ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Ο άνθρωπος διαθέτει ένα σύστημα αισθητηρίων οργάνων που αντιλαμβάνεται τις μεταβολές που συμβαίνουν στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Αυτό γίνεται με ειδικά κύτταρα-υποδοχείς που αντιλαμβάνονται τις μεταβολές στο περιβάλλον. Αυτές οι μεταβολές προκαλούν τη δημιουργία νευρικών ώσεων που φτάνουν στο ΚΝΣ όπου ερμηνεύονται και επεξεργάζονται. Οι υποδοχείς διακρίνονται σε: χημειοϋποδοχείς, θερμοϋποδοχείς, φωτοϋποδοχείς και μηχανοϋποδοχείς. Μπορούν να είναι μεμονωμένα κύτταρα ή σε ομάδες στα αισθητήρια όργανα Χημειοϋποδοχείς μηχανοϋποδοχείς-θερμοϋποδοχείς φωτοϋποδοχείς

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Η αίσθηση είναι αποτέλεσμα ερμηνείας των ερεθισμάτων που φτάνουν στον εγκέφαλο. Αυτή η ερμηνεία τα καθιστά συνειδητά. Επειδή οι νευρικές ώσεις είναι πάντα ίδιες η διαφορετικότητα κάθε αίσθησης εξαρτάται από το κέντρο του εγκεφάλου που καταλήγει η νευρική ώση. Οι αισθήσεις επίσης συμβάλουν στην εγρήγορση, σχηματισμού εικόνας του σώματος και τον έλεγχο των κινήσεων

ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ Οι σωματικές αισθήσεις είναι οι αισθήσεις της αφής, της πίεσης , του πόνου και της θερμοκρασίας. Είναι αποτέλεσμα ερμηνείας των νευρικών ώσεων που δημιουργούνται από υποδοχείς που βρίσκονται σε διάφορα μέρη του σώματος πχ δέρμα, μυς, σπλάχνα, συνδέσμους, τένοντες. Ο αριθμός των υποδοχέων διαφέρει από είδος σε είδος και από σημείο σε σημείο του σώματος. Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι υποδοχείς πόνου από ότι υποδοχείς του ψυχρού, ενώ τα χείλη έχουν περισσότερους υποδοχείς αφής από ότι η πλάτη.

ΠΟΝΟΣ-ΑΦΗ-ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Οι υποδοχείς του πόνου είναι νευρικές απολήξεις που βρίσκονται διάσπαρτοι στο δέρμα και στα εσωτερικά όργανα πχ οστά, αγγεία, μυς. Διεγείρονται από καταστροφή ιστών. Οι νευρικές ώσεις μεταφέρονται στον εγκέφαλο, αναλύονται και ερμηνεύονται. Γίνεται διάκριση του πόνου σε οξύ και χρόνιο. Η αφή και η πίεση γίνονται αντιληπτές από ελεύθερες απολήξεις ή ειδικά σωμάτια. Η αφή γίνεται αντιληπτή κυρίως στα δάχτυλα, στις πατούσες, στα χείλη. Η πίεση γίνεται αντιληπτή κυρίως σε συνδέσμους και τένοντες. Οι νευρικές ώσεις ερμηνεύονται στη πρόσθια περιοχή του βρεγματικού λοβού. Η θερμοκρασία γίνεται αντιληπτή με αισθητήρες του θερμού και του ψυχρού. Η αίσθηση ερμηνεύεται επίσης στο βρεγματικό λοβό.

ΟΡΑΣΗ (1) Κάθε οφθαλμικός βολβός είναι χονδρικά σφαιρικός, με διάμετρο περίπου 2,5 εκατ. και βρίσκεται προφυλαγμένος μέσα στον οφθαλμικό κόγχο, που σχηματίζουν τα οστά του κρανίου. Ο βολβός του ματιού αποτελείται από τρία στρώματα: τον σκληρό χιτώνα, τον χοριοειδή χιτώνα και τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Ο σκληρός χιτώνας (ή το λευκό του ματιού) είναι ένα ανθεκτικό περίβλημα που περιβάλλει τον οφθαλμικό βολβό και διατηρεί το σχήμα του. Στο πρόσθιο τμήμα υπάρχει ένας διαφανής ιστός, ο κερατοειδής χιτώνας, Ο χοριοειδής χιτώνας, ο οποίος τροφοδοτεί το μάτι με τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες, καλύπτει εσωτερικά το σκληρό. Ο χιτώνας αυτός περιλαμβάνει τον κρυσταλλοειδή φακό και την ίριδα. Ο αμφιβληστροειδής περιλαμβάνει τα φωτοϋποδεκτικά κύτταρα, τα ραβδία και τα κωνία.

