ΙΙ. Tο σύστημα Σένγκεν - Είσοδος πολιτών 3ων χωρών

1. Ιστορική εξέλιξη - μέλη Συμφωνία Σένγκεν 1985: Γερμ/Γαλλ/Benelux Σύμβαση Σένγκεν 1990 Προσχώρηση νέων μελών (αλλά κύρωση αργότερα): Ιταλία (1990), Ισπανία & Πορτογαλία (1991) Ελλάδα (1992) Αυστρία (1995), Σουηδία, Φιλανδία, Δανία (1996) Νέες χώρες (με μεταβατικές περιόδους) = Ευρ 28 (- Αγγλίας & Ιρλανδίας) = 26 (όχι πλήρως Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος, Κροατία) + Ισλανδία & Νορβηγία + Ελβετία & Λιχτενστάιν Έναρξη ισχύος της Σύμβασης μεταξύ των 5 ιδρυτών: 1995 Στην Ελλάδα: επικύρωση με ν. 2514/97, εφαρμογή από 2000. Ενσωμάτωση «κεκτημένου Σένγκεν» στην ΕΕ από ΣυνθΑμστερνταμ, 1997/99 Συνθήκη Λισαβόνας: Νομική βάση για μέτρα, άρθρα 77 και 79 ΣΛΕΕ

Δημιουργία του Χώρου Ελευθερίας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης ΧΕΑΔ (Λισαβόνα) 1ος Πυλώνας Μετανάστευση –Ασυλο – Θεωρήσεις Δικαστική Συνεργασία σε αστικά θέματα 2ος Πυλώνας ΚΕΠ/ΠΑ 3ος Πυλώνας Αστυνομική και δικαστική συνεργασία (ποινικά θέματα) ΕΥΕΛΙΞΙΑ Κεκτημένο Schengen Συνθήκη Prüm

2. Χαρακτηριστικά συστήματος 2.1 Ουσιαστικά χαρακτηριστικά 2.1.1 Γενικά χαρακτηριστικά Πλήρης κατάργηση των ενδοσυνοριακών ελέγχων στη διακίνηση προσώπων (αλλά και εμπορευμάτων) Αναγνώριση (και εναρμόνιση) ταξιδιωτικών εγγράφων και όρων έκδοσής τους Συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των ΚΜ σε επίπεδο διοικητικό (κυρίως φύλαξη συνόρων, παρακολούθηση, δίωξη) νομοθετικό (κυρίως εφαρμογή ποινικών νόμων και αποφάσεων) Ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα Κεντρικό σύστημα πληροφοριών – Στρασβούργο

2. Χαρακτηριστικά συστήματος 2.1 Ουσιαστικά χαρακτηριστικά 2.1.2 Ειδικότερα χαρακτηριστικά To ΣΠΣ (βλ. παρακ. ενότητα 3) Για τις θεωρήσεις Θέσπιση κοινής ομοιόμορφης θεώρησης (visa) διάρκειας 3 μηνών για το σύνολο του Χώρου Εναρμόνιση των όρων για την έκδοση θεώρησης σύντομης διάρκειας ΑΛΛΑ οι θεωρήσεις για διάρκεια > από 3 μήνες παραμένουν εθνική υπόθεση (όροι έκδοσης και ισχύς) Για την πολιτική ασύλου Σειρά ρυθμίσεων διαδικαστικού χαρακτήρα Οι ρυθμίσεις Σένγκεν έπαψαν να ισχύουν και αντικαταστάθηκαν από την υπογραφή της Σύμβασης του Δουβλίνου (1990) Άλλες διατάξεις συνεργασίας

2. Χαρακτηριστικά συστήματος 2.2 Θεσμικά χαρακτηριστικά 2.2.1 Αποφασιστικά – Εκτελεστικά όργανα Εκτελεστική Επιτροπή των Συμβαλλομένων Κρατών (αντικαταστάθηκε από…) >> Συμβούλιο Υπουργών για τις εσωτερικές υποθέσεις και τη Δικαιοσύνη (Υπουργός Εσωτερικών + Δημ. Τάξης) Ιδιομορφία: συμμετοχή και των αρμόδιων Υπουργών Του ΗΒ + Ιρλανδίας Της Νορβηγίας + Ισλανδίας + Ελβετίας οι οποίοι ΔΕΝ έχουν δικαίωμα ψήφου 2.2.2 Ελεγκτικά όργανα – για τη χρήση προσωπικών δεδομένων Εθνικές Αρχές Ελέγχου Κοινή Αρχή Ελέγχου (2 εκπρόσωποι από τις εθνικές)

