ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΟΥΣ

Τι λέγεται μέγεθος; Μέγεθος λέγεται κάθε ποσότητα που μπορεί να μετρηθεί.

Ποια μεγέθη ονομάζονται φυσικά μεγέθη; Φυσικά μεγέθη ονομάζονται τα μεγέθη που: μετράμε στη διάρκεια των πειραμάτων της Φυσικής, και χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τα φυσικά φαινόμενα.

Παραδείγματα φυσικών μεγεθών μήκος l εμβαδόν Ε όγκος V μάζα m πυκνότητα ρ χρόνος t ταχύτητα υ

Τι κάνουμε για να μετρήσουμε ένα φυσικό μέγεθος; Για να μετρήσουμε ένα φυσικό μέγεθος το συγκρίνουμε με ένα άλλο ομοειδές το οποίο οι επιστήμονες έχουν διαλέξει για μονάδα μέτρησης, και βρίσκουμε πόσες φορές μεγαλύτερο ή μικρότερο είναι από τη μονάδα μέτρησης (με άλλα λόγια πόσες φορές χωράει η μονάδα μέτρησης σε αυτό). Από τη μέτρηση λοιπόν βρίσκουμε έναν αριθμό. Για να εκφράσουμε την τιμή του φυσικού μεγέθους, δίπλα από τον αριθμό αυτό βάζουμε τη μονάδα μέτρησης.

Παράδειγμα: Για να μετρήσουμε το μήκος ενός σώματος το συγκρίνουμε με τη μονάδα μήκους που είναι το 1 μέτρο (1m). Αν το μήκος του σώματος είναι π.χ. 2 φορές μεγαλύτερο από το 1m, λέμε ότι η τιμή του μήκους του σώματος είναι 2m, και συμβολίζουμε L=2m.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

Μονάδες μέτρησης μήκους 1 χιλιόμετρο (1km) 1 μέτρο (1m) 1 εκατοστόμετρο (1cm) 1 χιλιοστόμετρο (1mm)

Τα κυριότερα όργανα μέτρησης μήκους Τα κυριότερα όργανα μέτρησης μήκους Μετροταινία Μεζούρα Πτυσσόμενο μέτρο Υποδεκάμετρο

1η μέτρηση+2η μέτρηση+3η μέτρηση+4η μέτρηση 1) Με μεζούρα μετρήστε το μήκος του θρανίου. Κάντε 4 μετρήσεις και βρείτε το μέσο όρο τους. 1η μέτρηση: ……………………… 2η μέτρηση: …………………….. 3η μέτρηση: ……………………. 4η μέτρηση: …………………..... Μέσος όρος μήκους θρανίου = 1η μέτρηση+2η μέτρηση+3η μέτρηση+4η μέτρηση = 4 ……………+...............+...............+............... = = …………… 4

2) Με χάρακα μετρήστε το πάχος 50 φύλλων (100 σελίδων) ενός βιβλίου 2) Με χάρακα μετρήστε το πάχος 50 φύλλων (100 σελίδων) ενός βιβλίου. Μετά υπολογίστε το πάχος ενός φύλλου. Πάχος 50 φύλλων = Πάχος ενός φύλλου = …………….. Πάχος 50 φύλλων 50 = …………….. = …………….. = 50

Η κλίμακα των μηκών στον κόσμο μας

ΜΕΤΡΗΣΗ ΕΜΒΑΔΟΥ

1 τετραγωνικό μέτρο (1m²) Μονάδες μέτρησης εμβαδού 1 τετραγωνικό μέτρο (1m²) 1 τετραγωνικό δεκατόμετρο (1dm²) 1 τετραγωνικό εκατοστόμετρο (1cm²)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν παραλληλογράμμου =6cm.5cm =30cm²

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν παραλληλογράμμου =6cm.5cm =30cm²

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν παραλληλογράμμου =6cm.5cm =30cm²

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν παραλληλογράμμου =6cm.5cm =30cm²

