ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ Podarcis cretensis Λουκά Π1. Σίμου Χ1, Παφίλης Π2,3. Λυμπεράκης Π4 και Ε.Δ. Βαλάκος1 1Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημιούπολη, 157-84, Αθήνα 2School of Natural Resources and Environment Dana Hall, 440 Church St., 3Modern Greek Program, Department of Classical studies, 2160 Angel Hall, University of Michigan, Ann Arbor, MI 48109-1041 4Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστημιο Κρήτης. Τα σπονδυλόζωα αποκρίνονται σε στρεσογόνους παράγοντες με την έκκριση γλυκοκορτικοστεροειδών ορμονών (Romero 2002). Η έκκριση αυτών των ορμονών σχετίζεται με την προσπάθεια των ζώων να προσαρμοστούν στο στρες και να επαναφέρουν την ομοιόσταση. Αποτυχία επαναφοράς της ομοιόστασης οδηγεί στην εμφάνιση των αρνητικών επιπτώσεων του στρες (Selye 1971). Οι εκκρίσεις αυτών, σχετίζονται επίσης με τον ρυθμό πρόσληψης τροφής, την αναπαραγωγική συμπεριφορά και την δραστηριότητα των ζώων (Sapolsky et al 2000). H κύρια γλυκοκορτικοστεροειδής ορμόνη των ερπετών που σχετίζεται με το στρες είναι η κορτικοστερόνη (Axelord & Reisine 1984;. Moberg 1985;. Cuillette et al. 1995). Η κορτικοστερόνη προκαλεί αύξηση του μεταβολισμού των λιπιδίων (Van der Boon et al. 1991) και διευκολύνει την παραγωγή ενέργειας μέσω της πορείας της γλυκονεογενέσεως (Johnoson et al. 1992). Προηγούμενες μελέτες, στο είδος Ambystoma maculatum, έχουν δείξει αυξημένα επίπεδα κορτικοστερόνης σε σχέση με την πυκνότητα του πληθυσμού (Coopermn et al. 2004). Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι σε αρσενικές σαύρες εμφυτεύματα κορτικοστερόνης προκαλούν μείωση της συμπεριφοράς κυριαρχίας ακόμα και μετά από εξωγενή χορήγηση τεστοστερόνης (De Nardo and Sinerro 1994).

στην πεπτική αποδοτικότητα στο είδος Podarcis cretensis Σκοπός : Η μελέτη της επίδρασης του φυσικού και τεχνητού στρες στον φυσιολογικό μηχανισμό αυτοτομίας της ουράς και στην πεπτική αποδοτικότητα στο είδος Podarcis cretensis Η επαγωγή του φυσικού στρες έγινε με την τοποθέτηση των ζώων σε ομαδικά τεράρια και η επαγωγή του τεχνητού στρες με την εξωγενή χορήγηση διαλύματος κορτικοστερόνης στην πλάτη των ζώων. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου γινόταν καθημερινή χορήγηση 4,5μl διαλύματος κορτικοστερόνης διαφορετικών συγκεντρώσεων στην πλάτη των ζώων. Με προσομοίωση της θήρευσης κατά Perez-Melado et al. (1997) αναγκάσαμε τα ζώα να προβούν σε αυτοτομία. Η αναγέννηση της ουράς διήρκησε περίπου 8 εβδομάδες στους 30 οC. Καταγράφηκε η εβδομαδιαία αύξηση της ουράς, συλλέχθηκαν κόπρανα και αποθηκεύθηκε αντίστοιχη ποσότητα φαγητού προς αυτήν που κατανάλωσε κάθε άτομο για την μετέπειτα μελέτη της πεπτικής αποδοτικότητας. Αναλύθηκαν οι ουρές (άθικτες και αναγεννημένες), τα κόπρανα και η τροφή των ζώων ως προς την περιεκτικότητα τους σε πρωτεΐνες και λιπίδια.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η περιεκτικότητα της ουράς σε πρωτεΐνες δεν παρουσιάζει στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ άθικτων και αναγεννημένων ουρών (ΤWO WAY AΝOVA, F(1,66)=0,003, p>0,05), παρατηρούμε όμως σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων (ΤWO WAY AΝOVA F(1,66)= 17,582 p<0,05 ). Η μέση αναγέννηση κατά την 7η κ 8η εβδομάδα παρουσιάζει στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις τρείς ομάδες (t – test, p<0,05)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η επίδραση του συνωστισμού και της κορτικοστερόνης στην πεπτική αποδοτικότητα δεν εμφανίζει στατιστικά σημαντική διαφορά τόσο στις πρωτεΐνες (t-test t= 0,74, df=19, p>0,05) όσο και στα λιπίδια (t-test t= 1,99, df=13, p>0,05).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Αύξηση της συγκέντρωσης κορτικοστερόνης προκαλεί μείωση του ρυθμού αναγέννησης της ουράς. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες των άθικτων και αναγεννημένων ουρών. Αύξηση της συγκέντρωσης της χορηγούμενης κορτικοστερόνης προκαλεί μείωση της απορρόφηση των πρωτεϊνών. Η εξωγενής χορήγηση κορτικοστερόνης προκαλεί την ίδια επίδραση με τον συνωστισμό στην πεπτική αποδοτικότητα πρωτεϊνών και λιπιδίων. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ο συνωστισμός επάγει την έκκριση κορτικοστερόνης.