Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο

Slides:



Advertisements
Παρόμοιες παρουσιάσεις
Τέλος Ενότητας.
Advertisements

Περιλήψεις Γιατί; Πως; Τι είναι; Ποιος τις κάνει;
Ενότητα 8: Μιλάμε για το θέατρο
Διδασκαλία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Ι Ενότητα 3: Τα Συναισθήματα Διδάσκουσα: Βασιλική Φωτοπούλου Τμήμα Επιστημών.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια της Φιλοσοφίας του Δικαίου Διδάσκων: Μιχαήλ Παρούσης, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών.
Διδασκαλία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Ι Ενότητα 7: Η Ελιά Διδάσκουσα: Βασιλική Φωτοπούλου Τμήμα Επιστημών της.
Ενότητα 11: Άνοιξη-Μάρτης
Διδασκαλία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο: Σχεδιασμός Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Ι Ενότητα 10: Χριστούγεννα! Διδάσκουσα: Βασιλική Φωτοπούλου Τμήμα Επιστημών.
Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 1: Εισαγωγή Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία.
Εισαγωγή στην Ψυχολογία Ενότητα 2:Τομείς Έρευνας της Σύγχρονης Ψυχολογίας Διδάσκουσα: Ειρήνη Σκοπελίτη Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην.
Αριστοτέλης: Γνωσιοθεωρία Μεταφυσική
Θεσμοί προσχολικής αγωγής στην Ευρώπη
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
Όνομα Καθηγητή: Χρήστος Τερέζης
Άλλες μορφές νευρώσεων
Ενότητα 12: Πάσχα Διδάσκουσα: Βασιλική Φωτοπούλου
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Αριστοτέλης: Γνωσιοθεωρία Μεταφυσική
Ενότητα 4 (part B) : Ιατρική ηθική
Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Ορισμός Επίδειξη είναι η παρουσίαση μιας πράξης μιας διαδικασίας ή ενός φαινόμενου με πραγματικά μέσα. Όταν δεν χρησιμοποιούνται πραγματικά μέσα ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ.
Εργαστήριο 9 : Scratch (Μέρος 9_Β) Δημήτριος Νικολός ΤΕΕΑΠΗ
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 2: Βιοτικές κρίσεις και ηθικά επιχειρήματα (part B) Διδάσκων: Μιχαήλ Παρούσης, Αναπλ. Καθηγητής Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών.
Ενότητα 6: Μιλάμε για την 28η Οκτωβρίου 1940
Ενότητα 13 Αξιολόγηση μαθήματος και διδάσκοντος από την εφαρμογή της Μονάδας Ολικής Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του ΤΕΙ Αθήνας Αξιολόγηση του μαθήματος Αξιολόγηση.
Προσχολική Παιδαγωγική
Εισαγωγή στο Κουκλοθέατρο
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης για την ψυχή
Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών Τμήμα Φιλοσοφίας
Σύγχρονη Πρακτική Φιλοσοφία
Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών Τμήμα Φιλοσοφίας
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 9 (PART A): Σχέση Ηθικής και Δικαιοσύνης
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 12: Δικαστής και διαδικασίας δίκης
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Σύγχρονη Πρακτική Φιλοσοφία
Προσχολική Παιδαγωγική
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Εικαστικές συνθέσεις - Χρώμα στο χώρο
Ενότητα 11: Επίλυση Προβλημάτων
Εισαγωγή στις εικαστικές τέχνες
Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Σπουδών Τμήμα Φιλοσοφίας
Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Ενότητα 13: Τα Έντομα Διδάσκουσα: Βασιλική Φωτοπούλου
Διδακτική της Πληροφορικής
Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών
Εισαγωγή στους Η/Υ Ενότητα 12: Το διάγραμμα ροής και η λειτουργία του
Αριστοτέλης: Γνωσιοθεωρία Μεταφυσική
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 5 (part A): Ηθική αρχών και ηθική ωφέλειας
Τηλεοπτική και Ραδιοφωνική Παραγωγή
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Προσχολική Παιδαγωγική
Ενότητα 4 (part A) : Ιατρική ηθική
Ειδικά θέματα βάσεων χωρικών δεδομένων και θεωρία συστημάτων -E
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Μυθος και Τελετουργία στην Αρχαία Ελλάδα
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
Προσχολική Παιδαγωγική
Προσχολική Παιδαγωγική
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 5 (part B): Ηθική αρχών και ηθική ωφέλειας
Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α´
Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 6 (part A): Όταν τα άτομα δεν είναι σε θέση να λάβουν αποφάσεις για τον εαυτό τους Διδάσκων: Μιχαήλ Παρούσης, Αναπλ. Καθηγητής.
Ενότητα 1: ……………….. Όνομα Επώνυμο Τμήμα __
Επικοινωνιακός Προγραμματισμός Ι
Μεταγράφημα παρουσίασης:

