ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Βλαστικά Κύτταρα ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Βλαστικά Κύτταρα

ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑΣ Οι κυτταρικοί πληθυσμοί οι οποίοι ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑΣ Οι κυτταρικοί πληθυσμοί οι οποίοι φυσιολογικά έχουν υψηλό ρυθμό πολλαπλασιασμού οπως αιμοποιητικό, επιθηλιακά κύτταρα, μεσεγχυματικά στα Παιδιά, είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στις γενετικές μεταβολές που προκαλούνται κατά την κυτταρική διαίρεση.

Βλαστικά Κύτταρα Όλα τα κύτταρα του σώματος προέρχονται από το γονιμοποιημένο ωάριο Από το γονιμοποιημένο ωάριο προέρχονται τα βλαστοκύτταρα που πολλαπλασιάζονται και εξειδικεύονται (διαφοροποίηση) για να φθάσουμε στο ώριμο εξειδικευμένο κύτταρο Αυτή η διαφοροποίηση ή ωρίμανση οδηγεί στο σχηματισμό των ιστών

Ανασκόπηση Δομής και Λειτουργίας Στον ώριμο οργανισμό, η διαφοροποίηση ή η ωρίμανση ενός βλαστικού κυττάρου σε εξειδικευμένο, συμβαίνει σε πολλούς ιστούς του σώματος, π.χ. βλαστοκύτταρα στο μυελό των οστών (πολυδύναμα). Η κύρια λειτουργία τους είναι η διαίρεση και η παραγωγή θυγατρικών κυττάρων. Το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα αναπαραγόμενα κύτταρα π.χ. ΓΕΣ, κλπ.

Η εξέλιξη των βλαστικών κυττάρων προς ώριμα κύτταρα των ιστών ΒΛΑΣΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΚΟΙΝΟ ΠΡΟΓΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΠΡΟΓΟΝΙΚΟ ΩΡΙΜΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

ΕΠΙΘΗΛΙΟ - ΒΛΑΣΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

ΕΠΙΘΗΛΙΟ Stem cells

ΕΠΙΘΗΛΙΟ Stem cells

Καρκινογένεση Σύμφωνα με νεώτερες θεωρίες το κύτταρο που υφίσταται κακοήθη εξαλλαγή δεν είναι ένα διαφοροποιημένο κύτταρο αλλά κάποιο προγονικό ή ακόμα και βλαστικό (Stem cell), από τα αποθέματα βλαστικών κυττάρων που βρίσκονται σε όλους τους ιστούς. Τα κύτταρα αυτά χαρακτηρίζονται από χαμηλό ρυθμό αλλά υψηλό δυναμικό πολλαπλασιασμού, ικανότητα διαφοροποίησης, και μετανάστευσης. Πιστεύεται ότι η βασική αρχή είναι η απενεργοποίηση γονιδίων υπευθύνων να ανιχνεύουν και να επιδιορθώνουν βλάβες στο DNA.

Τα καρκινικά βλαστικά κύτταρα (Cancer stem cells - CSCs) Βρίσκονται μέσα σε όγκους έχουν τα χαρακτηριστικά των φυσιολογικών βλαστοκυττάρων, όπως την ικανότητα να δημιουργούν όλους τους κυτταρικούς τύπους (πολυδύναμο) που βρίσκονται σε ένα καρκίνο. Τα CSC αποτελούν ξεχωριστό πληθυσμό μπορούν να δημιουργούν όγκους με συνεχιζόμενη αυτοανανέωση και διαφοροποίηση σε πολλαπλούς τύπους κυττάρων. Με τη διαδικασία αυτή προκαλούν υποτροπή και μετάσταση ακόμα και δημιουργία νέων όγκων.

Τα καρκινικά βλαστικά κύτταρα (CSC) έχουν την ικανότητα να δημιουργούν όγκο (ογκογόνα). Χαρακτηρίζονται από δυναμική αυτό-ανανέωση, ογκογόνο διαφοροποίηση, και πολλαπλασιασμό (ειδικά), που συμβάλλει στην ανάπτυξη του όγκου.

