Θεωρία και Πρακτική της Διοίκησης στο Δημόσιο τομέα Χ. Κουταλάκης pspa.uoa.gr/~koutalakis

Κυβερνητική αποτυχία και κυβερνητική παρέμβαση Η θεωρία της αποτυχίας της αγοράς Οικονομική αποτελεσματικότητα Κατανεμητική αποτελεσματικότητα Δίκαιη μεταχείριση δεν μας προσδίδουν τα αναγκαία μέσα για να προσδιορίσουμε επακριβώς τον κατάλληλο βαθμό κυβερνητικής παρέμβασης

Η αποτυχία της αγοράς ως ηθικό ζήτημα Δίκαιη μεταχείριση, ισότητα ευκαιριών Οριζόντια (όσων βρίσκονται στην ίδια κατάσταση) Κάθετη (άνιση αντιμετώπιση ανθρώπων που βρίσκονται σε άνισες θέσεις) Τα αποτελέσματα της αγοράς δεν συμβαδίζουν με τα κοινωνικά αποδεκτά κριτήρια της δίκαιης μεταχείρισης (πχ αδυναμία κατανόησης της ωφέλειας – υποχρεωτική εκπαίδευση)

Αγαθά δημόσιου συμφέροντος Αγαθά των οποίων την προμήθεια η κοινωνία επιδιώκει να ενθαρρύνει ή να αποτρέψει. Ίση οικονομική ευκαιρία (π.χ. μεταξύ μειονοτήτων ή φύλων). – θετικές διακρίσεις

Κυβερνητική παρέμβαση Προϋποθέτει τον ακριβή προσδιορισμό της έκτασης της αποτυχίας της αγοράς Προϋποθέτει κυβερνητική αποτελεσματικότητα Κυβερνητική ουδετερότητα και αυτονομία

Κυβερνητική παρέμβαση Συμβολαιακές θεωρίες Θεωρίες εκμετάλλευσης ή κράτους άρπαγα

Συμβολαιακές θεωρίες θεσμοποίηση ως ανταλλακτική σχέση (ανταλλαγή δικαιωμάτων ιδιοκτησίας) που καλύπτεται από πέπλο άγνοιας (ατελής συμβατική σχέση)

Θεωρίες εκμετάλλευσης ή κράτους άρπαγα Έμφαση στην άνιση κατανομή της ισχύος στις κυρίαρχες ομάδες Οι θεσμοί προσδιορίζουν ένα σύνολο δικαιωμάτων ιδιοκτησίας το οποίο μεγιστοποιεί το εισόδημα της άρχουσας τάξης.

Κυβερνητική αποτυχία Ομηρεία ρύθμισης (capture theory of regulation) Η κυβερνητική ρύθμιση μετά την αποτυχία της αγοράς π.χ. στα φυσικά μονοπώλια πρέπει να διασφαλίζει πως οι τιμές δεν καθορίζονται βάση της μονοπωλιακής θέσης. Προνομιακή πρόσβαση των παραγωγών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων

Ομηρεία ρύθμισης (capture theory of regulation) Τιμές, ρυθμίσεις, επιδοτήσεις, περιορισμοί εισόδου τίθενται με τρόπο ώστε η απώλεια ψήφου από τους καταναλωτές να αντισταθμίζεται από τα κέρδη από τις ομάδες παραγωγών. Έλλειψη συστηματικού μοντέλου για τους τρόπους αλληλεπίδρασης ρυθμιστών και ρυθμιζομένων

Θεωρία Δημόσιας Επιλογής Πολιτικές αποτυχίες αρνησικυρία Γραφειοκρατικές αποτυχίες Περιορισμένα μέσα, πόροι φύση εντολών, διακριτική ευχέρεια, συμφέρον γραφειοκρατών πρώτης γραμμής

Θεωρία Δημόσιας Επιλογής Νομοθετικές αποτυχίες κατανεμητική αναποτελεσματικότητα από υπερβολική παροχή δημόσιων αγαθών Προσοδοθηρία κατανεμητική αναποτελεσματικότητα πόρων στην αναδιανομή του υπάρχοντος πλούτου και όχι στην δημιουργία νέου

Θεωρία Δημόσιας Επιλογής Δικαστική αποτυχία και αποτυχία επιβολής.

Κανονιστικές θεωρίες της κυβερνητικής αποτυχίας Εξω-αγοραστική αποτυχία Στηρίζεται στη διερεύνηση κινήτρων που οδηγούν σε απόκλιση από τα κοινωνικά προτιμητέα Όπως στην αγορά όπου η έλλειψη κινήτρου οδηγεί σε αποτυχία του μηχανισμού προσφοράς και ζήτησης

Εξω-αγοραστική αποτυχία Α) αδυναμία αξιολόγησης των εισροών ελλιπής σύνδεση εισροών με εκροές Β) μονοπώλιο της προσφοράς λύσεων από το κράτος αδυναμία πραγματικής αξιολόγησης της επιτυχίας Γ) άγνωστη ή ασαφής τεχνολογία παραγωγής εκροών

ΔΔ Δημοκρατικές προτιμήσεις Εκροές Αποτελεσματικότητα Αποδοτικότητα Δημοκρατική Νομιμοποίηση Τεχνοκρατικές Εισροές

Εξω-αγοραστική ζήτηση – Παράγοντες παραμόρφωσης της ζήτησης και της προσφοράς 1. Πολιτική οργάνωση ειδικών ομάδων συμφερόντων 2. Μεγιστοποιητική συμπεριφορά γραφειοκρατών 3. Υψηλή πίστωση χρόνου λόγω περιορισμένης θητείας

Διανεμητικές αναποτελεσματικότητες των εξω-αγοραστικών αγορών Αποσύνδεση μεταξύ των ωφελουμένων και αυτών που αναλαμβάνουν το κόστος μικρο-αποσύνδεση (οφέλη συλλογικής δράσης συγκεντρώνονται σε μία ομάδα και το κόστος κατανέμεται σε όλες της ομάδες) μάκρο-αποσύνδεση (οφέλη κατανέμονται σε όλες τις ομάδες και το κόστος σε μια) Εξωτερικότητες- αρνητικές/θετικές