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 63cm² 9cm.7cm Εμβαδόν τριγώνου = = = 31,5cm² 2 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 63cm² 9cm.7cm Εμβαδόν τριγώνου = = = 31,5cm² 2 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 9cm.7cm 63cm² Εμβαδόν τριγώνου = = = 31,5cm² 2 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 9cm.7cm 63cm² Εμβαδόν τριγώνου = = = 31,5cm² 2 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 9cm.7cm 63cm² Εμβαδόν τριγώνου = = = 31,5cm² 2 2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν ακανόνιστης επιφάνειας ~ 65cm² =

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν ακανόνιστης επιφάνειας ~ 65cm² =

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Εμβαδόν ακανόνιστης επιφάνειας ~ 55cm² =

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΓΚΟΥ

Μονάδες μέτρησης όγκου 1 κυβικό μέτρο (1m³) 1 κυβικό δεκατόμετρο (1dm³) ή λίτρο (1L) 1 κυβικό εκατοστόμετρο (1cm³) ή χιλιοστόλιτρο (1mL)

Σε ογκομετρικό κύλινδρο βάλτε μικρή ποσότητα νερού και μετρήστε τον όγκο της. V νερού = Βάλτε μέσα στον κύλινδρο ένα κομμάτι πλαστελίνη τυχαίου σχήματος κρεμασμένη από κλωστή, έτσι ώστε να καλύπτεται εξ ολοκλήρου από το νερό, και μετρήστε εκ νέου την ένδειξη. V νερού και πλαστελίνης μαζί = Βρείτε τον όγκο της πλαστελίνης. Vπλαστελίνης = Πιέστε την πλαστελίνη να αλλάξει το σχήμα της και επαναλάβετε την ίδια διαδικασία. Τι παρατηρείτε; Παρατηρώ ότι Εναλλακτικά μπορεί να γίνει εικονικό εργαστήριο με το λογισμικό «Πυκνότητα» του Phet.

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΖΑΣ

Τι κυρίως δείχνει το φυσικό μέγεθος «μάζα»; Τι κυρίως δείχνει το φυσικό μέγεθος «μάζα»; Η μάζα ενός σώματος δείχνει κυρίως την ποσότητα της ύλης που περιέχει, (όσο περισσότερη ύλη έχει τόσο μεγαλύτερη είναι η μάζα του). Σύγκριση μαζών

Μονάδες μέτρησης μάζας 1 χιλιόγραμμο (1Kg) 1 γραμμάριο (1g)

Το πρότυπο χιλιόγραμμο

Υπάρχουν ζυγοί διάφορων τύπων. Όργανο μέτρησης μάζας Ζυγός ή ζυγαριά Υπάρχουν ζυγοί διάφορων τύπων.

Είδη ζυγών

m = 9,85kg

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ

Το φυσικό μέγεθος «πυκνότητα» αναφέρεται στα υλικά (όχι στα σώματα). Πού αναφέρεται το φυσικό μέγεθος «πυκνότητα»; Το φυσικό μέγεθος «πυκνότητα» αναφέρεται στα υλικά (όχι στα σώματα).

Τι δείχνει η πυκνότητα ενός υλικού; Η πυκνότητα ενός υλικού δείχνει πόσο πυκνό είναι το υλικό, δηλαδή πόση μάζα του υπάρχει σε μία μονάδα όγκου. Αντιστοίχηση υλικών με πυκνότητες Σύγκριση πυκνοτήτων υλικών

Τι πρέπει να κάνουμε για να μετρήσουμε την πυκνότητα ενός υλικού; Για να μετρήσουμε την πυκνότητα ενός υλικού, πρέπει να διαιρέσουμε τη μάζα ενός σώματος φτιαγμένου από το υλικό με τον όγκο του. Αν μετρήσουμε την πυκνότητα οποιασδήποτε ποσότητας ενός υλικού βρίσκουμε το ίδιο αποτέλεσμα.

Μονάδες μέτρησης της πυκνότητας

Αν γνωρίζουμε πυκνότητα και όγκο και θέλουμε να υπολογίσουμε μάζα Αν γνωρίζουμε μάζα και όγκο και θέλουμε να υπολογίσουμε πυκνότητα Αν γνωρίζουμε μάζα και πυκνότητα και θέλουμε να υπολογίσουμε όγκο Πηγαίνετε και εδώ.

