Έφη Γουργιώτου Eπίκουρη Καθηγήτρια Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστήμιο Κρήτης Εκπαιδεύοντας τους φοιτητές στη χρήση της δυναμικής αξιολόγησης και των διαμεσολαβούμενων μαθησιακών εμπειριών κατά τη διάρκεια των πρακτικών τους ασκήσεων Έφη Γουργιώτου Eπίκουρη Καθηγήτρια Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο στόχος της έρευνας Ήταν να περιγράψει τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση μιας συνεργατικής έρευνας δράσης, που είχε ως στόχο την βελτίωση της εκπαίδευσης των φοιτητών σχετικά με τη χρήση της δυναμικής αξιολόγησης και των διαμεσολαβούμενων μαθησιακών εμπειριών κατά τη διάρκεια των διδακτικών τους ασκήσεων.

Τι είναι η δυναμική αξιολόγηση; Είναι η αξιολόγηση της σκέψης, αντίληψης, μάθησης και της ικανότητας επίλυσης προβλήματος μέσα από μια ενεργητική διδακτική διαδικασία , η οποία στοχεύει στο να τροποποιήσει τη γνωστική λειτουργία (Tzuriel, 2001).

Έμφαση στη διαδικασία και όχι στο αποτέλεσμα Θεωρητικό πλαίσιο H δομιστική θεώρηση του Piaget (Piaget and Inhelder, 1969), H κοινωνικο- αλληλεπιδραστική θεωρία του Vygotsky, H αντίληψη του Vygotsky (1978) για τη «ζώνη επικείμενης ανάπτυξης» και των νεοβιγκοτσιανών ερευνητών (Luria, 1976; Wertsch, 1985; Kozulin, 1990) H θεωρία της «σκαλωσιάς» (scaffolding) (Wood, Bruner & Ross,1976), Η θεωρία των διαμεσολαβούμενων μαθησιακών εμπειριών (MLES) (Mediated Learning Experiences) (Feuerstein et al., 1979). Έμφαση στη διαδικασία και όχι στο αποτέλεσμα

Χαρακτηριστικά της δυναμικής αξιολόγησης Διαδικασία και παρέμβαση Aλληλεπιδραστικός ρόλος διαμεσολαβητή Γνωστικές και μεταγνωστικές διαδικασίες Αυτορρύθμιση και κοινωνικοσυναισθηματικές διαδικασίες. H δυναμική αξιολόγηση επικεντρώνεται στην εξερεύνηση του αξιολογητή για το πώς θα βοηθήσει το παιδί και όχι στην ικανότητα επίδειξης του παιδιού προς τον αξιολογητή.

Δυναμική Αξιολόγηση και μοντέλα υποστήριξης Δυναμική Αξιολόγηση και μοντέλα υποστήριξης Το «Εργαλείο για την Αξιολόγηση της Μάθησης κατά την Προσχολική Ηλικία» (Preschool Learning Assessment Device) για παιδιά ηλικίας 3-5 ετών, Lidz (1991). Η«Καταγραφή Διαμεσολαβούμενων Μαθησιακών Εμπειριών» [Mediated Learning Experiences Record (MLES)], Kahn (1992) . Η «Αξιολόγηση της Συμπεριφοράς του Παιδιού» (Infant Behavioral Assessment) (Hedlund & Tatarka, 1991).

Μεθοδολογία: Οι συμμετέχοντες Η έρευνα έλαβε μέρος κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2010-2011 και συμμετείχαν 52 φοιτητές/τριες που φοιτούσαν στο 4ο έτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης. Στο πλαίσιο των πρακτικών τους ασκήσεων κάθε φοιτητής/τρια πραγματοποίησε οκτώ διδασκαλίες, υιοθετώντας τη μέθοδο της δημιουργικής επίλυσης προβλήματος.

Μεθοδολογία Στο πλαίσιο αυτό οι φοιτητές/τριες, καλούνταν να τροποποιήσουν τη διδακτική τους παρέμβαση στα παιδιά που προέρχονταν από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα, παρέχοντάς τους κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης-παρέμβασης-επαναξιολόγησης.

Μεθοδολογία: Η υποστήριξη Στο μέσο της ακαδημαϊκής χρονιάς οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν δύο εργαστήρια επικεντρωμένα στη διαφοροποιημένη διδασκαλία και την δυναμική αξιολόγηση (Differentiating Instruction Model and Dynamic Assessment of Learning Potential of Preschool Children).

Δείκτες αξιολόγησης του συνολικού προγράμματος α) η ποσότητα και η ποιότητα των αλληλεπιδράσεων μεταξύ φοιτητών και παιδιών προσχολικής ηλικίας (Mediated Learning Experiences Scale) και β) το είδος και η ποσότητα των υποστηρικτικών διδακτικών στρατηγικών που χρησιμοποίησαν κατά τη διάρκεια της παρέμβασής τους σε νηπιαγωγεία του Ρεθύμνου (Scaffolding Strategies Scale).

Αποτελέσματα Η πλειονότητα των φοιτητών χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας τους επτά από τα δέκα κριτήρια των αλληλεπιδράσεων μεταξύ ενήλικα-παιδιού: σκοπιμότητα και ανταπόκριση, νόημα, διασύνδεση, ενδυνάμωση, αλληλεξάρτηση, σχεδιασμός, πρόκληση.

Αποτελέσματα Αρκετοί φοιτητές δεν κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν τα κριτήρια: της αυτό-ρύθμισης και του ελέγχου της συμπεριφοράς, της εξατομίκευσης και της αλλαγής του εαυτού.

