Μελέτη περίπτωσης Διάρκεια προγράμματος: 6 μήνες Συχνότητα: 2 φορές τον μήνα Τεχνική-Μεθοδολογία: τμήμα εργαλείου ,συνέντευξη. Φύλλο: άνδρας 34 χρονών Ιδιότητα: χρήστης 22 χρόνια Σπουδές: επαγγελματικό Λύκειο και ΙΕΚ Στόχοι: να κυριαρχήσει τον κόσμο Σημαντικοί άλλοι: οι φίλοι του με τα ίδια ενδιαφέροντα Πρώτη φορά μπαίνει σε πρόγραμμα απεξάρτησης. Πρώτη φορά γράφει και εκφράζεται στο χαρτί.

Σκοπός: διερεύνηση απόκτησης δεξιοτήτων κατά την εφαρμογή του προγράμματος δημιουργικής γραφής σε άτομο εξαρτημένο από ναρκωτικές ουσίες, αλλά και στάσεις, συναισθήματα και πεποιθήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους τον βοήθησαν ώστε να αλλάξει, να τροποποιήσει συμπεριφορές σε σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους. Επιμέρους στόχοι: Η επισήμανση και ο προσδιορισμός του πλαισίου αυτών των τροποποιήσεων, που αναφέρονται σε θέματα όχι μόνο ψυχικής ενδυνάμωσης, αυτοεπίγνωσης αλλά και της αξιοποίησής τους στην καθημερινότητά τους και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στην ίδια του τη ζωή. Προσδοκώμενα Αποτελέσματα: Η ανάδειξη της σημασίας της δημιουργικής γραφής ως μέσο διερεύνησης των παραγόντων εξάρτησης και ενίσχυσης της αυτογνωσίας του ατόμου σε ένα πλαίσιο αναδιαμόρφωσης και ενίσχυσης του ρόλου της αυτοπεποίθησης στο εξαρτημένο άτομο.

Ο Αντώνης εκφράζει τα συναισθήματά του με αφορμή την εργασία της Δ/Γ. 1η συνάντηση ΤΕΧΝΙΚΗ Δ/Γ: Χαρτογράφηση Συναισθημάτων και Συναισθηματική καθοδήγηση: Ο Αντώνης εκφράζει τα συναισθήματά του με αφορμή την εργασία της Δ/Γ. Αλφαβητάρι Συναισθημάτων: αρρώστια, απολογισμός, βοήθεια, βασανίζομαι, γαλήνη, δυσαρέσκεια, ενοχές, ζωή, ηλιθιότητα, θάνατος, θυμός, ικανοποίηση, κλάμα, λύπη, μοναξιά, νευρικότητα, ξενέρωμα, όνειρο, περιέργεια, ρεζιλίκι, στενοχώρια, τύψεις, υπευθυνότητα, φόβος, χάδι, ψέμα, και ωριμότητα.

Φοβόταν να αντιμετωπίσει τον θάνατο δεν ήθελε να γυρίσει να δει Του ζητήθηκε να χρησιμοποιήσει όσες λέξεις ήθελε από το αλφαβητάρι των συναισθημάτων και να γράψει σε πεζό ή ποιητικό λόγο εφτά σειρές. Στόχος: Να δούμε την ικανότητα του σχετικά με τον έλεγχο των συναισθημάτων του αλλά και πως στη συνέχεια τα κατευθύνει, με σκοπό την ανάδειξη της δημιουργικής του διάθεσης και έκφρασης. Φοβόταν να αντιμετωπίσει τον θάνατο δεν ήθελε να γυρίσει να δει δεν ήταν ακόμα έτοιμος τύψεις, ενοχές, βάραιναν τη ζωή χαμένα χρόνια πίσω δεν έρχονται απίστευτο συναίσθημα κουβαλά ο απολογισμός. Διαπιστώσεις: χρησιμοποίησε τρίτο πρόσωπο, διακρίνονται συναισθήματα τα οποία αναφέρονται σε αισθήματα που τα προκαλούν. Με την συγκεκριμένη εργασία οδηγήθηκε στη συνειδητή αντίληψη των αρνητικών συναισθημάτων του στον ίδιο και στους άλλους.

2η συνάντηση ΤΕΧΝΙΚΗ Δ/Γ: Αυτοεπίγνωση, Ενσυναίσθηση: Δίνουμε στον Αντώνη δύο προτάσεις που βρίσκουμε σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο και ζητάμε να συνεχίσει και να γράψει ένα εφτάστιχο ελεύθερο ποίημα. Στόχος της άσκησης: να δείξουμε τη δύναμη της λέξης ή της φράσης, αλλά και να τον διευκολύνουμε ενόψει της αμηχανίας στην έναρξη της γραφής. 1η πρόταση «Αυτή η κρυφή μυστική αγάπη γεμάτη πάθος» Αυτή φταίει που βρίσκομαι εδώ το πάζλ βρίσκεται στον αέρα αναζητώ τα χαμένα κομμάτια έφυγες, με εγκατέλειψες τόσα πολλά λάθη έκανα; Η μοναξιά ή η απουσία σου πονάει πιο πολύ; Διαπιστώσεις: εσωατομικοί και εξωατομικοί παράγοντες έχουν επηρεάσει τη συμπεριφορά του και αποτυπώνονται στο χαρτί καθώς και δείγματα κινητοποίησης, ενσυναίσθησης και προβληματισμού για τους σημαντικούς άλλους.