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 6: Η σημασία των ερωτήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία

Σκοποί ενότητας Να προβληματιστούν οι φοιτητές σχετικά με τη χρήση των ερωτήσεων στο νηπιαγωγείο

Περιεχόμενα ενότητας Σημασία ερωτήσεων, είδη ερωτήσεων (π.χ. ανοιχτές και κλειστές ερωτήσεις), προτάσεις για αποτελεσματική διατύπωση και χρήση των ερωτήσεων στο νηπιαγωγείο Ρόλος εκπαιδευτικού

Λέξεις κλειδιά Ρόλος ερωτήσεων, ανοιχτές ερωτήσεις, κλειστές ερωτήσεις, συμπληρωματικές, αξιοποίηση ερωτήσεων

Σημασία των ερωτήσεων Κεντρίζουν ενδιαφέρον & περιέργεια Ενισχύουν το μαθησιακό περιβάλλον προβληματίζοντας, «προκαλώντας σκέψη», προσφέροντας αυθεντικές συζητήσεις από τις οποίες ο εκπαιδευτικός μπορεί να καταλάβει τι γνωρίζουν τα παιδιά & τις σχετικές εμπειρίες τους Ευνοούν την ανάπτυξη της κριτικής & δημιουργικής σκέψης Συμβάλλουν στην ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων Ενθαρρύνουν τα παιδιά να διατυπώνουν & να ψάχνουν απαντήσεις σε δικές τους ερωτήσεις

Η διατύπωση ερωτήσεων είναι συνηθισμένη πρακτική στο νηπιαγωγείο Η διατύπωση ερωτήσεων είναι συνηθισμένη πρακτική στο νηπιαγωγείο. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται τη βοήθεια των εκπαιδευτικών για να εκφράσουν τις ιδέες τους κατάλληλες ερωτήσεις για να αποσαφηνίσουν τους συλλογισμούς τους.

Είδη ερωτήσεων ανοιχτές και κλειστές (φύση αναμενόμενης απάντησης) ταξινομήσεις ανάλογα με τις γνωστικές λειτουργίες που ενεργοποιούνται μέσω των ερωτήσεων (π.χ. Bloom – ανάκληση πληροφοριών, σύνθεση, ανάλυση, κ.λπ.) ταξινόμηση ανάλογα με τις διδακτικές λειτουργίες (π.χ. συλλογή δεδομένων, οργάνωση & επεξεργασία, αναστοχασμός) συμπληρωματικές /διευκρινιστικές/εμβάθυνσης ερωτήσεις Μπιρμπίλη, 2015

Ανοιχτές ερωτήσεις Οι ανοιχτές ερωτήσεις προϋποθέτουν ότι δεν υπάρχει σωστή ή λάθος απάντηση – επιτρέπουν πολλές πιθανές απαντήσεις για να εκφράσουν τα παιδιά αυτό που γνωρίζουν, σκέφτονται, αισθάνονται ή πιστεύουν. Στοχεύουν στο να διευκολύνουν τα παιδιά να εκφράσουν τη διαδικασία σκέψης, τις θεωρίες, τον τρόπο που κατανοούν τον κόσμο γύρω τους. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των παιδιών σε κάποια διαδικασία ή αντικείμενο και να προκαλέσουν τον προβληματισμό τους πάνω σε αυτό.

Παραδείγματα «Πώς το έφτιαξες αυτό; Τι σκέφτηκες;», «Πώς πιστεύεις ότι μπορούμε να μάθουμε γι αυτό;», «Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό;» [τρόπος σκέψης, ιδέες, κατανόηση] Ή «Πώς αισθάνθηκες όταν η Μ. κλότσησε τα τουβλάκια σου;» [συναισθήματα] Ή «Τι πιστεύεις ότι θα συμβεί αν…», «Μπορείς να σκεφτείς ένα διαφορετικό τέλος για την ιστορία;» «Τι όνομα μπορούμε να δώσουμε σε έναν δράκο που τεμπελιάζει;» [υποθέσεις, φαντασία, πρόκληση σκέψης] Mac Naughton & Williams (2009)

Κλειστές ερωτήσεις Μια κλειστή ερώτηση «περιορίζει» τις επιλογές που έχει ένα παιδί για να την απαντήσει. Συχνά η απάντηση είναι ήδη γνωστή στον εκπαιδευτικό (ζητάει συγκεκριμένη πληροφορία ή γεγονός) ή μπορεί να απαντηθεί με ένα «ναι» ή «όχι».

Παραδείγματα «Πιστεύεις ότι κάνει να τρώμε γλυκά;» «Ποιος είπαμε ότι ήρθε χθες στο νηπιαγωγείο να μας μιλήσει για τα ζώα;» Ή «Η σκιά έχει μαύρο χρώμα;» «Έχουμε κόκκαλα παντού στο σώμα μας;»

Ανοιχτές και κλειστές ερωτήσεις Η διαφορά εντοπίζεται στο πώς οδηγούν το παιδί να σκεφτεί και να επεξεργαστεί αυτό που ξέρει (π.χ. «τι χρειάζεται ένα φυτό για να μεγαλώσει» & «τι πιστεύεις ότι θα συμβεί αν βάλουμε ένα φυτό στη ντουλάπα;» Μπιρμπίλη, 2015, σ.67).

Ερωτήσεις «τι», «ποιος», «πού», «πότε», «πώς» & «γιατί» Σύμφωνα με την Μπιρμπίλη (2015, σ. 40) η κατανόηση των ερωτήσεων που ζητούν από τα παιδιά να σκεφτούν «τι», «ποιος», «πού», «πότε», «πώς» & «γιατί» πιο δύσκολες ακολουθεί μια εξελικτική πορεία. Επίσης, ερωτήσεις που ζητούν ορισμό («τι σημαίνει…») συνήθως απαντώνται από τα μικρά παιδιά με χαρακτηριστικά του αντικειμένου/έννοιας ή τη λειτουργία του.

Διατυπώνω ερωτήσεις πιο αποτελεσματικά όταν αξιοποιώ διαφορετικά είδη και επίπεδα οι ερωτήσεις μου είναι «αυθεντικές», έχουν στόχο να δημιουργηθεί πραγματικός διάλογος και δείχνουν το ενδιαφέρον μου για τις απαντήσεις των παιδιών λαμβάνω υπόψη μου τις γνώσεις, εμπειρίες και το γλωσσικό επίπεδο των παιδιών οι ερωτήσεις είναι σαφείς, σύντομες και εξυπηρετούν το μαθησιακό στόχο (συνεπώς, καλή γνώση του διδακτικού αντικειμένου) Είναι σημαντικό να απευθύνονται οι ερωτήσεις ισότιμα σε όλα τα παιδιά στην τάξη. Ειδικά για τα μικρά παιδιά είναι καλή πρακτική να αναφέρουμε το όνομα του παιδιού που θέλουμε να απαντήσει αντί να απευθύνουμε ερωτήσεις σε όλη την ομάδα («ποιος μπορεί να μου πει…»). Μπιρμπίλη, 2015

Στην τάξη… (1) Διευκολύνω τα παιδιά να περιγράψουν περισσότερο αυτό που σκέφτονται. Ρωτάω «πώς, πότε, πού, τι, γιατί» διατυπώνοντας ερωτήσεις με απλή δομή. Χρησιμοποιώ μικρές προτάσεις και δεν κάνω πολλές ερωτήσεις μαζί. Διατυπώνω ερωτήσεις με συγκεκριμένο στόχο σε σχέση με τη δραστηριότητα (έννοια, διαδικασία, φαινόμενο…) και με μια λογική σειρά.

Στην τάξη… (2) Δίνω χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν και να απαντήσουν στην ερώτηση (αν π.χ. περιμένω 5’’ παρατηρώ καλύτερα τι συμβαίνει). Αν χρειάζεται, αναδιατυπώνω, χρησιμοποιώ πιο απλές λέξεις ή συνοψίζω αυτό που λέει το παιδί. Ακούω όλες τις απαντήσεις και ανταποκρίνομαι με ενδιαφέρον (η άποψή τους έχει σημασία και γίνεται σεβαστή).

