Παγκοσμιοποίηση μύθος ή πραγματικότητα Γιώργος Μαυρομμάτης

Εισαγωγή Όπως είπαμε, το μάθημα θα μπορούσε να ονομαστεί και ανθρώπινες γεωγραφίες της παγκοσμιοποίησης και ουσιαστικά προσπάθησε να λειτουργήσει ως μια εισαγωγή στην ανθρωπογεωγραφία Στο πλαίσιο της εισαγωγής ασχοληθήκαμε με ζητήματα που άπτονται της οικονομικής, αστικής, κοινωνικής, πολιτικής γεωγραφίας, δημογραφίας, γεωπολιτικής κ.α. Η παγκοσμιοποίηση λειτούργησε ως το «όχημα» για αυτή την εισαγωγή Σημερα το μάθημα είναι πιο «αναστοχαστικό» και θα ασχολήθούμε με την κυρίαρχη αφήγηση της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και αν τελικά μπορεί να υπάρξει μόνο μια οικονομική παγκοσμιοποίηση ή περισσότερες Θα προσπαθήσουμε να ρίξουμε φως στην κυρίαρχη αφήγηση της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και αναγκαστικά θα ασχοληθούμε με ζητήματα πολιτικής και οικονομίας: πολιτική και οικονομία και όχι αναγκαστικά η οικονομία πάνω από την πολιτική (μετά-πολιτική) αλλά ίσως ούτε και η πολιτική πάνω από την οικονομία (μετά-οικονομία)

Από το παγκόσμιο στο τοπικό και πίσω στο παγκόσμιο Όπως είπαμε ο Άτλας που κρατάει την υδρόγειο δεν μπορεί να δει την πλάτη του (Latour) Η παγκοσμιοποίηση είπαμε δεν μπορεί να ειδωθεί παρά μόνο μέσα από τόπους (η παγκοσμιοποίηση ως γεωγραφία) Οπότε για μια ενδελεχής ανάλυση της παγκοσμιοποίησης χρειάζεται μια ανάλυση παγκοσμιοποίημενων, λιγότερο παγκοσμιοποιημένων και καθόλου οικονομικά παγκοσμιοποιήμενων τόπων (από τη Σιγκαπούρη στη Βόρεια Κορέα) Όμως εμείς σήμερα θέλουμε να ασχοληθούμε με την κυρίαρχη αφήγηση της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, θέλουμε να ασχοληθούμε με το ιδεολογικό υπόβαθρο της οικονομικής παγκοσμιοποίησης που είναι και πολιτικό. Για τους αναλυτικούς αυτούς λόγους, θα αφήσουμε το τοπικό επίπεδο και θα ασχοληθούμε με το παγκόσμιο, που ως μη πραγματικό, είναι επόμενως ιδεολογικό.

Doreen Masey (2005) For Space Ο κυρίαρχος τρόπος αντίληψης της οικονομικής παγκοσμιοποίησης είναι ότι είναι μια αναπόφευκτη πορεία, π.χ. η Αφρική θα γίνει Ευρώπη Η κυρίαρχη αφήγηση της παγκοσμιοποίησης μετατρέπει το χώρο σε χρόνο και τη γεωγραφία σε ιστορία Μπορούν όμως οι τόποι να έχουν διαφορετικές πορείες; Η παγκομσιοποίηση ως η μεγάλη αφήγηση της εποχής μας, όπως ήταν κάποτε η Νεωτερικότητα, η παγκοσμιοποίηση ως η νέα νεωτερικότητα Η παγκοσμιοποίηση ως μια ευθεία πορεία, όπως ο κόσμος κάποτε έπρεπε να εκπολιτισθεί έτσι και οι αγορές εργασίας και το κράτος πρέπει να μεταρρυθμιστούν. Υπάρχει μόνο μια πορεία που όλες οι χώρες πρέπει να ακολουθήσουν. Η κυρίαρχη αφήγηση της νέο-φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης ή της πολιτικής οικονομίας του καιρού μας. Από την άλλη πλευρά, η παγκοσμιοποίηση ίσως έπρεπε να ήταν η συνάντηση της γεωγραφικής διαφοράς και των διαφορετικών πορείων των διαφορετικών χωρών. Η παγκοσμιοποίηση στην παρούσα εμφανίζεται ως μια αναγκαία αφομοίωση. Μήπως η παγκοσμιοποίηση θα έπρεπε να εννοιολογηθεί ως πολύ-πολιτισμικότητα; Η κυρίαρχη αφήγηση της παγκοσμιοποίησης είναι καθαρά αφομοιωτική και μας ζητά να γίνουμε όπως ‘αυτή’.