3. Σύστημα πληροφοριών Σένγκεν 3.1 Δομή Ένα Κεντρικό ΣΠΣ (C.SIS) – Στρασβούργο 28 Εθνικά ΣΠΣ (N.SIS) + διαχειριστική αρχή Τα Εθνικά Συστήματα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά όλα με το κεντρικό, όπου γίνεται η βασική επεξεργασία και αρχειοθέτηση των στοιχείων > Σε κάθε Εθνικό Σύστημα δεν φτάνουν όλες οι πληροφορίες των άλλων Εθνικών Συστημάτων > ΑΛΛΑ μόνο η «κατεργασμένη» πληροφορία, σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες + Γραφεία SIRENE (Supplementary Information Request at the National Entries) για την διαβίβαση περαιτέρω πληροφοριών, μέσω διμερούς επικοινωνίας + Δεύτερη γενιά ΣΠΣ (από 1/9/2013, Καν. 1987/2006)

3. Σύστημα πληροφοριών Σένγκεν 3.2 Υποκείμενα της καταχώρησης 3.2.1 Πρόσωπα Που καταζητούνται για σύλληψη, με σκοπό την έκδοση, ύστερα από δικαστική παραγγελία Αλλοδαποί σε βάρος των οποίων, ύστερα από δικαστική απόφαση, εκκρεμεί απαγόρευση εισόδου Πρόσωπα που έχουν εξαφανιστεί ή που χρήζουν προστασίας Μάρτυρες, κλητευόμενα πρόσωπα σε ποινικές υποθέσεις ή πρόσωπα στα οποία πρέπει να επιδοθεί καταδικαστική απόφαση > Άτομα, με σκοπό τη διακριτική παρακολούθηση, όταν υπάρχουν «συγκεκριμένες και αποχρώσες ενδείξεις» για την προπαρασκευή ή τέλεση αξιόποινων πράξεων 3.2.2 Οχήματα (κλεμμένα ή απωλεσθέντα) 3.2.3 Άλλα αντικείμενα (κλεμμένα ή απωλεσθέντα) Όπλα, έγγραφα, τραπεζογραμμάτια

3. Σύστημα πληροφοριών Σένγκεν 3.3 Πληροφορίες οι οποίες καταχωρούνται (για πρόσωπα): Επώνυμο και όνομα Ιδιαίτερα, αναλλοίωτα φυσικά χαρακτηριστικά Το πρώτο γράμμα του 2ου ονόματος Ημερομηνία και τόπος γέννησης Φύλο Ιθαγένεια Ένδειξη ότι είναι οπλισμένο Ένδειξη ότι είναι βίαιο ή έχει αποδράσει Ο λόγος της σήμανσης Η στάση η οποία ενδείκνυται να τηρηθεί ΕΞΑΝΤΛΗΤΙΚΗ ΑΠΑΡΙΘΜΗΣΗ

4. Κυκλοφορία των προσώπων 4.1. Βασικός διαχωρισμός μεταξύ πολιτών 3ων χωρών Πολίτες 3ων χωρών που εξομοιώνονται με τους υπηκόους της ΕΕ Σύζυγοι, σύντροφοι, ανιόντες και κατιόντες κοινοτικού εργαζόμενου Προσωπικό επιχείρησης που παρέχει υπηρεσίες σε άλλο ΚΜ με προσωπικό από 3η χώρα [Van der Elst και Οδγ.96/71/ΕΚ] Πολίτες Κροατίας: 3+2+2 από 2013 Πολίτες 3ων χωρών που έχουν ειδικές συμφωνίες με την ΕΕ Συμφωνίες σύνδεσης: Τουρκία Συμφωνίες συνεργασίας: Αίγυπτος, Μαρόκο, Ρωσία κτλ Πολίτες 3ων χωρών με τις οποίες η ΕΕ δεν διατηρεί ειδικές σχέσεις

4. Κυκλοφορία των προσώπων 4.1. Βασικός διαχωρισμός μεταξύ πολιτών 3ων χωρών Πολίτες χωρών ΕΧ Μέλη οικογενείας ΕΕ Πολίτες νέων ΚΜ Πολίτες Κρατών με συμφωνίες με ΕΕ Άλλοι

4. Κυκλοφορία των προσώπων 4.2. Διέλευση των εσωτερικών συνόρων Καλύπτει ΟΛΟΥΣ όσους βρίσκονται στον ευρωπαϊκό χώρο Ειδικότερα για τους υπηκόους 3ων χωρών, Προϋποθέσεις Να δηλώνουν την είσοδό τους στην αρμόδια εθνική αρχή Να είναι κάτοχοι (εναλλακτικά) Των απαιτούμενων ταξιδιωτικών εγγράφων, κατά τη νομοθεσία του εκάστοτε κράτους Της ομοιόμορφης θεωρήσεως που προβλέπεται από τη Σύμβαση Σένγκεν (όπου απαιτείται), οπότε μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και να παραμείνουν σε όποιο ΚΜ για τη διάρκειά της (3 μήνες) ΑΛΛΑ το δικαίωμα ελεύθερης διέλευσης μπορεί να ανασταλεί και οι συνοριακοί έλεγχοι μπορούν να επανέλθουν, Κάτω από εξαιρετικές περιστάσεις (σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια σε ΚΜ) Για περιορισμένο χρονικό διάστημα (Καν. 1051/2013)

4. Kυκλοφορία των προσώπων 4.3 Διέλευση των εξωτερικών συνόρων 4.3.1 Γενικά Οι αλλοδαποί εισέρχονται από ορισμένα «σημεία εισόδου» Υπόκεινται σε πλήρη έλεγχο όχι μόνον στοιχεία ταυτότητας, αλλά και άλλα στοιχεία άλλων κρατών (προηγούμενη είσοδος, αποπομπή, απέλαση, καταδίκη) από τη βάση δεδομένων Σένγκεν Ο υπάλληλος του Κράτους που διενεργεί τον έλεγχο δρα ως εκπρόσωπος όλων των KΜ.