ΟΡΑΣΗ (2) Οι εισερχόμενες στο μάτι φωτεινές ακτίνες διαθλώνται αρχικά από τον κερατοειδή χιτώνα. Ο δακτύλιος των μυών της ίριδας ρυθμίζει το εύρος της κόρης για να επιτρέψει την είσοδο λιγότερων ή περισσότερων φωτεινών ακτινών. Ο κρυσταλλοειδής φακός με την ελαστικότητα που τον διακρίνει μπορεί ν’ αλλάζει σχήμα ώστε να εστιάζει τις φωτεινές ακτίνες και από κοντινά και από μακρινά αντικείμενα. Μεταξύ ίριδας και κερατοειδούς υπάρχει το υδατοειδές υγρό. Ο βολβός είναι γεμάτος με ένα υγρό που ονομάζεται υαλώδες σώμα.

ΟΡΑΣΗ (3) Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας καλύπτει εσωτερικά τον χοριοειδή και περιέχει δύο ειδών φωτοευαίσθητα κύτταρα: τα ραβδία, τα οποία είναι υπεύθυνα για την όραση σε αμυδρά φωτιζόμενους χώρους που είναι περισσότερα και τα κωνία, που είναι λιγότερα τα οποία χρησιμεύουν για την όραση στο φως και την αντίληψη των χρωμάτων. Τα ραβδία υπάρχουν στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς ενώ τα κωνία κυρίως στην ωχρή κηλίδα. Οι νευρικές ώσεις μεταβιβάζονται σε δίπολα κύτταρα. Αυτά σχηματίζουν το οπτικό νεύρο.

ΟΡΑΣΗ (4) Ανωμαλίες της όρασης the eye is longer the eye is shorter υπερμετρωπία Αχρωματοψία Μυωπία Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 30.000.000 άνθρωποι έχουν μερική ή ολική τύφλωση.

ΟΡΑΣΗ (5) Η όραση είναι κυρίως θέμα του εγκεφάλου……

ΑΚΟΗ (1) Το αυτί είναι υπεύθυνο για την ακοή και την ισορροπία. Τα κύτταρα που κάνουν αυτές τις λειτουργίες είναι τριχοφόρα κύτταρα στο εσωτερικό του (μηχανοϋποδοχείς) ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΥΤΙ : Πτερύγιο: συλλέγει ήχους Ακουστικός πόρος: περιέχει τριχίδια που παράγουν κυψελίδα ΜΕΣΟ ΑΥΤΙ : Τυμπανικός υμένας: πάλλεται από τα ηχητικά κύματα. Τυμπανική κοιλότητα: Περιέχει αέρα, επικοινωνεί με μύτη μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας Ακουστικά οστάρια: Σφύρα, άκμονας, αναβολέας. Μεταδίδουν και ενισχύουν τον ήχο, συνδέονται με ωοειδή θυρίδα στη βάση του κοχλία

ΑΚΟΗ (2) ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΥΤΙ: Αίθουσα και τρεις ημικυκλικοί σωλήνες: Όργανα ισορροπίας Κοχλίας: Περιέχει τρία κανάλια γεμάτα με υγρό (λέμφο), το αιθουσαίο, το τυμπανικό και τον κοχλιακό πόρο. Στο κάτω μέρος του κοχλιακού πόρου (βασική μεμβράνη) υπάρχει το υποδεκτικό όργανο της ακοής, το όργανο του Corti. Αυτό περιέχει τριχοφόρα κύτταρα που ενεργοποιούνται από τα ηχητικά κύματα και παράγουν νευρικές ώσεις. ΠΩΣ ΑΚΟΥΜΕ Πορεία ηχητικών κυμάτων : Πτερύγιο → Ακουστικός πόρος → τυμπανική μεμβράνη → σφύρα, άκμονας, αναβολέας → ωοειδής θυριδα → λέμφος αιθουσαίου καναλιού → λέμφος τυμπανικού καναλιού → στρογγυλή θυρίδα Καθώς τα κύματα της λέμφου περνούν από το αιθουσαίο και το τυμπανικό κανάλι δονούν τη βασική μεμβράνη οπότε ενεργοποιούνται τα κύτταρα του οργάνου Corti = δημιουργία νευρική ώσης. (κοχλιακό νεύρο → κροταφικός λοβός)

ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Υποδοχείς της ισορροπίας : Ακουστικές ακρολοφίες→ Στους ημικυκλικούς σωλήνες του εσωτερικού αυτιού και οι ακουστικές κηλίδες → στην αίθουσα Οι ημικυκλικοί σωλήνες περιέχουν λέμφο (υγρό). Όταν περιστρέφεται το κεφάλι η λέμβος κινείται στους σωλήνες. Στη βάση των σωλήνων υπάρχουν οι ακουστικές ακρολοφίες. Αυτές περιέχουν τριχοφόρα κύτταρα με βλεφαρίδες στερεωμένα σε ζελατινώδη ουσία. Κίνηση κεφαλιού → κίνηση λέμφου→ κάμψη βλεφαρίδων→ δημιουργία νευρικής ώσης→ αιθουσαίο νεύρο→ προμήκης → παρεγκεφαλίδα (κέντρο ισορροπίας) Στη αίθουσα αντί για λέμφος υπάρχουν ωτόλιθοι. Αυτοί μετακινούνται σε κάμψη κεφαλής και σε επιτάχυνση.