The imagined economies of globalization (Cameron & Palan) Πως οι αφηγήσεις περί παγκοσμιοποίησης διαμορφώνουν το ίδιο το αντικείμενο αναφοράς τους; Πως το νόημα της παγκοσμιοποίησης διαμορφώνεται μέσα από τις αφηγήσεις των κυρίαρχων παικτών (κράτη, υπερεθνικοί οργανισμοί, ΜΚΟ και διεθνείς οργανώσεις); Η παγκομιοποίηση ως ιστορία/ αφήγηση και όχι ως φαινόμενο/ πραγματικότητα. Το παγκόμιο αφηρημένο επίπεδο ως αφηγηματικό επίπεδο.

ΜΜΕ και αφηγήσεις της παγκομσιοποίησης

Μύθος ή πραγματικότητα; Στην ακαδημία προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την παγκοσμιοποίηση ως πραγματικότητα αλλά οι ιστορίες μας ουσιαστικά διαμορφώνουν το νοηματικό της περιέχομενο. Η έννοια της αφήγησης και της πραγματικότητας (Foucault) αλλά και πως η αφήγηση διαμορφώνει την πραγματικότητα. Η παγκοσμιοποίηση αλλάζει το φαντασιακό της κοινωνίας, δημιουργεί μια νέα φαντασία. Από τη φαντασιακή κοινότητα του έθνους-κράτους στη φαντασιακή κοινότητα των οικονομιών της παγκοσμιοποίησης. Η παγκομιοποίησης ως το μέλλον, όπως η Νεωτερικότητα ως το μέλλον.

Διαφορετικές αναλύσεις της παγκομιοποίησης Η παγκοσμιοποίηση ως ιστορικά κύματα. Η ιστορία της παγκοσμιοποίησης Η παγκοσμιοποίηση ως αλήθεια και αντικειμενική πραγματικότητα (CNN going global, BBC Global) Η παγκοσμιοποίηση ως εκμετάλευση, αντι-καπιταλιστική προσέγγιση. Πολιτισμικές αναλύσεις της παγκοσμιοποίησης, εξετάζοντας τις αναπαραστάσεις της παγκοσμιοποίησης (αυτό το οποίο κάνουμε σήμερα) Η κυρίαρχη αφήγηση της παγκοσμιοποίησης ως ο μύθος των αγορών, δυνάμεις εκτός εθνικού ελέγχου που αναγκάζουν τα κράτη να προσαρμοστούν στις νέες πραμγατικότητες της οικονομικής ελευθερίας.

Η κοινή λογική περί παγκοσμιοποίησης Η κοινή λογική περί παγκοσμιοποίησης ουσιαστικά προαναγγέλει το τέλος της πολτιικής και της αναδιανεμητικής διακαιοσύνης. Ο Rawls πάει σπίτι του. Η παγκοσμιοποίηση ως μια δύναμη εκτός κρατών, εκτός πολιτικής. Μια τεχνολογική δύναμη και μια νέα οικονομία της αγοράς που απαιτεί την ένταξη σε μια ελευθεριακή οικονoμία της αγοράς, του ανταγωνισμού, των ισοσκελισμένων προυπολογισμών, των πλεονασμάτων των εμπορικών ισοζυγιών κ.α. Αυτή είναι η κυρίαρχη ιστορία της παγκοσμιοποίησης ως κοινή λογική. Η παγκοσμιοποίηση ως η ιστορία του ανταγωνιστικού κράτους που πρέπει να πειθαρχήσει τους πληθυσμούς του προκειμένου να αυξήσει την παραγωγικότητα. Η παγκοσμιοποίηση ως η ιστορία του ανταγωνιστικού κράτους και της ελευθεριακής οικονομίας. Το κράτος από το να παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας γίνεται μια μορφή «επιχείρησης» και η φτώχεια γίνεται ατομική υπόθεση. Αυτή η αφήγηση είναι πολύ ισχυρή, οι περισσότεροι από εμάς σε κάποια στιγμή την επικοινωνούμε σε άλλους ή απλά διερωτώμαστε με τον εαυτό μας. Η κυρίαρχη αφήγηση μιλά ουσιαστικά για τη μη ύπαρξη εναλλακτικών. Η συμβολική βία της αφήγησης.

