ΒΕΝΤΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Β’ ΜΕΘ ΜΠΟΔΟΣΑΚΕΙΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΒΕΝΤΟΥΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Β’ ΜΕΘ ΜΠΟΔΟΣΑΚΕΙΟΥ

ΟΡΙΣΜΟΣ Φαρμακολογία είναι η επιστήμη που μελετά τους συσχετισμούς βιολογικής δράσης, χημικής δομής και θεραπευτικών εφαρμογών των φαρμάκων, μέσα από το τρίπτυχο φαρμακοδυναμικής-φαρμακοκινητικής-φαρμακογενετικής.

ΟΡΙΣΜΟΣ Η επιστήμη που μελετά τα φάρμακα και τις βιολογικές τους δράσεις.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟ Φάρμακο: Κάθε ουσία που μπορεί να μεταβάλει τις ιδιότητες ενός βιολογικού υποστρώματος και χρησιμοποιείται για την 1) πρόληψη 2) διάγνωση 3) θεραπεία

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Απορρόφηση (Absorption) Κατανομή (Distribution) Μεταβολισμός (Metabolism) Απέκκριση (Excretion) Απελευθέρωση (Liberation) σε per os χορήγηση

ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Μηχανισμός δράσης φαρμάκων και αποτελέσματα της χορήγησής τους στον οργανισμό

ΚΛΑΔΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΕΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ- ΦΑΡΜΑΚΟΓΕΝΩΜΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Χημεία Βιοχημεία Φυσιολογία Βιολογία Γενετική Φυσική Στατιστική ψυχολογία

ΤΡΟΠΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΕΝTΕΡΙΚΗ

ΕΝΤΕΡΙΚΗ PER OS SUBLINGUAL RECTAL (SUPP.)

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ I.V. I.M. SC

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΕΝΔΟΔΕΡΜΙΚΗ ΕΝΔΟΡΡΑΧΙΑΙΑ ΕΝΔΟΟΣΤΙΚΗ ΕΝΔΟΑΡΘΡΙΚΗ ΕΝΔΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΑΚΗ

ΆΛΛΗ ΜΟΡΦΗ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΕ ΔΕΡΜΑ ΚΑΙ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥΣ (ΠΛΗΝ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ)

ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ παρεντερικησ ΕΙΣΠΝΟΕΣ

ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ PER OS ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ανώδυνη Εύκολη Εύκολη διάλυση λόγω των άφθονων πεπτικών εκκρίσεων Εύκολη απορρόφηση (pH, μεγάλη επιφάνεια απορρόφησης), πλην όμως αργή Χαμηλό κόστος

ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ SUBL-SUPP Παράκαμψη μεταβολισμού πρώτης διόδου από εντερικό βλεννογόνο και ήπαρ

ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ MEIONEKTHMATA Διάσπαση ουσιών από τα πεπτικά υγρά Αδρανοποίηση Παρουσία τροφής ή φαρμάκων ενδέχεται να επιβραδύνει την απορρόφηση Εξάρτηση από την κλινική κατάσταση του οργανισμού Απρόβλεπτη απορρόφηση (εκθετική κινητική απορρόφησης)

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ-ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ακρίβεια δοσολογίας Ταχεία δράση (γραμμική κινητική απορρόφησης) Δεν εξαρτάται από τη γενική κατάσταση του ασθενούς

ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ-ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Κίνδυνος εμβολής Θρομβοφλεβίτιδα Επιμελής αντισηψία Αλλεργικές αντιδράσεις

ΕΝΔΟΜΥΪΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ταχύτερη έναρξη δράσης Δεν απαιτεί εξασφάλιση φλεβικής γραμμής πριν τη χορήγηση. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Άλγος Τοπικός ερεθισμός Κίνδυνος μόλυνσης

ΥΠΟΔΟΡΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗ Εξίσου ταχεία απορρόφηση με την ενδομυϊκή Ίδια μειονεκτήματα

ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Δισκία Κάψουλες Υπόθετα Εναιωρήματα Απλά διαλύματα Βάμματα Ενέσιμα διαλύματα Οφθαλμικά διαλύματα Αλοιφές Διαδερμικά αυτοκόλλητα Εισπνεόμενα

Συστατικα ιδιοσκευασματοσ Δραστική ουσία Έκδοχα Διαλύτες Ουσίες που αυξάνουν τον όγκο Ουσίες που περιορίζουν τις απώλειες Ουσίες που καλύπτουν δοσιμετρικές ανάγκες Ουσίες που βελτιώνουν τη γεύση Ουσίες που βελτιώνουν την οσμή

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Χημική ονομασία Κοινόχρηστη ονομασία Εμπορικό όνομα

ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΕΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Προκλινικό στάδιο Κλινικό στάδιο

ΠΡΟΚΛΙΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Πειραματόζωα Πρωταρχικά εκτίμηση τοξικότητας φαρμάκου Φαρμακολογικές ιδιότητες

ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΦΑΣΗ Ι ΦΑΣΗ ΙΙ ΦΑΣΗ ΙΙΙ ΦΑΣΗ ΙV

ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ- ΦΑΣΗ Ι ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ομάδα εθελοντών-υγιών Εμφάνιση τυχόν συμπτωμάτων (ασφάλεια-ανοχή) Αξιολόγηση των φαρμακολογικών ενεργειών (αποτελεσματικότητα, φαρμακοκινητική) Προσδιορισμός συγκέντρωσης φαρμάκου και μεταβολιτών σε πλάσμα και ούρα (αποτελεσματική δόση-εύρος δόσης)

ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ – ΦΑΣΗ ΙΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μεγαλύτερος αριθμός εθελοντών-ασθενών (100-300) Ορισμένος αριθμός ερευνητικών κέντρων Παράλληλη χορήγηση εικονικού φαρμάκου Προσδιορισμός θεραπευτικής αποτελεσματικότητας (δράση στον υπό εξέταση πληθυσμό) Έλεγχος γενικών και ειδικών τοξικών εκδηλώσεων

ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ-ΦΑΣΗ ΙΙΙ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μεγάλος αριθμός ασθενών (1000-3000) Πολυκεντρική μελέτη Έλεγχος τυχόν ιδιοσυγκρασιακών αντιδράσεων Επιβεβαίωση πρότερων αποτελεσμάτων

Κλινικο σταδιο- φαση iv ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ Postmarketing Μακροχρόνια παρακολούθηση για τυχόν σπάνιες εκδηλώσεις

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΟΝΟΜΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΑΤΡΟΥ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΣΥΝΤΑΓΗΣ Ονοματεπώνυμο ασθενούς Rp Φαρμακοτεχνική μορφή Όνομα δραστικής ουσίας Περιεκτικότητα Συνολική ποσότητα S: Δοσολογία Ημερομηνία Σφραγίδα και υπογραφή ιατρού

ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ Ναρκωτικά χαρακτηρίζονται γενικά οι ουσίες που διαθέτουν εξαρτησιογόνες ιδιότητες. Εμπίπτουν σε ειδικές νομοθετικές διατάξεις συνταγογραφίας περί ναρκωτικών. 6 κατηγορίες: Α, Β, ΒΣ, Γ, ΓΣ και Δ.

Τρόπος Χορήγησης Φαρμάκων Ν.1729/87 ΓΕΝΙΚΕΣ & ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ   ΠΙΝΑΚΑΣ Δ (TAVOR. LEXOTANIL. LIBRAX, DORM. STILNOX, IMOVANE, SONATA κ.λ.π.) Τα ανωτέρω φάρμακα του Πίνακα Δ. του Ν. 1729/87 (εκτός των κωδεϊνούχων) χορηγούνται με συνταγή με μονή κόκκινη γραμμή και αριθμημένη, χωρίς να χρειάζεται σφραγίδα της Νομαρχίας ή του Ι.Κ.Α. (σε περίπτωση που η συνταγή είναι του Ι.Κ.Α.) και σε οποιαδήποτε ποσότητα αναγράφει ο γιατρός π.χ. 1,2,3 ή 6 τεμάχια. Οι εν λόγω συνταγές σφραγίζονται με την σφραγίδα του φαρμακείου, αριθμούνται κατά μήνα ή δίμηνο και φυλάσσονται στο φαρμακείο επί 3ετία σε φακέλους ή ντοσιέ. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην κατηγορία Δ προστέθηκε βάσει της υπ.αριθ. Υ6γ/ 1725/5-6-2001 απόφασης του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας το STILNOX., IMOVANE και SONATA.

ΠΙΝΑΚΑΣ Γ.Σ. ΚΩΔΕΪΝΟΥΧΑ (LONARID, LONALGAL κ.λ.π.) Τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα που περιέχουν κωδεϊνη, χορηγούνται με συνταγή του Νόμου 1729/ 87 (Μονόγραμμη, θεωρημένη από τη Νομαρχία) φυ­λασσόμενη επί τριετία, ανεξαρτήτως της συνολικής ποσότητας κωδεϊνης ανά συνταγή. ΠΡΟΣΟΧΗ: Παράβαση των ανωτέρω, είναι παράβαση του Ν 1729/87 η οποία συνεπάγεται ποινικές και διοι­κητικές κυρώσεις. Η στρογγυλή σφραγίδα του Ι.Κ.Α. σε συνταγές του Ι.Κ.Α. επέχει θέση σφραγίδας της Νομαρχίας. Ελέγχετε προσεκτικά συνταγές που εκδίδονται από Νοσοκομεία με κωδεϊνούχα. Οι συνταγές αυτές πρέπει να είναι με μονή κόκκινη διαγράμμιση και να έχουν θεώρηση από την Νομαρχία και μόνον. Με οποιαδήποτε άλλη σφραγίδα (του Νοσοκομείου π.χ.) οποιουδήποτε σχήματος, η συνταγή δεν εκτελείται διότι είναι παράνομη