2η πρόταση «Ένιωθε πως η ώρα δεν περνούσε» 2η πρόταση «Ένιωθε πως η ώρα δεν περνούσε». ένιωθε πως η «ώρα» τον κοιτούσε. αντιμέτωπος με τον χρόνο για πρώτη φορά. τα πάντα πάγωσαν. όλη η ζωή μπρος στα μάτια μου ήθελε να ανασάνει, δεν μπορούσε παρ’ όλα αυτά για πρώτη φορά ένιωθε ελεύθερος. Διαπιστώσεις: Αυτοεπίγνωση.

3η συνάντηση ΤΕΧΝΙΚΗ Δ/Γ: Καλύτερη ψυχολογική ευεξία (αυτοσεβασμός, μείωση ανασφάλειας, απόλαυση της ζωής). Δίνουμε διάφορους τίτλους βιβλίων που είχαν προεπιλεγεί με βάση τους στόχους μας και ζητάμε να επιλέξει έναν, χωρίς να θεωρείται απαραίτητο ότι το έχει διαβάσει. Στη συνέχεια ζητάμε με βάση τον τίτλο, να γράψει μέχρι 100 λέξεις είτε σε πεζό είτε σε ποιητικό λόγο ένα κείμενο. Επιλέγει το «100 χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Μάρκες. Στόχος της άσκησης: να εμπλουτιστεί η αφήγηση με περιγραφές, σχόλια, σκέψεις και συναισθήματα του αφηγητή. Διαπιστώσεις: τον βοηθάει η άσκηση να αναπτύξει υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη, ώστε να δημιουργήσει καλύτερες σχέσεις είτε με την οικογένεια είτε με φιλικά και συγγενικά πρόσωπα. Η αφήγηση περιέχει σκέψεις και συναισθήματα του αφηγητή.

«100 χρόνια μοναξιάς» Ο άνθρωπος δύο πράγματα φοβάται. Την μοναξιά και το θάνατο. Περνάει πολύς καιρός μέχρι να ξεπεράσει τους φόβους του. Όταν το καταλάβει γελάει. Νιώθει αιχμάλωτος, γιατί μια ζωή νομίζει πως δεν φοβόταν τίποτε. Έρχεται η στιγμή που καταλήγει στο συμπέρασμα πως γεννήθηκε με το φόβο της μοναξιάς. Δεν θέλει να ζει μόνος. Του αρέσει να μοιράζεται. Αντλεί διπλή ευχαρίστηση όταν μοιράζεται κάτι με κάποιον που αγαπάει. Κάθε φορά που νιώθει μοναξιά, σκέφτεται πως υπάρχει κάποιος και θέλει να πάει εκεί κοντά του για να μην πάθει τίποτα. Ο άνθρωπος φτάνει σε ένα σημείο να απορεί και να αναρωτιέται, όταν βρίσκει κάποιο σύντροφο στη ζωή του, αν είναι μαζί του, γιατί τον αγαπά ή γιατί νιώθει μόνος. Ένα ερώτημα που πάντα θα πλανάται μέχρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή για να απαντηθεί.

4η συνάντηση Δίνουμε ένα ποίημα του Μανώλη Αναγνωστάκη και ζητάμε να αλλάξει τις υπογραμμισμένες λέξεις με δικές του. Κάθε πρωί Κάθε πρωί Καταργούμε τα όνειρα (κανόνες) χτίζουμε με περίσκεψη τα λόγια (ζωή μας) τα ρούχα μας είναι μια φωλιά από σίδερο (ξεφτισμένα αλλά καθαρά) κάθε πρωί Χαιρετάμε τους χτεσινούς φίλους οι νύχτες μεγαλώνουν σαν αρμόνικες —Ήχοι, καημοί, πεθαμένα φιλιά. (Ασήμαντες Απαριθμήσεις —Τίποτα, λέξεις μόνο για τους άλλους. μα πού τελειώνει η μοναξιά;). Διαπιστώσεις: Καταργεί τους κανόνες, χτίζει με περίσκεψη πλέον τη ζωή του, τα ρούχα του είναι καθαρά και δεν τον βαραίνουν πλέον. Αντικατάσταση των λέξεων με επίγνωση .