ΕΞΕΞΕΛΙΞΗ Για να γίνει ένα κύτταρο καρκινικό, απαιτείται σημαντικός αριθμός μεταλλάξεων στην αλληλουχία του DNA. Μεταλλάξεις μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε κύτταρο του σώματος με αποτέλεσμα καρκίνο. Επομένως η θεωρία προτείνει ότι όλα τα κύτταρα έχουν την ικανότητα να είναι ογκογόνα. Δεν αλληλοαποκλείονται, τα δύο μοντέλα (βλαστικά, σωματικά) καθώς τα πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα υφίστανται κλωνική εξέλιξη.

ΕΞΕΞΕΛΙΞΗ Τα κύτταρα που θα προκύψουν δευτερογενώς, δηλαδή μετά από επανειλλημένες μεταλλάξεις, είναι πιο επικρατούντα (ανθεκτικά) και η μετάλλαξη αποφέρει πιο επιθετικές ιδιότητες. Όλα τα καρκινικά κύτταρα είναι ισοδύναμα με την ικανότητα αυτό-ανανέωσης ή διαφοροποίησης, που οδηγεί σε ετερογένεια του όγκου. Η ετερογένεια επηρεάζεται από απρόβλεπτους γενετικούς ή επιγενετικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα φαινοτυπικά διαφοροποιημένα κύτταρα τόσο στον όγκο όσο και στα μη ογκογόνα κύτταρα που συνθέτουν τον όγκο.

Συνήθως με την πρόοδο του όγκου, μπορεί να προκύψει ένα νέο καρκινικό βλαστικό κύτταρο πιο επιθετικό που δημιουργείται από πρόσθετη μετάλλαξης ή επιγενετική τροποποίηση.

Ιεραρχική οργάνωση όγκου σύμφωνα με το μοντέλο CSC Κυτταρικός Πλυθησμός Καρκινικά Βλαστικά Βλαστικά Ώριμα, διαφοροποιημένα Αυτό-ανανέωση Γενετικές Μεταβολές Επιπλέον Γενετικές Μεταβολές Επιπλέον + Γενετικές Μεταβολές Διαφοροποιημένα Κύτταρα Δεξαμενή Βλαστικών Κυττάρων

Μετανάστευση καρκινικών βλαστικών κυττάρων Στα καρκινώματα βρίσκονται ενσωματωμένα τα καρκινικά βλαστοκύτταρα. Πολλαπλασιάζονται, διαφοροποιούνται και μεταναστεύουν αρχικά σε μικρή απόσταση, και στη συνέχεια με το αίμα ή τη λέμφο δημιουργουν τη μετάσταση.

Καρκινογένεση – Εξελιξη Η αρχή για την εμφάνισης ενός νεοπλασματικού φαινοτύπου, ξεκινά μετά από μετάλλαξη (εις), γονιδίων,με την αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού, που αυξάνει τις πιθανότητες για επιπλέον μεταλλάξεις. Για ορισμένους μάλιστα τύπους όγκων έχουν περιγραφεί οι τυπικές μεταβολές ογκογονιδίων / ογκοκατασταλτικών γονιδίων καθώς και η σειρά με την οποία προκαλούνται (π.χ. καρκινογένεση παχέος εντέρου). Οι μεταλλάξεις όμως πρέπει να προσδίδουν στο μεταλλαγμένο κύτταρο πλεονέκτημα επιβίωσης έναντι των φυσιολογικών, διαφορετικά είναι καταδικασμένο να πεθάνει (απόπτωση).

