Ρίκα Δεληγιαννίδου Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Δ.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑ : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Ι - κτίριο και υλικά 8. Η στέγη Διδάσκοντες Ρίκα Δεληγιαννίδου Νίκος Κ. Μπάρκας e-mail : nbarkas@arch.duth.gr Οι σημειώσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα : http : // eclass.duth.gr ΤΜD127 1

ΣΤΕΓΗ Τι είναι; Η επικάλυψη του ανώτερου τμήματος ενός κτιρίου, ώστε να το προστατευτεί από τις καιρικές συνθήκες. Ποιος ο ρόλος της στέγης; Απορροή όμβριων υδάτων Ηλιοπροστασία Προστασία από το χιόνι Υγρομόνωση Θερμομόνωση Ανεμοπροστασία

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την επιλογή της; Διαθέσιμα υλικά Τις ανάγκες που πρόκειται να ικανοποιήσει Αισθητικά κριτήρια - μορφολογία περιοχής - παραδοσιακοί οικισμοί - ειδική νομοθεσία και ειδική όροι δόμησης περιοχών - τη γενική σχεδιαστική ιδέα του αρχιτέκτονα

δύο κεκλιμένες πλευρές, παράλληλες προς το διαμήκη άξονα του σπιτιού Βασικές μορφές στεγών Μονόριχτη στέγη, μία κεκλιμένη πλευρά. Δίριχτη στέγη, δύο κεκλιμένες πλευρές, παράλληλες προς το διαμήκη άξονα του σπιτιού Τετράριχτη στέγη, τέσσερις επικλινείς επιφάνειες Μονόριχτη και δίριχτη στέγη Σκήνωμα, τετράριχτη στέγη σε μορφή πυραμίδας Επίπεδη στέγη (δώμα), μια επίπεδη επιφάνεια με μικρή κλίση για απορροή των υδάτων. Διάφοροι συνδυασμοί των παραπάνω Τετράριχτη στέγη

Σχεδιασμός στέγης Οι λεπτομέρειες κατασκευής ξύλινης στέγης με κεραμίδια έχουν άμεση σχέση με την απεικόνισή της στα σχέδια των κατόψεων, όψεων και τομών. Ο σχεδιασμός της ξεκινά από την κάτοψη του χώρου που θα καλύψει. Συνήθως πρώτα προσδιορίζονται οι κορφιάδες στο σχέδιο της κάτοψης του κτιρίου, (θέση και υψόμετρο). Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να προσδιορίσουμε το περίγραμμα της στέγης σε όψη.

Ενδεικτικά παραδείγματα μορφολογίας στεγών σε κάτοψη

Παράδειγμα πολύπλοκης στέγης

Ενδεικτική κατασκευαστική λεπτομέρεια τοποθέτησης ρωμαϊκού κεραμιδιού σε στέγη

Δομή – στατικό σύστημα στέγης Δομικό σύστημα σκελετός - Ξύλο - Σίδερο Στέγη με ξύλινο σκελετό Στέγη με μεταλλικό σκελετό

Βασικές μορφές στεγών – κατασκευαστική δομή στέγης 10 16 7 11 8 9 13 6 12 14 15 5 3 1 4 2 1.υποστήλωμα, 2.τάκος, 3.μηκίδα, 4.πέλμα-ελκυστήρας, 5.αμείβοντες, 6.Ταμπάνι πλέγματος, 7.τεγίδες, 8.επιτεγίδες, 9.πέτσωμα-ψευδοστέγη, 10.κεντρικός ορθοστάτης, 11.ελκυστήρας, 12.ορθοστάτες, 13.ταμπάνι επάνω στο οποίο πατάει ο ορθοστάτης, 14.ταμπάνι στο φουρούσι για στερέωση της αστρέχας, 15.κεραμίδια, 16.κορυφοτεγίδα

Κεραμίδια Μπορούν να κολληθούν στο πέτσωμα με τσιμεντοκονία (κολυμπητά ή ημικολυμπητά, ανάλογα με την ποσότητα της τσιμεντοκονίας που χρησιμοποιείται). Μπορούν και να καρφωθούν είτε στο πέτσωμα, είτε στις τεγίδες, είτε στις επιτεγίδες (καρφωτά). Οι αμείβοντες, σχηματίζουν διάφορες γωνίες με τους στρωτήρες (οριζόντια στοιχεία ζευκτών). Στην Ελλάδα συνήθως η γωνία αυτή κυμαίνεται από 18° - 40°, με πιο συνηθισμένη τη γωνία των 22° περίπου. Στο τέλος της επίστρωσης μιας επιφάνειας στέγης με κεραμίδια σχηματίζεται μια γραμμή (άλλοτε με κλίση κι άλλοτε οριζόντια) που ονομάζεται κορφιάς. Η περιοχή αυτή είναι αρκετά ευπαθής και γι’ αυτό καλύπτεται σχεδόν πάντοτε με μία σειρά από καπάκια. Οι ανώτερες απολήξεις των κορφιάδων καλύπτονται επίσης από ειδικούς τύπους κεραμιδιών.

Σε κτίρια (κυρίως νεοκλασικά) συχνά όλες οι σειρές των λουκιών καταλήγουν σε ακροκέραμα, οι δε σειρές των κορφιάδων σε γωνιακά ακροκέραμα. Σε άλλες περιπτώσεις τοποθετούνται μόνο τα γωνιακά ακροκέραμα, με σύνθετες φόρμες, ή πιο απλουστευμένες, που ονομάζονται κουκουβάγιες. Σε πολλά κτίρια όπου δεν προβλέπεται η ελεύθερη απορροή των όμβριων υδάτων, αλλά το νερό συλλέγεται σε μεταλλικό λούκι, που βρίσκεται στην περιμετρική απόληξη των κεραμιδιών και στη συνέχεια διοχετεύεται σε κατακόρυφη υδρορροή. Σε κάθε περίπτωση, η απορροή των υδάτων γίνεται σε κάποια απόσταση από τους εξωτερικούς τοίχους του κτιρίου, ώστε τα νερά να μη «γλείφουν» το κτίριο, προκαλώντας υγρασία. Γι` αυτό, οι στέγες προεξέχουν συνήθως από το περίγραμμα του κτιρίου το λιγότερο 15cm. Δομικό σύστημα, ολόσωμη κατασκευή από μπετόν αρμέ. Τις περισσότερες φορές η κεκλιμένη στέγη είναι κατασκευασμένη από χυτό μπετόν αρμέ. Είναι το τελευταίο επίπεδο της πλάκας ενός κτιρίου που παίρνει μορφή στέγης. Στη συνέχεια μετά από την κατάλληλη μόνωση επενδύεται με κεραμίδια ή οποιοδήποτε άλλο υλικό ανάλογα με το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα.

Ακροκέραμα Κατασκευαστική λεπτομέρεια με λούκι Στέγη με λούκι

Είναι πιθανό η στέγη να μην φέρει επένδυση αλλά να είναι ένα δώμα από μπετόν. Για να εξασφαλιστεί η σωστή απορροή όμβριων υδάτων απαιτείται στεγανοποίηση και θερμομόνωση. Σε άλλες περιπτώσεις η ολόσωμη στέγη από μπετόν αρμέ, με ειδικά καλούπια, λαμβάνει διάφορες μορφές, δίνοντας ένα ενιαίο αισθητικό αποτέλεσμα και τονίζοντας το ολόσωμο της κατασκευής.

Υλικά επικάλυψης στέγης Τα υλικά επικάλυψης μιας στέγης προσδιορίζονται ανάλογα με τις ανάγκες προστασίας, τη μορφή, τα διατιθέμενα υλικά και τα αισθητικά κριτήρια : Κεραμίδια Χορτάρι Ξύλο Κυματοειδής λαμαρίνα Χαλκός Γρανίτης- σχιστόπλακες Πλάκες αμιαντοτσιμέντου Γυαλί Ασφαλτικά υλικά Πλαστικές – μεμβράνες

