Ιωαννα μαλατου Κεντρο κοινωνικhς ςτηριξης Δημου κορδελιου-ευοςμου Τα όρια στη ζωή μας Ιωαννα μαλατου Κεντρο κοινωνικhς ςτηριξης Δημου κορδελιου-ευοςμου

Προβληματισμοί Πολύς λόγος γίνεται για τον ρόλο του σύγχρονου γονιού και για τον ρόλο της οικογένειας Πολύς λόγος γίνεται για την ένταση στις σχολικές τάξεις και στις σχολικές αυλές Μας απασχολούν τα «δύσκολα» παιδιά, τα παιδιά χωρίς όρια… Συχνά κάνουμε σκέψεις όπως οι ακόλουθες…

Προβληματισμοί «Η γη μας είναι εκφυλισμένη, τα παιδιά δεν υπακούουν πια στους γονείς τους» Αιγύπτιος ιερέας, 6000 π.Χ. «Άκουσε τι γινόταν τις παλιές καλές μέρες, όταν τα παιδιά, παράξενο να το λες, φαίνονταν μόνο, δεν ακούγονταν, ζούσαν μια απλή ζωή, με λίγα λόγια τα ανέτρεφαν σωστά.» Αριστοφάνης «Τα παιδιά τώρα αγαπούν την πολυτέλεια. Έχουν κακούς τρόπους, δε σέβονται τους μεγαλύτερους και χαίρονται να φλυαρούν σε μέρη όπου κανονικά θα έπρεπε να εργάζονται. Αντιμιλούν στους γονείς τους και είναι τύραννοι για τους δασκάλους τους.» Σωκράτης

Η σημασία των ορίων Τα όρια δημιουργούν το πλαίσιο για την υγιή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του ανθρώπου και για την ομαλή κοινωνικοποίησή του. Τα όρια παρέχουν ασφάλεια γιατί δομούν και οργανώνουν έναν κόσμο χαοτικό και συχνά απειλητικό. Η θέσπισή τους αρχίζει με τη γέννηση και διαρκεί όσο και η ζωή μας. Τα όρια, συνεπώς, αφορούν όλους μας, και τους γονείς και τα παιδιά, εξελίσσονται μαζί μας.

Η σημασία των ορίων Τα όρια αποτελούν το βασικό στοίχημα της διαπαιδαγώγησης και το ζητούμενο ενός αποτελεσματικού εκπαιδευτικού συστήματος Στην πραγματικότητα είναι ένα σύνολο κανόνων, κατάλληλων για την κάθε ηλικία και συνθήκη ζωής, που επιτρέπουν την προσαρμογή του ατόμου, το κάνουν αυτόνομο και ψυχικά ανθεκτικό Διαμορφώνουν ένα είδος θετικής πειθαρχίας που κινείται ανάμεσα στα δυο αναποτελεσματικά άκρα της αυταρχικότητας και της απόλυτης επιτρεπτικότητας

Πώς βάζουμε όρια Με τρόπο κατανοητό, απλό και κατάλληλο για την ηλικία των παιδιών Με σαφείς οδηγίες, επαρκή αιτιολόγηση και λογικές απαιτήσεις Χωρίς θυμό και φωνές αλλά με σιγουριά και αυστηρότητα Με συζήτηση για τις λογικές συνέπειες της παραβίασης των ορίων και επιβράβευση για την τήρησή τους Με σταθερότητα και συνέπεια Λειτουργώντας ως πρότυπα

Τα αυταρχικά όρια Περιορίζουν και αποδυναμώνουν τα παιδιά Στερούν από τα παιδιά την πρωτοβουλία, πλήττουν την αυτοεκτίμησή τους και λειτουργούν ως απαγορεύσεις ή τιμωρίες Είναι προσανατολισμένα στις ανάγκες των γονιών και κυρίως στην ανάγκη τους για κυριαρχία και έλεγχο Εκπορεύονται από τη γονεϊκή πεποίθηση ότι αν τα παιδιά δεν πονέσουν, δε θα μάθουν Τελικά, διαμορφώνουν αντιδραστικά-θυμωμένα ή φοβισμένα-αποσυρμένα παιδιά

Τα «χαλαρά» όρια Δεν είναι διατυπωμένα με σαφήνεια, δεν τηρούνται με σταθερότητα και διαμορφώνουν ένα κλίμα “επιτρεπτικότητας” Οδηγούν τα παιδιά σε χειριστικές και εγωκεντρικές συμπεριφορές που διαταράσσουν το κλίμα της οικογένειας Εκπορεύονται από τη γονεϊκή πεποίθηση ότι αντιδράσεις που δυσαρεστούν τα παιδιά δεν είναι αποτελεσματικές και οδηγούν τους γονείς σε απώλεια του ελέγχου Τελικά, διαμορφώνουν εγωκεντρικά παιδιά, χωρίς σεβασμό για τον άλλο άνθρωπο.

Τα «δημοκρατικά» όρια Θεσπίζονται με δίκαιο και σαφή τρόπο Λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες και των γονιών και των παιδιών, υπάρχει δηλαδή αμοιβαίος σεβασμός και συνεργασία Εκπορεύονται από τη γονεϊκή πεποίθηση ότι τα παιδιά μπορούν να αναλαμβάνουν ευθύνες, να έχουν επιλογές και να μαθαίνουν από τις συνέπειες των επιλογών τους Τελικά, διαμορφώνουν υπεύθυνα παιδιά και συνεργάσιμα παιδιά

Φυσικές και λογικές συνέπειες Φυσική συνέπεια θεωρείται οποιοδήποτε επακόλουθο προκύπτει από τις ενέργειες ενός παιδιού (από όσα κάνει ή δεν κάνει) όταν δεν παρεμβαίνει ο ενήλικας Η λογική συνέπεια σχεδιάζεται από τον γονέα, είναι δηλαδή η «τιμωρία» που ταιριάζει στην «παράβαση» για να την αποκαταστήσει Οι συνέπειες είναι άμεσες, σχετικές με το όριο που παραβιάζεται, σύντομες, κατάλληλες για την ηλικία του παιδιού και προσφέρουν ευκαιρίες για μάθηση

Κλείνοντας… «Το παιδί με τρυφερούς και δημοκρατικούς γονείς μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον αγάπης, έχει σωστά πρότυπα ταύτισης και μίμησης, λαμβάνει τις αναγκαίες εξηγήσεις για τους κανόνες και έχει την ευκαιρία να μάθει (μέσα από τη δοκιμή και τα λάθη του) πώς οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους και τον εαυτό του. Ο συνδυασμός της θέσπισης ορίων και της θερμής ενθαρρυντικής στάσης που εκφράζει αποδοχή από την πλευρά των γονέων απεικονίζεται στο λεγόμενο δημοκρατικό γονέα ή αλλιώς στο γονέα με κύρος» (Herbert, 1974 και 1989)