5η συνάντηση Ζητάμε να γράψει σε πεζό ή σε ποιητικό λόγο ένα κείμενο σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση που απευθύνεται σε ένα πρόσωπο υπαρκτό ή φανταστικό και θα του μιλάει σαν να το έχει μπροστά του. «ΣΕ ΣΕΝΑ» Πουτάνα αρρώστια Φύγε από τα στήθια μου μέσα Δεν σε γουστάρω Δεν έχεις μέσα σου λίγη μπέσα   Στήνεις καρτέρι στη γη Πάνω σε όλα τα μέρη Μου την έχεις φέρει Και νιώθω σαν μικρό περιστέρι Φτερά σπασμένα Και όνειρα δεν κάνω για μένα Αγαπημένα πρόσωπα δεν έχω κανένα Εγώ στα λέω Και εσύ γιατί δεν ακούς Γυρίζεις πλάτη Και πίσω σου αφήνεις νεκρούς Είσαι κανόνι Μεγάλου βεληνεκούς Είσαι μια νάρκη Για όλους τους ζωντανούς Δεν με ρώτησες Μπήκες μέσα μου και πριν το δω μ’ αρρώστησες Εσύ με χώρισες Στον υπόκοσμο που μπήκα εσύ με ώθησες Δεν έχω ήλιο Μου λείπει σεριτονίνη Μέσα στο αίμα μου κυλάς Εσύ ηρωίνη   Θέλω τα χρώματα Που χα μικρός και ανέβλυζαν αρώματα Όμως τα πιώματα Έχουν αφήσει στην ψυχή μου αποτυπώματα Έξω φυσάει ασταμάτητα Έχει έρθει χειμώνας Μες στο μυαλό μου επικρατεί Ένας μεγάλος τυφώνας Κάνω ξεσπάσματα Της ζωής μου εδώ γράφω αποσπάσματα Και τους στοίχους Τους ξεθάβω από τα χαλάσματα Το σακούλι μου εδώ Θα γεμίσω με γνώσεις Και όταν βγω Θα εξαργυρώσω τον χρυσό μου σε δόσεις Διαπιστώσεις: έγραψε ένα ποίημα χιπ-χοπ και απευθύνεται στην αρρώστια του. Τα συναισθήματα αβίαστα, το περιβάλλον του πλέον εντελώς διαφορετικό αλλά και η γραφή του ελεύθερη.

6η συνάντηση Δίνουμε ένα ποίημα του Λειβαδίτη «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας» και ζητάμε να συνεχίσει την αφήγηση είτε γράφοντας με τρόπο ποιητικό είτε σε πεζό λόγο. «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας» Θα’ θελᾳ να φωνάξω τ᾿ όνομα σου, αγάπη, μ᾿ όλη μου την δύναμη. Να τ᾿ ακούσουν οι χτίστες απ᾿ τις σκαλωσιές και να φιλιούνται με τον ήλιο να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές και ν᾿ ανασάνουν όλα τα τριαντάφυλλα να τ᾿ ακούσει η άνοιξη και να ῾ρχεται πιο γρήγορα να το μάθουν τα παιδιά για να μην φοβούνται το σκοτάδι, να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές, τα τρυγόνια πάνω στους φράχτες να τ᾿ ακούσουν οι πρωτεύουσες του κόσμου και να το ξαναπούνε μ όλες τις καμπάνες τους να το κουβεντιάζουνε τα βράδια οι πλύστρες χαϊδεύοντας τα πρησμένα χέρια τους. Να το φωνάξω τόσο δυνατά που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει.... Διαπιστώσεις: αισιοδοξία, ελπίδα και έρωτας. Ο Αντώνης προοδευτικά, χάρη των τεχνικών διδασκαλίας της Δ.Γ, καλλιεργεί στον γραπτό λόγο ένα αισιόδοξο περιβάλλον. Επικοινωνεί με τον εαυτό του και με τους άλλους. Να το φωνάξω τόσο δυνατά Σ’ όλη τη γη να ακουστώ Πως από ένα χαμόγελο δικό σου Θέλω ξανά να κρεμαστώ   Να έρθει η άνοιξη ξανά Και με τη γεύση του φιλιού σου Να πάρουν χρώμα τα φυτά Αλλά δεν έχω πια φωνή Όταν έφυγες καρδιά μου Πήρες μαζί σου την αυγή πόσο σ’ αγαπώ Ο ήλιος όταν έρθει Δεν θα’ μαι πια εδώ.

Συμπεράσματα Σκοπός ενός στοχευμένου προγράμματος δημιουργικής γραφής είναι η ψυχική ενδυνάμωση και η θετική αυτοεπίγνωση, ως συναισθηματικές δεξιότητες. Οδηγεί στην διαδικασία επανένταξης και επαναπροσαρμογής ενός ατόμου που βρίσκεται σε διαδικασία απεξάρτησης. Η επιλογή του ατόμου να βρίσκεται σε χρήση και η λήψη απόφασης από το ίδιο το άτομο για απεξάρτηση φαίνεται από τα κείμενα που παράχθηκαν , αξιοποιώντας τη δημιουργική γραφή ως εργαλείο. Η Δημιουργική γραφή είναι μια μορφή ψυχικής εκτόνωσης , εσωτερικής λύτρωσης και ψυχικής απελευθέρωσης του ατόμου. Αξίζει να επισημάνουμε, ότι, η όλη διαδικασία δεν μας άφησε ανεπηρέαστες και, αποτέλεσε για μας μια ευκαιρία για αναστοχασμό, εκ νέου νοηματοδότηση και αναπλαισίωση στάσεων.