Επικάλυψη με χόρτα Επικάλυψη με αμιαντοτσιμέντο Επικάλυψη με ξύλα

Επικάλυψη με σχιστόπλακες Επικάλυψη με κυματιστή λαμαρίνα Ασφαλτικά για επικάλυψη στέγης

Επικάλυψη από χαλκό Επικάλυψη από γυαλί Επικάλυψη με μεμβράνες

Ρύσεις Διαμόρφωση τεμνόμενων επιπέδων για την κατεύθυνση των όμβριων υδάτων στις υδρορρόες (κλίση 2%-4%) Καθορισμός των επιπέδων από το σχήμα της κάτοψης και τις θέσεις των σημείων απορροής Περιορισμός των κλίσεων για να μην αυξάνεται το τελικό κατασκευαστικό πάχος και επιβαρύνεται με πρόσθετα φορτία η κατασκευή. Οι ρύσεις οδηγούν τα νερά σε λεκάνες συλλογής (μεταλλικές ή PVC). Ο αριθμός των υδρορροών ορίζεται σύμφωνα με τα τετραγωνικά μέτρα και του ύψους της βροχής. Ελάχιστος αριθμός υδοροών 2/100τ.μ. Διατομή υδρορροής 5χιλ/τ.μ.

Πράσινη στέγη Οι πράσινες στέγες είναι παλιές όσο κι άνθρωπος. Από την αυγή της ανάπτυξης της αγροτικής κοινωνίας, στο πρώτο στάδιο του Πολιτισμού, γύρω στο 8.000 π.Χ., οι άνθρωποι άρχισαν να εγκαταλείπουν τις σπηλιές και τα πρόχειρα καταφύγια και να εγκαθίστανται σε οικισμούς, ανάλογους με τα σημερινά χωριά. Η ανάπτυξη και οι άνθηση των αγροτικών κοινωνιών μεταμόρφωσε τα πρώτα χωριά σε κωμοπόλεις πολλών χιλιάδων κατοίκων, όπου η φύτευση των στεγών συνέχισε να είναι δημοφιλής με εξαιρετικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι "Οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας"

Προβλήματα εφαρμογής της πράσινης στέγης στην Ελλάδα το στατικό φορτίο των διαθέσιμων συστημάτων που εφαρμόζονταν στην σεισμογενή ζώνη που ανήκει η Ελλάδα οι ακραίες κλιματολογικές συνθήκες της χώρας οι αυξημένες ανάγκες άρδευσης και συντήρησης των υφιστάμενων συστημάτων. Με τις κατάλληλες μεθόδους που προσφέρει σήμερα η τεχνολογία τα μειονεκτήματα εκλείπουν αρκεί να γίνεται σωστή εφαρμογή. Πρέπει να προβλέπεται μεγαλύτερο φορτίο στο δώμα κατά το στατικό έλεγχο, να υπάρχουν οι κατάλληλες παροχές (νερό κλπ), να γίνεται σωστή και προσεκτική στεγανοποίηση πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε φύτευσης.

Πράσινο σε ταράτσα δημόσιου κτιρίου Πράσινο δώμα σε στρώσεις Πράσινο σε ταράτσα κατοικίας Πράσινο σε ταράτσα κτιρίου γραφείων

πλαστικότητα στη φόρμα. Ηλιακή στέγη Τα τελευταία χρόνια και μέσα στα πλαίσια της γενικότερης στροφής σε οικολογικά μέσα παροχής ενέργειας, χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα φωτοβολταϊκά συστήματα που μετατρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία σε ηλεκτρικό ρεύμα. Τοποθετούνται συνήθως σε κήπους, στο δώμα ή στη στέγη, όπου είναι εφικτό να αντικαταστήσουν μέχρι και ολόκληρη η επικάλυψη της. Διατίθενται σε ποικιλία χρωμάτων, μεγεθών, σχημάτων και μπορούν να παρέχουν ευελιξία και πλαστικότητα στη φόρμα. Φωτοβολταϊκό σε κατοικία Φωτοβολταϊκό σε δημόσιο κτήριο

Διάφοροι τρόποι ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών σε κτίρια