ΠΙΝΑΚΑΣ Γ Χορηγούνται με ειδική συνταγή Ναρκωτικών (δίγραμ­μη) θεωρημένη από την Νομαρχία, φυλασσόμενη για τρία χρόνια (σε συνεχιζόμενη θεραπεία με Νομαρχι­ακή Απόφαση). Οι συνταγές αυτές αριθμούνται και περνιούνται στο συνταγολόγιο αυθημερόν. ΠΡΟΣΟΧΗ: Βάσει της υπ.αριθ. Υ6γ/1725/5-6-2001 αποφάσεως του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας προστέθηκαν στην κατηγορία Γ' τα ιδιοσκευάσματα IMALGENE, KETALAR και KETASET (μεταφέρθηκαν από τον πίνακα Δ' στον Γ') ROMIDON: Σε μια συνταγή μπορούν να αναγραφούν έως 1 κουτί κάψουλες ή έως τρία κουτιά αμπούλες. Αυτή η συνταγή είναι για πενθήμερη θεραπεία. Δεν ισχύουν φωτοαντίγραφα για καμία από τις συντα­γές με κωδεϊνούχα, ψυχοτρόπα και ναρκωτικά. ACTIO: (πεπιεσμένοι τροχίσκοι με ενσωματωμένο στοματικό εξάρτημα εφαρμογής): ανήκει στον πί­νακα Γ του ν.1729/87 και το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας έχει ορίσει ως μέγιστη ημερήσια δόση τα 6,4mg. Η δόση αυτή αντιστοιχεί σε 4 τροχίσκους των 1600μg ημερησίως. Το φαρμακευτικό ιδιοσκεύασμα ACTIQ δύναται να χορηγείται με ευθύνη του ιατρού με ειδική συνταγή Ναρκωτικών σε ποσότητα που αντιστοιχεί στην μέγιστη δόση και για θεραπεία δεκαπέντε (15) ημερών. CONCERTA, METHYLPHENIDATE / RUBIO: το ιδιοσκεύ­ασμα συνταγογραφείται αποκλειστικά από παιδοψυχίατρους, νευρολόγους και ψυχίατρους. OXYCONTIN: η συνταγογράφηση αυτού του ιδι­οσκευάσματος θα γίνεται εφόσον το άλγος δεν αντιμετωπίζεται με την χορήγηση μη ναρκωτικών αναλγητικών

ΠΙΝΑΚΑΣ Β Χορηγούνται με ειδική συνταγή Ναρκωτικών (δίγραμ­μη) . θεωρημένη από την Νομαρχία, Φυλασσόμενη για τρία χρόνια (σε συνεχιζόμενη θεραπεία με Νομαρχι­ακή Απόφαση). Οι συνταγές αυτές αριθμούνται και περνιούνται στο συνταγολόγιο αυθημερόν. ΑΚΙΝΕΤΟΝ, ARTAN, ΚΑΙ ΟΜΟΙΑ ΤΟΥΣ Τα ιδιοσκευάσματα ΑΚΙΝΕΤΟΝ-ARTAIME (παρόλο που δεν ανήκουν στον Ν.1729/87) και όμοια τους για να χορηγηθούν χρειάζονται απλή συνταγή. NALOREX - NARCAN Σύμφωνα με απόφαση του πρώην Υπουργού Υγείας κ. Στεφανή (4-4-2003) και η οποία δημοσιεύθηκε στο υπ.αριθ. 448/14-4-2003 ΦΕΚ, τα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα που περιέχουν ανταγωνιστικές των οπιοειδών ουσίες χορηγούνται από τα φαρμακεία με ειδική «ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ». Η συνταγή αυτή είναι διπλότυπη και φέρει τα εξής στοιχεία: «ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ» και αύξοντα αριθμό, ονοματεπώνυμο, ειδικότητα, διεύθυνση και τηλέφωνο του ιατρού που εκδίδει την συνταγή. Σε κάθε χορηγούμενη συνταγή ο ιατρός πρέπει να αναγράφει ευανάγνωστα ονοματεπώνυμο, διεύθυν­ση και αριθμό μητρώου ασφαλιστικού φορέα, αριθμό ταυτότητας του ασθενή, αιτιολογία, χρονολογία έκ­δοσης και θα υπογράφεται και θα σφραγίζεται από τον ιατρό. Επίσης θα υπογράφεται από τον παραλήπτη των φαρμάκων, ύστερα από επίδειξη της αστυνομικής του ταυτότητας και τέλος θα υπογράφεται και θα σφραγίζεται από τον φαρμακοποιό. Τα ίδια στοιχεία θα αναγράφονται και στο στέλεχος. Οι συνταγές και τα στελέχη τους θα φυλάσσονται για τρία χρόνια.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ Τα φάρμακα χωρίζονται από τον FDA ( Οργανισμός τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ) στις εξής 5 κατηγορίες, ανάλογα με το κατά πόσο θεωρείται ασφαλής η χορήγησή τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης: Α Β C D X Τα φάρμακα της κατηγορίας Χ αντενδείκνυνται πλήρως κατά την εγκυμοσύνη.