Καρκινογένεση-εξέλιξη Φαίνεται ότι η καρκινογένεση ξεκινά από ένα ή ολιγάριθμα κύτταρα και προχωράει με επιπρόσθετες μεταλλάξεις και φυσική επιλογή των πιο ικανών να επιβιώσουν κυτταρικών κλώνων. Τα νεοπλασματικά κύτταρα του όγκου εμφανίζουν λειτουργική ετερογένεια με διάφορες ικανότητες πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης

ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΝΕΟΠΛΑΣΙΩΝ - ΚΑΡΚΙΝΟΓΕΝΕΣΗ Οι νεοπλασίες είναι αποτέλεσμα διαδοχικής Ενεργοποίησης ογκογονιδίων και Αδρανοποίησης ογκοκατασταλτικών γονιδίων που μπορεί να συμβαίνουν διαδοχικά ή παράλληλα Ογκογονίδια Ογκοκατασταλτικά γονίδια

Με την πρόοδο του χρόνου οι μεταλλάξεις και οι κλώνοι αυξάνονται. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ Με την πρόοδο του χρόνου οι μεταλλάξεις και οι κλώνοι αυξάνονται. Aυτό έχει σημασία στη πρόγνωση και στην αντιμετώπιση της νόσου στα πρώιμα στάδια 1Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ 2Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ 3Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ 4Η – Χν ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΚΥΤΤΑΡΟ

Καρκινογένεση Η προοδευτική εξέλιξη από προκαρκινικές σε καρκινικές και στη συνέχεια σε διηθητικές μορφές, σχετίζεται με έναν αυξανόμενο αριθμό γενετικών μεταβολών (μεταλλάξεων) Οι περισσότερες διαταραχές των ογκογονιδίων και των ογκοκατασταλτικών γονιδίων είναι συχνές σε περισσότερους από έναν τύπο όγκων.

ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΝΕΟΠΛΑΣΙΕΣ Γενετικές Μεταβολές. Οι γενετικές μεταβολές στις νεοπλασίες μπορεί να συμβούν τυχαία, ωστόσο οι περισσότερες είναι επίκτητες αυτοσωματικές Αυτόματη βλάβη του DNA μπορεί να προκαλέσει ποικιλία καρκινογόνων. Στα ζώα, πολλές κακοήθειες είναι αποτέλεσμα ενεργοποίησης ή εισαγωγής ενός νέου ογκογονιδίου μέσω της λοίμωξης από έναν ιό. Αντίθετα, φαίνεται ότι στον άνθρωπο ελάχιστοι καρκίνοι προκαλούνται άμεσα από ιογενείς λοιμώξεις

ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΝΕΟΠΛΑΣΙΕΣ Γενετικές Μεταβολές. Η κληρονομική προδιάθεση για ορισμένους καρκίνους είναι γνωστή (αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης όταν κάποιο μέλος της οικογένειας πάσχει ήδη από αυτόν). και αιτιολογεί τη σχέση γενετικής διαταραχής και της νεοπλασίας. Οι περισσότερες από αυτές τις σπάνιες οικογενείς κακοήθειες οφείλονται σε κληρονομούμενες παραλλαγές σε ένα από τα δύο αλλήλια των ογκοκατασταλτικών γονιδίων. Αντίθετα, φαίνεται ότι τα ογκογονίδια γενικώς δεν κληρονομούνται.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑΣ Η αδυναμία επιτήρησης και ελέγχου (Γονιδιακή διαταραχή) επιφέρει διαταραχή της ρύθμισης των φυσιολογικών διαδικασιών. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ Ρυθμός πολλαπλασιασμού (αύξηση), Διατήρηση χαρακτηριστικών (διαφοροποίησης) Τοπογραφία (κατάργηση αυτοπεριορισμού των κυττάρων στο χώρο) Διατήρηση λειτουργιών (κατάργηση, ανάδειξη)

ΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ Οι μεταβολές αυτές αποτελούν μια εκτροπή και της φυσιολογικής λειτουργίας τέτοια που ευνοεί την ανάπτυξη και την εξάπλωση των κυττάρων. Οι μοριακές και βιοχημικές μεταβολές στη νεοπλασία προκαλούν συγκεκριμένες λειτουργικές και μορφολογικές διαταραχές στο κύτταρο.

ΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ Τα καρκινικά κύτταρα διατηρούν την ικανότητα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να διασπούν τα όρια, όπως είναι η βασική μεμβράνη (διήθηση). Η αρχιτεκτονική των ιστών διαταράσσεται λόγω της ταχύτατης ανάπτυξης και διηθητικής ικανότητας των κακοήθων κυττάρων, τόσο στην περιοχή της αρχικής ανάπτυξης, όσο και στις μεταστάσεις.

ΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ Οι αρχικές κυτταρικές αλλαγές είναι επίκτητες και οφείλονται στις μεταλλάξεις που συμβαίνουν τυχαία ή μετά από έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, σπάνια είναι «προγραματισμένες» στις σπάνιες κληρονομούμενες κακοήθειες, Κατά την εξέλιξη της διαδικασίας αυτής έχουμε επιπρόσθετες γενετικές μεταβολές, που ευνοούν περαιτέρω τον πολλαπλασιασμό, διήθηση και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων.

ΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ Οι πρώιμες, ενδιάμεσες και όψιμες μεταβολές στη διαδικασία εμφάνισης μιας νεοπλασίας είναι Η μεγάλη δυνατότητα πολλαπλασιασμού Η ικανότητα διήθησης Η αποφυγή του ανοσολογικού συστήματος του ξενιστή Η αντίσταση στη θεραπεία

ΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΠΛΑΣΙΑ Τα Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του καρκίνου είναι: Αυτό-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. Αναισθησία σε μηνύματα που εμποδίζουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Αποφυγή απόπτωσης. Δυνατότητα πολλαπλασιασμού χωρίς όρια. Επαρκής αγγειογένεση. Διήθηση και μετάσταση

1. Αυτο-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΡΥΘΜΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ 1. Αυτο-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΡΥΘΜΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ Αυτόνομη ανάπτυξη Διαταραχή στον έλεγχο του κυτταρικού κύκλου Υπέρμετρη απάντηση σε ορμονικά ερεθίσματα ή αυξητικούς παράγοντες (ΕΥΟΔΩΤΙΚΑ) Έλλειψη απάντησης σε αναστολείς ανάπτυξης (ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΑ)

1. Αυτο-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. Τα φυσιολογικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται κάτω από ένα αυστηρό έλεγχο του συστήματος των μηνυμάτων. Κυρίως ελέγχονται μυνήματα "αυξητικών παραγόντων" (growth factors). Το σήμα οδεύει στον πυρήνα με πολύπλοκη βιοχημική διαδικασία που ονομάζεται «μεταγωγή σήματος».

1. Αυτο-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. Οι αυξητικοί παράγοντες στην επιφάνεια του κυττάρου δεσμεύονται σε υποδοχείς αυξητικών παραγόντων. Η μεταγωγή σήματος έχει σκοπό να ενισχύσει τα αξιόλογα αυξητικά σήματα, και να περιορίσει τα μη ειδικά, το «Θόρυβο» από περιβαλλοντικούς αυξητικούς παράγοντες. Υπάρχει επιπλέον διαδικασία στη μεταγωγή σήματος με σκοπό να επιβεβαιώσει και διασταυρώσει την πληροφορία με άλλες ανάλογες για να παρθεί τελική απόφαση εξόδου από την ηρεμία, και να προετοιμάσει το κύτταρο για κυτταρική διαίρεση και πολλαπλασιασμό.

1. Αυτο-επάρκεια σε αυξητικά μηνύματα. Η απώλεια ελέγχου του κυτταρικού πολλαπλασιασμού είναι από τις ουσιαστικότερες ιδιότητες των καρκινικών κυττάρων, και μπορεί να οφείλεται σε: Αυξητικά μηνύματα, που επάγουν την έκφραση αυξητικών παραγόντων. Αυξητικά μηνύματα, που επάγουν μηνύματα του περιβάλλοντος. Αυξητικά μηνύματα που μεταλλάσουν τις οδούς ενδοκυττάριας μεταγωγής σήματος καθιστώντας το κύτταρο ανεξάρτητο από αυξητικούς παράγοντες.