Heritage Foundation-Economic Freedom Q.1. What is economic freedom? Economic freedom is the fundamental right of every human to control his or her own labour and property. In an economically free society, individuals are free to work, produce, consume, and invest in any way they please. In economically free societies, governments allow labour, capital and goods to move freely, and refrain from coercion or constraint of liberty beyond the extent necessary to protect and maintain liberty itself. Q.2. What are the benefits of economic freedom? Economic freedom brings greater prosperity. The Index of Economic Freedom documents the positive relationship between economic freedom and a variety of positive social and economic goals. The ideals of economic freedom are strongly associated with healthier societies, cleaner environments, greater per capita wealth, human development, democracy, and poverty elimination. For further information, see especially

The Heritage Foundation- Economic Freedom Index Q.3. How do you measure economic freedom? We measure economic freedom based on 10 quantitative and qualitative factors, grouped into four broad categories, or pillars, of economic freedom: Rule of Law (property rights, freedom from corruption); Limited Government (fiscal freedom, government spending); Regulatory Efficiency (business freedom, labor freedom, monetary freedom); and Open Markets (trade freedom, investment freedom, financial freedom).

Economic Freedom Index- Δημοσιονομική ελευθερία Fiscal Freedom Fiscal freedom is a measure of the tax burden imposed by government. It includes direct taxes, in terms of the top marginal tax rates on individual and corporate incomes, and overall taxes, including all forms of direct and indirect taxation at all levels of government, as a percentage of GDP.

Europe- Economic freedom Index

Το εκδοτικό γεγονός των προηγούμενων χρόνων Το εκδοτικό γεγονός των προηγούμενων χρόνων

Thomas Picketty: ο διανοούμενος σταρ-οικονομολόγος Η ανισότητα σε αυτόν τον πλανήτη αυξάνεται συνεχώς ειδικά τα τελευταία τριάντα χρόνια Ο εικοστός πρώτος αιώνας αρχίζει να θυμίζει τα επίπεδα ανισότητας του 19ου αιώνα Δεν έχει διαβάσει το ‘Κεφάλαιο’ του Μαρξ παρόλα αυτά το έργο του παρομοιάζεται με αυτό Ο καπιταλισμός χρειάζεται ανισότητα αλλά δεν χρειάζεται τόση ανισότητα Ο λόγος για τον οποίο η ανισότητα αυξάνει είναι ότι για περισσότερο από τριάντα χρόνια ο ρυθμός απόδοσης του κεφαλαίου είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας Δεν ζητά ‘επανάσταση’, ζητά μια επιστροφή στη σοσιαλοδημοκρατία σε ένα βαθμό (όχι υπέρμετρο) μέσα από προοδευτική φορολογία και φορολογία πλούτου και όχι μόνο εισόδήματος, μέσα από τη φορολογία του παγκόσμιου πλούτου των ατόμων. Οι εξελίξεις με τις ελβετικές τράπεζες και το φόρο Τόμπιν στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές.

Η Ευρωπαική Ένωση βιώνει μια υπαρξιακή κρίση Το μανιφέστο μας για την Ευρώπη (Guardian 2/5/2014) Picketty και άλλοι. Η Ευρωπαική Ένωση βιώνει μια υπαρξιακή κρίση Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας προκειμένου να προωθήσουμε το μοντέλο μας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης Το δημοκρατικό μέλλον της Ευρώπης Η δημοκρατία και οι δημόσιες αρχές πρέπει να θέσουν υπό έλεγχο τον παγκόσμιο χρηματοοικονομικό καπιταλισμό Τα κοινωνικά μας μοντέλα πρέπει να διατηρηθούν μέσω της προοδευτικής φορολογίας και της καταπολέμησης της ύπαρξης φορολογικών παραδείσων Η Ευρώπη πρέπει να διατηρήσει το μοντέλο της και να εισάγει την έννοια της φορολογικής δικαιοσύνης στο πλαίσιο της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.