούν με το αν κάνουν κάτι παράνομο, όταν τοποθετούν εργασίες άλλων στην μνήμη του υπολογιστή τους….

Τι είναι νόμιμη/δίκαιη χρήση? …η δίκαιη χρήση μίας νομικά κατοχυρωμένης δουλειάς, για σκοπούς όπως η κριτική ή η έρευνα, δεν αποτελεί παραβίαση του copyright.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο καθορισμός μίας εργασίας, ως δίκαιη χρήση??? Τον σκοπό της χρήσης Τη φύση της εργασίας Το ποσοστό που χρησιμοποιείται Την επίδραση της χρήσης!!

Μπορούν να ξεπεραστούν τα όρια του copyright??? Ο λόγος που δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν τα πνευματικά δικαιώματα, είναι ότι δίνουν στον κάτοχό τους μία ουσιαστική δυνατότητα, ως προς την εκμετάλλευση της παραγωγής και της διανομής των αντιγράφων… Όμως αν συμφωνήσει ένας κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων με κάποιον αγοραστή, μπορεί να θέσει όρους που θα είναι ευνοϊκοί γι’ αυτόν…

Εναλλακτική Λύση από τους Βιβλιοθηκονόμους!!! Σύστημα ταυτόχρονης άδειας από πολλούς χρήστες (ελεύθερη πρόσβαση!), αλλά θα είναι στη δικαιοδοσία της βιβλιοθήκης να ελέγχει την πρόσβαση! => οικονομικά οφέλη για τις Βιβλιοθήκες

Συμπέρασμα!!! Τα πνευματικά δικαιώματα παρέχουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο καθορίζονται πολλά δικαιώματα, αλλά που αφήνει την πιθανότητα στους δημιουργούς, τους εκδότες , τους βιβλιοθηκονόμους και τους χρήστες να συνεργαστούν, και όποτε κρίνεται απαραίτητο να διαπραγματεύονται και άλλους όρους!!!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Είναι κάτι που ίσχυε στο παρελθόν!!! Βέβαια, αν υπάρχει το ειδικό σύμβολο ©, ενισχύεται κατά πολύ η προστασία!! Ωστόσο, το C, αν δεν είναι μέσα σε κύκλο, τότε δεν θεωρείται νόμιμο… Ο καθένας οφείλει να υποψιάζεται ότι κάθε τεκμήριο έχει κατοχυρωθεί νομικά….

Μύθοι σχετικοί με το copyright Εξαίρεση: η προσωπική αντιγραφή μουσικής!!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Τίποτα δεν βρίσκεται σε κοινό δικτυακό τόπο, εκτός κι αν ο ιδιοκτήτης του θέλει να το βάλει εκεί! Ταχυδρομώντας στο διαδίκτυο, σιωπηρά δίνεται η δικαιοδοσία στον καθένα να αντιγράψει = ΛΑΘΟΣ! Οι υπολογιστές δεν κάνουν ΠΟΤΕ αντίγραφα… μόνο οι άνθρωποι μπορούν!!!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Η δίκαιη χρήση που εφαρμόζεται ως «εξαίρεση» στο νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων, έγινε ώστε να επιτρέπει πράγματα όπως τα σχόλια, η κριτική και η έρευνα… π.χ. Αναπαράγεται ένα άρθρο από κάποιο περιοδικό επειδή το χρειάστηκε κάποιος προκειμένου να σχολιάσει την ποιότητα αυτού του περιοδικού και όχι επειδή δεν είχε χρόνο να γράψει τη δική του εκδοχή για το ίδιο θέμα…

Μύθοι σχετικοί με το copyright Υπάρχει μία σύγχυση με τα εμπορικά σήματα των εταιρειών, τα οποία μπορεί να αποδυναμωθούν ή και να χαθούν, αν δεν υπάρξει η απαιτούμενη επιμέλεια! Εξαίρεση και σε αυτή την περίπτωση –μέσα στα όρια της δίκαιης χρήσης- αν εναπόκειται το ενδεχόμενο ασκήσεως κριτικής σε μία εταιρεία!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Μύθοι σχετικοί με το copyright! Εργασίες που βασίζονται σε κατοχυρωμένες εργασίες, εφόσον είναι νέα δημιουργήματα, δεν αποτελούν παραβίαση του copyright! Είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει… Αν γίνει κάτι τέτοιο ο συντάκτης της δεύτερης εργασίας είναι υποχρεωμένος, όχι μόνο να ζητήσει άδεια από τον συγγραφέα (ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να είναι) της αρχικής, αλλά και να το αναφέρει στην εργασία του! Πολλοί εθελοτυφλούν για προσωπικά οφέλη (π.χ. διαφήμιση κ.τ.λ.)

Μύθοι σχετικοί με το copyright Αυτό δεν είναι απόλυτο! Εξαρτάται από το τι αποδέχεται ο εκάστοτε δικαστής και το σώμα ενόρκων… αλλά σαφέστατα δεν είναι μία εγκληματική πράξη!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Μύθοι σχετικοί με το copyright! Άρα η παραβίαση του copyright δεν είναι «έγκλημα»??? Παραπάνω από 10 αντίγραφα και επιφέρει κέρδος άνω των 2.500$ (άρα για εμπορικούς σκοπούς) => Είναι κακούργημα Όμως, δεν θα κατηγορηθεί ποτέ κάποιος επειδή έστειλε ένα e-mail με κάτι, που είχε λάβει!

Μύθοι σχετικοί με το copyright Τα πνευματικά δικαιώματα δεν αποτελούν τροχοπέδη σε ό,τι μπορεί να δημοσιευθεί. Όμως πρέπει να υπάρχει σεβασμός στα δικαιώματα των δημιουργών να ελέγχουν τα έργα τους!!

Βιβλιογραφία Παναγιώτης Τασιόπουλος «Αστικό δίκαιο», εκδ. Σάκκουλα: Αθήνα, 2001 Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Γιοβάνη, εκδ. Χ. Γιοβάνη : Αθήνα, 1979 Elias Steve., “ Copyrights in Cyberspace” http://www.ora.com/gnn/bus/nolo/copy.html http://sunsite.berkeley.edu/imaging/databases/fall95papers / burnett.html http://www.press.umich.edu/jep/works/strong.copyright.html Symposium 2: Oakley http://www.arl.org/scomm/symp2/oakley.html http://www.eress.umich.edu/jep/04-03/strong.html