Αποτελέσματα Οι φοιτητές αξιοποίησαν: τις ανοιχτές-κλειστές ερωτήσεις (περιγραφές, εξηγήσεις αναφορικά με τις εμπειρίες του παιδιού, προβλέψεις και σχεδιασμούς), την ανατροφοδότηση (ενθάρρυνση, απόδοση νοήματος, φωναχτή σκέψη, προτάσεις και κοινοποίηση πληροφοριών), τις στρατηγικές απομνημόνευσης (ανασκόπηση /υπενθύμιση), τις στρατηγικές ρύθμισης εργασίας (συνδυασμός ενδιαφερόντων και εμπειριών, επεξηγήσεις) και τις στρατηγικές διδασκαλίας (άμεσες ερωτήσεις, εκμαιεύσεις απαντήσεων).

Αποτελέσματα Δυσκολίες διαπιστώθηκαν: στην αξιοποίηση στρατηγικών γνωστικής δομής, διευκρίνησης αιτήματος και επανατοποθέτησης στόχων.

Αποτελέσματα Το πρόγραμμα βοήθησε τους/τις φοιτητές/τριες να τροποποιήσουν τις αντιλήψεις γύρω από τη μάθηση και την ανάπτυξη των παιδιών και ιδιαίτερα αυτών που προέρχονται από διαφορετικά και γλωσσικά περιβάλλοντα και για το ρόλο τους ως διαμεσολαβητές στη μάθηση των μικρών παιδιών.

Συμπέρασμα

Η περίπτωση του μικρού Χρήστου Προνήπιο, αλβανικής καταγωγής Και οι δύο γονείς μιλούν ελληνικά Η οικογένειά του ασχολείται ιδιαίτερα μαζί του και κυρίως η μητέρα του. Του διαβάζει παραμύθια και συζητά πολύ μαζί του.

Αρχική αξιολόγηση Απεικόνιση των αναγκών του παιδιού, των δυνατοτήτων του, των δεξιοτήτων που έχει κατακτήσει, τις στρατηγικές μάθησης που έχει ακολουθήσει. Καταγραφή πληροφοριών για το βαθμό ανταπόκρισης του παιδιού στην παρέμβαση του διαμεσολαβητή. Χαμηλή αυτοπεποίθηση, περιθωριοποίηση, άρνηση εκφοράς λόγου μέσα στην τάξη, αντιδραστική συμπεριφορά

Ανάπτυξη στόχων Γενικές διαδικασίες και όχι ειδικές δεξιότητες Οργάνωση δραστηριοτήτων

Δυναμική αξιολόγηση Φύλλο οργάνωσης σχεδίου δραστηριότητας Περιγραφή δραστηριότητας Πώς θα εμπλέξω το παιδί στη δραστηριότητα ; Πώς θα δώσω νόημα στη δραστηριότητα ; Πώς θα συνδέσω τη δραστηριότητα με άλλους χώρους, χρόνους, εργασίες ; Πώς ανταποκρίθηκε το παιδί στη δραστηριότητα;

Φύλλο καταγραφής της διαδικασίας παρέμβασης Φύλλο καταγραφής της διαδικασίας παρέμβασης Ερώτηση Παροχή δομής Τροποποίηση εργασίας Καθοδήγηση

Φύλλο αξιολόγησης υποβοηθούμενης μαθησιακής δραστηριότητας Δραστηριότητα: Ημερομηνία: Ήταν κατάλληλοι οι αρχικοί στόχοι; Τα υλικά ήταν κατάλληλα; Η δραστηριότητα ήταν ευχάριστη και ενδιαφέρουσα για το παιδί; Είχε νόημα για το παιδί; Το παιδί κατανόησε δεξιότητες άλλες πέραν του αρχικού στόχου; Πόσο καλά συνδύασε την δραστηριότητα με άλλες δραστηριότητες, άλλους χώρους, άλλους σκοπούς; Ποια είδη βοήθειας (διαμεσολάβησης) απέδωσαν καλύτερα; Τι πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω;

Τελική αξιολόγηση Σε ποια είδη βοήθειας (στρατηγικών) ανταποκρίθηκε περισσότερο; Ανοιχτές-κλειστές ερωτήσεις Περιγραφές Εξηγήσεις αναφορικά με τις εμπειρίες του παιδιού Προβλέψεις και σχεδιασμούς Διδασκαλίας Άμεσες ερωτήσεις Εκμαιεύσεις απαντήσεων Ανατροφοδότησης Ενθάρρυνση Απόδοση νοήματος Φωναχτή σκέψη Ρύθμισης εργασίας Συνδυασμός ενδιαφερόντων και εμπειριών Επεξηγήσεις

Τελική αξιολόγηση Η δυναμική αξιολόγηση μας βοήθησε να διευκρινίσουμε ότι η συμπεριφορά του Χρήστου οφείλετε στην πολιτισμική και γλωσσική του διαφορετικότητα και δεν αντανακλά μια καθυστέρηση στην ανάπτυξή του. Η ενισχυτική υποστήριξη βοήθησε το Χρήστο να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να εμπιστεύεται την εξωτερική βοήθεια που του δόθηκε, να εκφράζεται πιο εύκολα και να παρουσιάσει μια σημαντική πρόοδο.

Τι είδους υποστήριξη χρειάζεται εφεξής; Τι είδους υποστήριξη χρειάζεται εφεξής; Συνέχιση της υποβοηθούμενης μάθησης και αξιολόγησης και την επόμενη σχολική χρονιά

egourg@yahoo.gr ΤΕΛΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