Ποιες μονάδες ταιριάζουν μεταξύ τους (για τις ασκήσεις) Η μάζα να είναι σε g Ο όγκος να είναι σε mL ή cm³ Η πυκνότητα να είναι σε g/cm³. Η μάζα να είναι σε kg Ο όγκος να είναι σε m³ Η πυκνότητα να είναι σε kg/m³. Αν οι μονάδες δεν ταιριάζουν πρέπει να κάνουμε μετατροπές.

Μέτρηση μάζας, όγκου και πυκνότητας στερεών υλικών Τοποθετούμε ένα πιάτο πάνω στη ζυγαριά. Μετράμε τη μάζα του. Σημειώνουμε την τιμή της στον παρακάτω πίνακα. Τοποθετούμε ένα υλικό πάνω στο πιάτο. Μετράμε τη μάζα πιάτου και υλικού μαζί. Σημειώνουμε την τιμή της στον πίνακα. Ρίχνουμε σε ένα ογκομετρικό κύλινδρο 50 cm3 νερό. Σημειώνουμε την τιμή αυτή στον πίνακα. Ρίχνουμε το υλικό μέσα στον ογκομετρικό κύλινδρο. Παρατηρούμε την άνοδο της στάθμης του υγρού και μετράμε την τιμή του νέου όγκου, δηλαδή του όγκου νερού και υλικού μαζί. Σημειώνουμε την τιμή του όγκου αυτού στον πίνακα. Υπολογίζουμε τη μάζα του υλικού και γράφουμε την τιμή της στον πίνακα. Υπολογίζουμε τον όγκο του υλικού και γράφουμε την τιμή του στον πίνακα. Βάζουμε το υλικό πάλι μέσα στο κουτί του. Υπολογίζουμε την πυκνότητα του υλικού και γράφουμε την τιμή της στον πίνακα. Πραγματοποιούμε τα παραπάνω για τα υλικά χρυσό (Au), μόλυβδο (Pb), χαλκό (Cu), σίδηρο (Fe) και αλουμίνιο. (Al).

m χρυσού = m (πιάτου +χρυσού) - m πιάτου Με αντικατάσταση παίρνουμε m χρυσού = 152,94 g – 10 g = 142,94 g V χρυσού = V (νερού + χρυσού) - V νερού Με αντικατάσταση παίρνουμε V χρυσού = 57,5 cm3 – 50 cm3 = 7,5 cm3 m χρυσού ρ χρυσού = Με αντικατάσταση παίρνουμε V χρυσού 142,94 g ρ χρυσού = = 19,1 g/cm3 7,5 cm3

Άσκηση Ένας κορμός δέντρου έχει όγκο V=0,5m. Η πυκνότητα του ξύλου του κορμού είναι ρ=800 . Να υπολογίσετε τη μάζα του κορμού. Kg m³ m Η πυκνότητα δίνεται από τη σχέση: ρ = V Λύνουμε ως προς τη μάζα m και παίρνουμε: m = ρ . V Οι μονάδες μέτρησης των V και ρ ταιριάζουν μεταξύ τους. Άρα μπορούμε κατευθείαν να αντικαταστήσουμε τα ρ και V οπότε παίρνουμε: Kg m³ m = 800 0,5m³ = 400kg Η μάζα του κορμού είναι m = 400kg.

Άσκηση Μία συμπαγής σιδερένια σφαίρα έχει μάζα m=1560g. Η πυκνότητα του σιδήρου είναι ρ =7,8 .Να υπολογίσετε τον όγκο V της σφαίρας. g cm³ Η πυκνότητα δίνεται από τη σχέση: m ρ = ρ V = m V Λύνουμε ως προς τον όγκο V και παίρνουμε: m ρ V = Οι μονάδες μέτρησης των m και ρ ταιριάζουν μεταξύ τους. Άρα μπορούμε κατευθείαν να αντικαταστήσουμε τα m και ρ, οπότε παίρνουμε: g 1560g g cm³ 1 g 1 V = = 200 = 200 = 200 cm³ g cm³ g 7,8 cm³

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1 δευτερόλεπτο (1second ή 1s) Μονάδες μέτρησης χρόνου 1 ώρα (1h) 1 λεπτό (1min) 1 δευτερόλεπτο (1second ή 1s)

Όργανα μέτρησης χρόνου Χρονόμετρα

ΤΕΛΟΣ