ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΑΚΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΕΚΠΑ
Ανατομία ήπατος (1) Το ήπαρ κάτω από δεξιό θόλο διαφράγματος Το ήπαρ κάτω από δεξιό θόλο διαφράγματος 2% του σωματικού βάρους στον ενήλικα, 5% στα νεογνά Περιβάλλεται από περιτόναιο εκτός από οπίσθιο μέρος κάτω επιφανείας (γυμνή επιφάνεια) Το περιτόναιο σχηματίζει τους συνδέσμους του ήπατος
Ανατομία ήπατος (2) Ανατομικός χωρισμός σε δεξιό και αριστερό λοβό με βάση το δρεπανοειδή σύνδσμο Λειτουργικός (χειρουργικός) χωρισμός σε 8 λοβούς κατά Quinaud
Αγγείωση ήπατος Διπλή αγγείωση : Πυλαία φλέβα (75% αίματος, 50% οξυγόνου) Ηπατική αρτηρία (25% αίματος, 50% οξυγόνου) Εκροή σε ηπατικές φλέβες
Ηπατικά κολποειδή Τριχοειδή αγγεία με θυριδωτό ενδοθήλιο, χωρίς βασική μεμβράνη Εκεί γίνεται η μίξη αρτηριακού- αίματος πυλαίας Δράση κυττάρων Kuppfer προ της μεταφοράς ουσιών στο χώρο του Disse και μετά στα ηπατοκύτταρα
Ανατομία ήπατος
Ιστολογική εικόνα - Ανατομική μονάδα ήπατος Ιστολογική εικόνα - Ανατομική μονάδα ήπατος
Λειτουργική μονάδα ήπατος Ηπατική αδενοκυψέλη Λειτουργική μονάδα ήπατος Ηπατική αδενοκυψέλη
Λειτουργική VS Ανατομική μονάδα
2 διαφορετικές ηπατικές μονάδες. Γιατί ?
Ετερογένεια ηπατοκυττάρων
Ορισμός ηπατικής λειτουργίας Η ενορχήστρωση της λειτουργίας όλων των εξειδικευμένων και μη εξειδικευμένων λειτουργιών, παρεγχυματικών και μη παρεγχυματικών κυττάρων του ήπατος, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στην αποστολή του.
Λειτουργία ήπατος
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση πρωτεϊνών Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση πρωτεϊνών Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Σύνθεση παραγόντων πήξης Παράγεται στο ΔΕΣ Εξαρτώνται από βιταμίνη Κ
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Μεταβολισμός λιπιδίων
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Αμινοξέα και παραγωγή ενέργειας
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Μεταβολισμός αμμωνίας
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΟ ΗΠΑΡ Η διαδικασία του ηπατικού μεταβολισμού κάθε φαρμάκου περιλαμβάνει υδροξυλίωση, οξείδωση και αναγωγή ή σύζευξη. Ένζυμα CYP (cytochromes p450) κάνουν οξείδωση,αναγωγή ή υδρόλυση ,οπότε η ουσία γίνεται πιο υδρόφιλη αλλά ακόμη δε μπορεί να αποβληθεί. Στη φάση 2 σύνδεση με μια γλυκουρονική,θειική ή γλουταθειονική ομάδα και μετατρέπεται σε υδατοδιαλυτό. Έτσι περιορίζεται η δραστικότητα του φαρμάκου και ο μεταβολίτης αποβάλεται από νεφρό ή χολή αφού συνδεθεί με τους μεταφορείς. Παρακεταμόλη και αιθανόλη χρησιμοποιούν το CYP2E1 για να μεταβολισθούν στη φάση 1. Σε χρόνια κατανάλωση ο υποδοχέας υπερλειτουργεί και έτσι ακόμη και σε μέτρα αύξηση λήψης παρακεταμόλης αθροίζεται ο τοξικός μεταβολίτης NADPQI (N-acetyl-p-benzoquinone imine)
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων / τοξινών
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων /τοξινών Κύτταρα Kuppfer Πρωτεΐνες οξείας φάσης
ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ - ΤΟΞΙΝΩΝ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ - ΤΟΞΙΝΩΝ
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων /τοξινών Κύτταρα Kuppfer Πρωτεΐνες οξείας φάσης
Λειτουργίες ήπατος Πρωτεϊνοσύνθεση Παραγωγή ενέργειας Σύνθεση αλβουμίνης Σύνθεση παραγόντων πήξης Παραγωγή ενέργειας Από υδατάνθρακες Από λιπίδια Από πρωτεΐνες Αποτοξίκωση/ αδρανοποίηση ουσιών Αμμωνία Αλκοόλ Φάρμακα Μεταβολισμός χολερυθρίνης Εξουδετέρωση μικροβίων /τοξινών Κύτταρα Kuppfer Πρωτεΐνες οξείας φάσης
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