2. Αναισθησία σε αντι-αυξητικά μηνύματα. Στο φυσιολογικό ιστό η ομοιόστασης και αρχιτεκτονική διατηρείται με ισορροπία των μηνυμάτων που επάγουν ή αναστέλλουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Οι ανασταλτικοί παράγοντες ακολουθούν την ίδια πορεία των αυξητικών (π.χ. TGF-β). Ωστόσο τα σημαντικότερα ανασταλτικά μηνύματα έρχονται από το εσωτερικό του κυττάρου από τα ογκοκατασταλτικά γονίδια.

Κυτταρική Εξέληξη - Θάνατος Στερεοταξική Θέση Κυττάρου 3. Αποφυγή απόπτωσης Κυτταρική Εξέληξη - Θάνατος Διαδρομή της Ζωής του Κυττάρου Τά κύτταρα ολοκληρώνουν τη ζωή τους και πεθαίνουν ΑΠΟΠΤΩΣΗ Υπό αυστηρό ΕΛΕΓΧΟ τα κύτταρα διαιρούνται, και βρίσκονται στο χώρο (στερεοταξία, μετανάστευση) Στερεοταξική Θέση Κυττάρου Εκτροπή

ο προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος, 3. Αποφυγή απόπτωσης. Η απόπτωση είναι ο προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος, μια οργανωμένη βιοχημική διαδικασία. Μεταβολή, εξοίδηση Μεμβράνης Φυσιολογικό Κύτταρο Συρίκνωση κυττάρου Συμπύκνωση χρωματίνης Απόπτωση σχηματισμός σωματιδίων Λύση Αποπτωτικά σωματίδια Κατακερματισμός πυρήνα περαιτέρω εξοίδηση

3. Αποφυγή απόπτωσης. Το ογκοκατασταλτικό γονίδιο p53 ελέγχει την ακεραιότητα του γονιδιώματος και σε περίπτωση βλάβης ενεργοποιεί την απόπτωση. Το p53 είναι μεταλλαγμένο σε >20% των καρκινικών κυτ- τάρων, και >50% συμβαδίζει με χαμηλή διαφοροποίηση και αντίσταση στη χημειοθεραπεία. Η υπερέκφραση του bcl-2 στην μιτοχονδριακή μεμβράνη, αναστέλλει την απόπτωση.

3. Αποφυγή απόπτωσης - ΑΠΟΠΤΩΣΗ Η μεμβράνη των μιτοχονδρίων είναι το κομβικό σημείο των βιοχημικών οδών της απόπτωσης. Αποπτωτικά Σήματα

3. Αποφυγή απόπτωσης - ΑΠΟΠΤΩΣΗ Μία ομάδα αντλιών στην επιφάνεια του μιτοχονδρίου ρυθμίζει την απελευθέρωση του κυττοχρώματος C στο Κυτταρόπλασμα. Το κυττόχρωμα C στο κυτταρόπλασμα ενεργοποιεί ένα καταρράκτη πρωτεασών τις κασπάσες, που οδηγούν στην Απόπτωση.

3. Αποφυγή απόπτωσης - ΑΠΟΠΤΩΣΗ

3. Αποφυγή απόπτωσης. Στην απόπτωση οδηγείται το καρκινικό κύτταρο μετά από: Ασύμμετρη ενεργοποίηση (διαταραχή) του κυτταρικού πολλαπλασιασμού Απώλεια αρχιτεκτονικής δομής Αδυναμία λήψης σημάτων επιβίωσης Βλάβες DNA που ενεργοποιούν μηχανισμούς απόπτωσης Δράση του ανοσολογικού συστήματος. Το καρκινικό κύτταρο ξεπερνά ή αποφεύγει την απόπτωση και αυτό είναι ουσιαστικό στην επιβίωση και ανάπτυξή του.