4. Kυκλοφορία των προσώπων 4.3 Διέλευση των εξωτερικών συνόρων 4.3.2 Όροι εισόδου – παραμονής Δικαίωμα παραμονής στο σύνολο των κρατών ΜΟΝΟΝ για 3 μήνες Προϋποθέσεις (σωρευτικά) Θετικές Διαβατήριο (ή αντίστοιχο έγγραφο) Θεώρηση (αν απαιτείται) Έγγραφα που δικαιολογούν σκοπό διαμονής και επαρκή μέσα διαβίωσης (άρθρο 6 Καν. 562/2006) Αρνητικές ΔΕΝ έχει καταχωρηθεί με σκοπό την απαγόρευση εισόδου ΔΕΝ θεωρείται επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη, ασφάλεια ή τις διεθνείς σχέσεις ενός από τα ΚΜ + Δικ/μα διενέργειας ελέγχων από ΚΜ σε ακτίνα 20 χλμ από σύνορα, Καν. 562/2006, C-188/10 Melki, C-278/12 Adil

4. Kυκλοφορία των προσώπων 4.3. Διέλευση των εξωτερικών συνόρων 4.3.2 Όροι εισόδου – παραμονής Δυνατότητα παρέκκλισης και αποδοχής αλλοδαπού Για λόγους ανθρωπιστικούς εθνικού συμφέροντος Διεθνών υποχρεώσεων Είσοδος περιορισμένη μόνον στο εν λόγω Κράτος Όποιος δε γίνει δεκτός σε σημείο εισόδου ενός των ΣΚ καταγράφεται στο σχετικό αρχείο και δε μπορεί να γίνει δεκτός σε κανένα άλλο σημείο εισόδου – με αιτιολογημένη απόφαση άρνησης η οποία αναφέρει τους λόγους και υπόκειται σε προσφυγή

4. Kυκλοφορία των προσώπων 4.3 Διέλευση των εξωτερικών συνόρων 4.3.3. Θεωρήσεις Συμφωνία σε 2 «Λίστες» (Καν. 539/2001/ΕΚ) Λευκή λίστα: (43) Κράτη για τα οποία και οι 28 δεν απαιτούν θεωρήσεις Μαύρη λίστα: (132) Κράτη για τα οποία και οι 28 απαιτούν θεωρήσεις Θεώρηση για μέγιστη διαμονή στο σύνολο των Κρατών: 3 μήνες ανά 6μηνο Θεώρηση μεγαλύτερης διάρκειας μόνον σε εθνικό επίπεδο, κατ΄εφαρμογή του εθνικού δικαίου

4. Κυκλοφορία των προσώπων 4.3 Διέλευση των εξωτερικών συνόρων 4.3.4 Επανεισδοχή – Ευθύνη μεταφορέων Ο αλλοδαπός απομακρύνεται από το ΚΜ στο οποίο συλλήφθηκε σύμφωνα με το δίκαιο του Κράτους αυτού ΑΛΛΑ ύπαρξη (διμερούς – πολυμερούς) συμφωνίας επανεισδοχής; (Με Τουρκία υπεγράφη Μάϊο 2010) Συμπληρωματικά: Ευθύνη μεταφορέα Υποχρεούται να επαναπροωθήσει τον απαγορευθέντα Υποχρεούται να ελέγξει ότι διαθέτει τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα Ειδικές κυρώσεις  Ιδιωτικοποίηση της μετανάστευσης;

«Κεκτημένο Σένγκεν» Ενωσιακός Κώδικας για τη διέλευση προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν, Καν. 562/2006) Κανόνες για τοπική διασυνοριακή κυκλοφορία στα εξωτερικά χερσαία σύνορα (από πολίτες τρίτων χωρών, Καν. 1931/2006) Επιχειρησιακή συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών (σύσταση Frontex και Eurosur, Καν. 1052/2013) Ενιαία πολιτική για θεωρήσεις, με ενιαία κριτήρια για χορήγηση (Κώδικας Θεωρήσεων, Καν. 1052/2013) και κατάλογος πολιτών τρίτων χωρών που δεν χρειάζονται θεώρηση (Καν. 539/2001) Κυκλοφορία υπηκόων τρίτων χωρών εντός ΕΕ με θεώρηση μακράς διάρκειας (Καν. 265/2010 και 610/2013) Σύστημα πληροφοριών Σένγκεν 2ης γενιάς (SIS II Καν. 1987/2006) Μέτρα κατά της παράνομης μετανάστευσης (Οδηγία 2008/115, επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών)