ίκτερος – παθήσεις ήπατος - παγκρέατος V εξάμηνο Νοσηλευτικής ΤΕΙ Λάρισας 11.V.΄10 Δ. Παπαγόρας

Νερό – λεκιθίνη – χοληστερόλη – χολερυθρίνη - ηλεκτρολύτες Χολή Παράγεται από το ηπατοκύτταρο Εκκρίνεται στο εξωηπατικό χοληφόρο δέντρο Αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη Απεκκρίνεται στο 12δάκτυλο Αποτελείται Νερό – λεκιθίνη – χοληστερόλη – χολερυθρίνη - ηλεκτρολύτες ΙΚΤΕΡΟΣ

Ίκτερος Ίκτερος = αύξηση της χολερυθρίνης Κίτρινη χροιά των ιστών

Μεταβολισμός της χολερυθρίνης αίμη [85 %] Μυοσφαιρίνη Κυτοχρώματα Καταλάση ηπατοκύτταρα χολερυθρίνη [250 – 300 mg] / μέρα [25 %]

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη Η χολερυθρίνη παράγεται από τη διάσπαση των ερυθροκυττάρων Αυτή η χολερυθρίνη ονομάζεται: έμμεση και μεταφέρεται με λευκώματα προς το ήπαρ Στο ηπατοκύτταρο γίνεται σύζευξη (ένωση) της χολερυθρίνης με «οξέα» Η συζευγμένη (άμεση) χολερυθρίνη απεκκρίνεται στα χολαγγεία Στη συνέχεια μαζί με τη χολή απεκκρίνεται μέσω του χοληδόχου πόρου στο 12δάκτυλο

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη Η χολερυθρίνη που απεκκρίνεται από το ήπαρ είναι διαλυτή και απεκκρίνεται από τα ούρα Ένα μέρος της άμεσης χολερυθρίνης που έχει απεκκριθεί στο έντερο επαναρροφάται και επανεπιστρέφει στο ήπαρ (εντεροηπατικός κύκλος)

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Κύρια πηγή έμμεσης χολερυθρίνης είναι το ερυθροκύτταρο Κύριο όργανο μεταβολισμού χολερυθρίνης είναι το ήπαρ Άρα η έμμεση χολερυθρίνη ταξιδεύει μέσω αίματος προς το ήπαρ με μέσο μεταφοράς τα λευκώματα Από το ήπαρ απεκκρίνεται με τη χολή ως άμεση χολερυθρίνη στα χολαγγεία και από στο έντερο Υπάρχουν δυο χολερυθρίνες η έμμεση και η άμεση χολερυθρίνη

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη Η έμμεση χολερυθρίνη αντανακλά το κλάσμα που (α) παράγεται στο αίμα πριν ταξιδέψει προς το ήπαρ (β) βρίσκεται στο ηπατοκύτταρο πριν τη ένωση με το «οξύ» Η άμεση χολερυθρίνη αντανακλά το κλάσμα που απεκκρίνεται από το ηπατοκύτταρο σε συζευγμένη μορφή προς το χολαγγείο προ το έντερο από όπου θα επαναρροφηθεί προς το ήπαρ – ό,τι δεν απεκκριθεί στα κόπρανα Αύξηση χολερυθρίνης στο πλάσμα οδηγεί σε κίτρινη χροιά των ιστών Πότε αυξάνει η χολερυθρίνη στο αίμα ?

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη? Όταν αυξάνει ο ρυθμός και η ένταση καταστροφής των ερυθροκυττάρων 2. Όταν διαταράσσεται εντός του ηπατοκυττάρου η διαδικασία σύζευξης της χολερυθρίνης με το οξύ πριν από την απέκκριση στα χολαγγεία 3. Όταν παρεμποδίζεται η απέκκριση της συζευγμένης - άμεσης χολερυθρίνης από το ηπατοκύτταρο προς το χολαγγείο 4. Όταν υπάρχει εμπόδιο στην ροή της χολής από το ηπατοκύτταρο μέχρι την εκβολή του χοληδόχου πόρου στο 12δάκτυλο

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη? ποιο κλάσμα χολερυθρίνης αυξάνει? 1. Σε έντονη αιμόλυση = Έμμεση χολερυθρίνη Ίκτερος αιμολυτικός Τυπικό παράδειγμα: αιμολυτικές (μεσογειακές) αναιμίες

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη? ποιο κλάσμα χολερυθρίνης αυξάνει? 2. Διαταραχές σύζευξης έμμεσης χολερυθρίνης (εντός του ηπατοκυττάρου) με γλυκουρονικό οξύ για το σχηματισμό άμεσης χολερυθρίνης = έμμεση χολερυθρίνη Τυπικά κλινικά παραδείγματα Κληρονομικά σύνδρομα ελλείψεων ενζύμων σύζευξης Criggle Najar, Gilbert, Rotor

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη? ποιο κλάσμα χολερυθρίνης αυξάνει? 3. Διαταραχές απέκκρισης άμεσης χολερυθρίνης από το ηπατοκύτταρο προς τα χολαγγεία = άμεση χολερυθρίνη Τυπικά παραδείγματα χολόστασης: Κατάργηση μηχανισμών μεταφοράς: φάρμακα, όγκοι ήπατος

Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη Σημεία συγκράτησης για την χολερυθρίνη πότε αυξάνει η χολερυθρίνη? ποιο κλάσμα χολερυθρίνης αυξάνει? 4. Εμπόδιο στη ροή της χολής στη διαδρομή της από τα χολαγγεία μέχρι την εκβολή του χοληδόχου πόρου στο12δάκτυλο = άμεση χολερυθρίνη Τυπικά παραδείγματα Λίθοι χοληδόχου πόρου, καρκίνος χοληδόχου πόρου, καρκίνος κεφαλής παγκρέατος

Μεταβολισμός της χολερυθρίνης [1=από την κυκλοφορία στο ήπαρ] Χολερυθρίνη + Ορός του αίματος λευκωματίνη Έμμεση ή μη συζευγμένη ή ελεύθερη χολερυθρίνη ΗΠΑΡ

Μεταβολισμός της χολερυθρίνης [2=από το ήπαρ στο έντερο] Χολερυθρίνη + Γλυκουρονικό οξύ ΗΠΑΡ Άμεση ή συζευγμένη χολερυθρίνη Ενδο – εξωηπατικά χοληφόρα έντερο Ουροχολινογόνο (άχρωμο) Ουροχολίνη (έγχρωμη) κόπρανα Μερική επιστροφή στο ήπαρ και από εκεί στα νεφρά (εντεροηπατικός κύκλος)

Διαταραχές μεταβολισμού χολερυθρίνης Ταξινόμηση ικτέρων Διαταραχές μεταβολισμού χολερυθρίνης Ταξινόμηση ικτέρων 1ο Κάθε διαταραχή από την παραγωγή στο αίμα μέχρι την «μετατροπή» στο ήπαρ Έμμεση υπερχολερυθριναιμία 2ο Κάθε διαταραχή πορείας – μεταβολισμού της άμεσης (από το ήπαρ) Άμεση υπερχολερυθριναιμία

Ταξινόμηση ικτέρων Αιμολυτικός ίκτερος (αυξημένη παραγωγή) Ηπατοκυτταρικός ίκτερος (διαταραχές σύζευξης ή απέκκρισης από το κύτταρο) Αποφρακτικός ίκτερος (απόφραξη ενδο – εξωηπατικών χοληφόρων)

Ταξινόμηση Ικτέρων 1. Παθήσεις με ομαλή ροή χολής (έμμεση υπερχολευθριναιμία) Μη απέκκριση χολερυθρίνης στα ούρα (αχολουρικός ίκτερος) 2. Διαταραχή στη ροή της χολής (άμεση υπερχολερυθριναιμία) Ηπατοκυτταρική βλάβη (αλκοολική κίρρωση) Κώλυμα στη ροή της χολής (ηπατικά κύτταρα, τριχοειδή χοληφόρα – ενδοηπατικά εξωηπατικά χοληφόρα) ΧΟΛΟΣΤΑΣΗ

Χολόσταση 2.Ενδοηπατική χολόσταση (α) Μηχανική: Νεοπλασίες – ατρησία (β) αμιγής ενδοηπατική Φάρμακα Μετεγχειρητική χολόσταση Εγκυμοσύνη 1. Εξωηπατική χολόσταση: Λιθίαση – νεοπλασίες – ιατρογενή αίτια 1 3. Χολόσταση σε συνδυασμό με πρωτοπαθή ηπατοκυτταρική βλάβη Κίρρωση - ηπατίτιδα

Παθήσεις ήπατος

Απεικονιστικές μέθοδοι για την διάγνωση ηπατοπαθειών Υπερηχογράφημα Αξονική τομογραφία Μαγνητική τομογραφία Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία Διαδερμική – διηπατική χολαγγειογραφία Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα

Καλοήθες όγκοι ήπατος Αδενώματα Εστιακή οζώδης υπερπλασία Αιμαγγείωμα Απλές κύστεις απόστημα Κίρρωση ήπατος

Κακοήθεις παθήσεις ήπατος Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα Χολαγγειοκαρκίνωμα Μεταστατικά καρκινώματα

Παθήσεις παγκρέατος

Απεικονιστικές μέθοδοι για την διάγνωση παθήσεων παγκρέατος Αξονική τομογραφία Μαγνητική τομογραφία Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία Διαδερμική – διηπατική χολαγγειογραφία Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα

Οξεία παγκρεατίτιδα Βαριά [νεκρωτική] Ήπια [οιδηματώδης] Κύρια αίτια: χολολιθίαση - αλκοολισμός

Οξεία παγκρεατίτιδα Οξύ κοιλιακό άλγος Διάγνωση: αμυλάση (ή λιπάση) αίματος χ του φυσιολογικού Θεραπεία: Ενυδάτωση, αναλγησία εξάληψη αιτιολογικού παράγοντα Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή

Όγκοι παγκρέατος Ενδοκρινείς όγκοι (σωματοστατίνωμα, γαστρίνωμα, ισουλίνωμα) Κύστεις «αδενώματα» Αδενοκαρκίνωμα

Παγκρεατο12δακτυλεκτομή (Kausch – Whipple)