4. Δυνατότητα πολλαπλασιασμού χωρίς όρια Τα άκρα του χρωμοσώματος ονομάζονται τελεομερή. Προστατεύουν τα άκρα του χρωμοσώματος, αποτελούμενα από πολλές χιλιάδες επαναλήψεων ενός στοιχείου 6 ζευγών βάσεων (TTAGGG). Βραχύ σκέλος Οι DNA πολυμεράσες δεν μπορούν να αντιγράψουν τα τελομερή. Τελομερές Κεντρομερίδιο Μακρύ σκέλος Χρωματίδη Μετά ένα αριθμό πολλαπλασιασμών το κομμάτι αυτό χάνεται (τελομερική κρίση) και ο κυτταρικός θάνατος είναι αναπόφευκτος.

4. Δυνατότητα πολλαπλασιασμού χωρίς όρια Τα κύτταρα μετά από ένα αριθμό πολλαπλασιασμών βγαίνουν από τον κυτταρικό κύκλο, και οδηγούνται στη τελεμερική κρίση. Δηλαδή απώλεια τoυ τελομεριδίου Τα καρκινικά κύτταρα ξεπερνούν τη τελεμερική κρίση μέσω της Τελομεράσης που προσθέτει επαναλήψεις 6 ζευγών βάσεων (TTAGGG), στα τέλη του DNA, αποκαθιστώντας την απώλεια του τελομεριδίου, και παρατείνοντας την επιβίωση.

5. Νεοαγγειογενεση Είναι σημαντικός ρυθμιστής της ογκογένεσης, και ξεκινά με την αύξηση της διαμέτρου του όγκου. Η αύξηση της καρκινικής μάζας προκαλεί υποξία στα κύτταρά που ενεργοποιούν τη δημιουργία νέων αγγείων. Σε αυτό συμβάλλουν και οι γενετικές τους μεταβολές Η υποξία και οι γενετικές μεταβολές οδηγούν στη Νεοαγγειογένεση. Στη νεοαγγειογένεση, σημαντικό ρόλο παίζουν τα προγονικά ενδοθηλιακά κύτταρα (Epithelial Progenitor Cells, EPCs) , που η πλειοψηφία τους βρίσκεται στο μυελό των οστών, σε στενή σύνδεση με τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα.

ΝΕΟ - ΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΣΗ Στην κυτταρική κινητοποιησή παίζει ρόλο ο VEGF. Εκκρίνεται από τα νεοπλασματικά κύτταρα, και είναι αντιαποπτωκός παράγοντας. Στη μετακίνηση και πολλαπλασιασμό των προγονικών ενδοθηλιακών κυττάρων που εκφράζουν VEGF-2, συμβάλλουν τα κύτταρα του στρώματος και τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα (εκφράζουν VEGF-1)

6. Διήθηση και Μετάσταση Ρυθμιστής της διήθησης και μετάστασης είναι η νέο-αγγειογένεση. Η νέο-αγγειογένεση είναι ανάλογη του μεγέθους του όγκου, και επιδρά στη βιολογική του συμπεριφορά. Η ανάπτυξη της νέο-αγγειογένεσης ευνοείται από την υποξία που προκαλείται από την ανάπτυξή του όγκου. Η υποξία αυξάνει τη διαπερατότητα των τροχοειδών Τα κύτταρα με αυτό τον τρόπο διαφεύγουν στη κυκλοφορία. Στη συνέχεια ένα μεγάλο ποσοστό είναι καταδικασμένα στην αποτυχία, ωστόσο ένα μικρό ποσοστό προωθείται στους ιστούς, αναπτύσσεται και δημιουργεί τη μετάσταση.