Η προετοιμασία είναι απαραίτητη Μαθησιακός στόχος, νόημα, σειρά διατύπωσης Χρειάζεται καλή προετοιμασία από την πλευρά του εκπαιδευτικού (π.χ. βασικές ερωτήσεις/διατυπώσεις & συμπληρωματικές σε ένα καρτελάκι για να τις θυμάται). πιθανές απαντήσεις των παιδιών (τι θα απαντούσες εσύ;) Ειδικά για τις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά η διατύπωση ερωτήσεων από τους εκπαιδευτικούς & τα παιδιά αποτελεί σημαντικό εργαλείο μάθησης [inquiry-based learning – διερευνητική μάθηση]

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιεί ερωτήσεις για να κατευθύνει το ενδιαφέρον σε ένα συγκεκριμένο θέμα, γεγονός ή φαινόμενο, κινητοποιήσει την περιέργεια των παιδιών, διευκολύνει τα παιδιά να αναστοχαστούν γι αυτά που έμαθαν, έκαναν, αισθάνθηκαν…

διευκολύνει τη συμμετοχή των παιδιών σε συζήτηση, βοηθήσει τα ίδια τα παιδιά να διατυπώνουν ερωτήσεις, ενισχύσει την ανάπτυξη γνωστικών και επικοινωνιακών/γλωσσικών ικανοτήτων.

Πώς χειρίζεται ο εκπ/κος τις απαντήσεις των παιδιών (1) Αν απαντήσουν σωστά δέχεται ορθή απάντηση και την ενσωματώνει στη συζήτηση επαναλαμβάνει μέρος της σωστής απάντησης για να δώσει έμφαση σε ένα συγκεκριμένο σημείο (μπορεί να κάνει & συμπληρωματικές ερωτήσεις) επαναδιατυπώνει την απάντηση για να την κάνει πιο σαφή και στους υπόλοιπους

Πώς χειρίζεται ο εκπ/κος τις απαντήσεις των παιδιών (2) Αν απαντήσουν λανθασμένα συνήθεις αντιδράσεις: να δώσουν το λόγο σε άλλο παιδί, να απορρίψουν την απάντηση χωρίς εξήγηση, να σχολιάσουν τη συμπεριφορά του παιδιού («δεν πρόσεχες») βεβαιώνεται ότι το παιδί κατανόησε την ερώτηση αξιοποιεί το λάθος στη μαθησιακή διαδικασία: ανακαλύπτει τις ιδέες & ερμηνείες που δίνουν τα παιδιά ώστε να προσφέρει κατάλληλη βοήθεια Μπιρμπίλη, 2015

Ο εκπαιδευτικός διευκολύνει τη διατύπωση ερωτήσεων από τα παιδιά όταν διασφαλίζει ότι υπάρχει ένα κοινό πλαίσιο γνώσεων και κοινό νόημα: όλοι καταλαβαίνουν σε ένα βαθμό για ποιο πράγμα μιλάμε & έχουν το βασικό λεξιλόγιο για να περιγράψουν ή να ονομάσουν κάτι καταγράφει τις ερωτήσεις των παιδιών σε όλες τις φάσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας & ενθαρρύνει τα παιδιά να συμμετέχουν λειτουργεί ως πρότυπο με τη διατύπωση ερωτήσεων

«Οι καλές διδακτικές ερωτήσεις δεν είναι θέμα ταλέντου, αλλά αποτέλεσμα εκπαίδευσης, εξάσκησης και εμπειρίας. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής του εκπαιδευτικού και χρειάζεται συνεχή αυτοκριτική και έλεγχο για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά της» (Μπιρμπίλη, 2015, σ. 107). Προσπαθήστε να καταγράψετε (με τη βοήθεια της συμφοιτήτριας στην τάξη) τις ερωτήσεις που διατυπώνετε στη διάρκεια της πρακτικής άσκησης. Τι παρατηρείτε;

Βιβλιογραφικές αναφορές Mac Naughton, G. & Williams, G. (2009). Teaching Young Children. Choices in Theory and Practice. Berkshire:Open University Press. Μπιρμπίλη, Μ. (2015). Προς μια Παιδαγωγική του Διαλόγου. Η σημασία και ο ρόλος των ερωτήσεων στην προσχολική εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Σοφία

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Μαρία Καμπεζά, «Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο». Ενότητα 6: Η σημασία των ερωτήσεων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/PN1572/index.php?vis=5767

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.